ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾಷ್ಟಕಮ್ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಕೃತಂ मणिकर्णिकाष्टकम् manikarnikashtakam by adi shankaracharya

ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾಷ್ಟಕಮ್ hymn on river manikarnika

ತ್ವತ್ತೀರೇ ಮಣಿಕರ್ಣಿಕೇ ಹರಿಹರೌ ಸಾಯುಜ್ಯಮುಕ್ತಿಪ್ರದೌ

ವಾದನ್ತೌ ಕುರುತಃ ಪರಸ್ಪರಮುಭೌ ಜನ್ತೋಃ ಪ್ರಯಾಣೋತ್ಸವೇ ।

ಮದ್ರೂಪೋ ಮನುಜೋಽಯಮಸ್ತು ಹರಿಣಾ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಶಿವಸ್ತತ್ಕ್ಷಣಾತ್

ತನ್ಮಧ್ಯಾದ್ಭೃಗುಲಾಂಛನೋ ಗರುಡಗಃ ಪೀತಾಮ್ಬರೋ ನಿರ್ಗತಃ ॥ 1॥

ಇನ್ದ್ರಾದ್ಯಾಸ್ತ್ರಿದಶಾಃ ಪತನ್ತಿ ನಿಯತಂ ಭೋಗಕ್ಷಯೇ ಯೇ ಪುನ

ರ್ಜಾಯನ್ತೇ ಮನುಜಾಸ್ತತೋಪಿ ಪಶವಃ ಕೀಟಾಃ ಪತಂಗಾದಯಃ ।

ಯೇ ಮಾತರ್ಮಣಿಕರ್ಣಿಕೇ ತವ ಜಲೇ ಮಜ್ಜನ್ತಿ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಷಾಃ

ಸಾಯುಜ್ಯೇಽಪಿ ಕಿರೀಟಕೌಸ್ತುಭಧರಾ ನಾರಾಯಣಾಃ ಸ್ಯುರ್ನರಾಃ ॥ 2॥

ಕಾಶೀ ಧನ್ಯತಮಾ ವಿಮುಕ್ತನಗರೀ ಸಾಲಂಕೃತಾ ಗಂಗಯಾ

ತತ್ರೇಯಂ ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾ ಸುಖಕರೀ ಮುಕ್ತಿರ್ಹಿ ತತ್ಕಿಂಕರೀ ।

ಸ್ವರ್ಲೋಕಸ್ತುಲಿತಃ ಸಹೈವ ವಿಬುಧೈಃ ಕಾಶ್ಯಾ ಸಮಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ

ಕಾಶೀ ಕ್ಷೋಣಿತಲೇ ಸ್ಥಿತಾ ಗುರುತರಾ ಸ್ವರ್ಗೋ ಲಘುತ್ವಂ ಗತಃ ॥ 3॥

ಗಂಗಾತೀರಮನುತ್ತಮಂ ಹಿ ಸಕಲಂ ತತ್ರಾಪಿ ಕಾಶ್ಯುತ್ತಮಾ

ತಸ್ಯಾಂ ಸಾ ಮಣಿಕರ್ಣಿಕೋತ್ತಮತಮಾ ಯೇತ್ರೇಶ್ವರೋ ಮುಕ್ತಿದಃ ।

ದೇವಾನಾಮಪಿ ದುರ್ಲಭಂ ಸ್ಥಲಮಿದಂ ಪಾಪೌಘನಾಶಕ್ಷಮಂ

ಪೂರ್ವೋಪಾರ್ಜಿತಪುಣ್ಯಪುಂಜಗಮಕಂ ಪುಣ್ಯೈರ್ಜನೈಃ ಪ್ರಾಪ್ಯತೇ ॥ 4॥

ದುಃಖಾಮ್ಭೋಧಿಗತೋ ಹಿ ಜನ್ತುನಿವಹಸ್ತೇಷಾಂ ಕಥಂ ನಿಷ್ಕೃತಿಃ

ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತದ್ವಿ ವಿರಿಂಚಿನಾ ವಿರಚಿತಾ ವಾರಾಣಸೀ ಶರ್ಮದಾ ।

ಲೋಕಾಃಸ್ವರ್ಗಸುಖಾಸ್ತತೋಽಪಿ ಲಘವೋ ಭೋಗಾನ್ತಪಾತಪ್ರದಾಃ

ಕಾಶೀ ಮುಕ್ತಿಪುರೀ ಸದಾ ಶಿವಕರೀ ಧರ್ಮಾರ್ಥಮೋಕ್ಷಪ್ರದಾ ॥ 5॥

ಏಕೋ ವೇಣುಧರೋ ಧರಾಧರಧರಃ ಶ್ರೀವತ್ಸಭೂಷಾಧರಃ

ಯೋಽಪ್ಯೇಕಃ ಕಿಲ ಶಂಕರೋ ವಿಷಧರೋ ಗಂಗಾಧರೋ ಮಾಧವಃ ।

ಯೇ ಮಾತರ್ಮಣಿಕರ್ಣಿಕೇ ತವ ಜಲೇ ಮಜ್ಜನ್ತಿ ತೇ ಮಾನವಾಃ

ರುದ್ರಾ ವಾ ಹರಯೋ ಭವನ್ತಿ ಬಹವಸ್ತೇಷಾಂ ಬಹುತ್ವಂ ಕಥಮ್ ॥ 6॥

ತ್ವತ್ತೀರೇ ಮರಣಂ ತು ಮಂಗಲಕರಂ ದೇವೈರಪಿ ಶ್ಲಾಧ್ಯತೇ

ಶಕ್ರಸ್ತಂ ಮನುಜಂ ಸಹಸ್ರನಯನೈರ್ದ್ರಷ್ಟುಂ ಸದಾ ತತ್ಪರಃ ।

ಆಯಾನ್ತಂ ಸವಿತಾ ಸಹಸ್ರಕಿರಣೈಃ ಪ್ರತ್ಯುಗ್ದತೋಽಭೂತ್ಸದಾ

ಪುಣ್ಯೋಽಸೌ ವೃಷಗೋಽಥವಾ ಗರುಡಗಃ ಕಿಂ ಮನ್ದಿರಂ ಯಾಸ್ಯತಿ ॥ 7॥

ಮಧ್ಯಾಹ್ನೇ ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾಸ್ನಪನಜಂ ಪುಣ್ಯಂ ನ ವಕ್ತುಂ ಕ್ಷಮಃ

ಸ್ವೀಯೈರಬ್ಧಶತೈಶ್ಚತುರ್ಮುಖಧರೋ ವೇದಾರ್ಥದೀಕ್ಷಾಗುರುಃ ।

ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸಬಲೇನ ಚನ್ದ್ರಶಿಖರಸ್ತತ್ಪುಣ್ಯಪಾರಂಗತಃ

ತ್ವತ್ತೀರೇ ಪ್ರಕರೋತಿ ಸುಪ್ತಪುರುಷಂ ನಾರಾಯಣಂ ವಾ ಶಿವಮ್ ॥ 8॥

ಕೃಚ್ಛೈರ್ಃ ಕೋಟಿಶತೈಃ ಸ್ವಪಾಪನಿಧನಂ ಯಚ್ಚಾಶ್ವಮೇಧೈಃ ಫಲಂ

ತತ್ಸರ್ವೇ ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾಸ್ನಪನಜೇ ಪುಣ್ಯೇ ಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ಭವೇತ್ ।

ಸ್ನಾತ್ವಾ ಸ್ತೋತ್ರಮಿದಂ ನರಃ ಪಠತಿ ಚೇತ್ಸಂಸಾರಪಾಥೋನಿಧಿಂ

ತೀರ್ತ್ವಾ ಪಲ್ವಲವತ್ಪ್ರಯಾತಿ ಸದನಂ ತೇಜೋಮಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ॥ 9॥

ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಪರಿವ್ರಾಜಕಾಚಾರ್ಯಸ್ಯ

ಶ್ರೀಗೋವಿನ್ದಭಗವತ್ಪೂಜ್ಯಪಾದಶಿಷ್ಯಸ್ಯ

ಶ್ರೀಮಚ್ಛಂಕರಭಗವತಃ ಕೃತೌ

ಮಣಿಕರ್ಣಿಕಾಷ್ಟಕಂ ಸಮ್ಪೂರ್ಣಮ್ ॥

***************

मणिकर्णिकाष्टकम् 

त्वत्तीरे मणिकर्णिके हरिहरौ सायुज्यमुक्तिप्रदौ
वादन्तौ कुरुतः परस्परमुभौ जन्तोः प्रयाणोत्सवे ।
मद्रूपो मनुजोऽयमस्तु हरिणा प्रोक्तः शिवस्तत्क्षणात्
तन्मध्याद्भृगुलाञ्छनो गरुडगः पीताम्बरो निर्गतः ॥ १॥

इन्द्राद्यास्त्रिदशाः पतन्ति नियतं भोगक्षये ये पुन
र्जायन्ते मनुजास्ततोपि पशवः कीटाः पतङ्गादयः ।
ये मातर्मणिकर्णिके तव जले मज्जन्ति निष्कल्मषाः
सायुज्येऽपि किरीटकौस्तुभधरा नारायणाः स्युर्नराः ॥ २॥

काशी धन्यतमा विमुक्तनगरी सालंकृता गङ्गया
तत्रेयं मणिकर्णिका सुखकरी मुक्तिर्हि तत्किंकरी ।
स्वर्लोकस्तुलितः सहैव विबुधैः काश्या समं ब्रह्मणा
काशी क्षोणितले स्थिता गुरुतरा स्वर्गो लघुत्वं गतः ॥ ३॥

गङ्गातीरमनुत्तमं हि सकलं तत्रापि काश्युत्तमा
तस्यां सा मणिकर्णिकोत्तमतमा येत्रेश्वरो मुक्तिदः ।
देवानामपि दुर्लभं स्थलमिदं पापौघनाशक्षमं
पूर्वोपार्जितपुण्यपुञ्जगमकं पुण्यैर्जनैः प्राप्यते ॥ ४॥

दुःखाम्भोधिगतो हि जन्तुनिवहस्तेषां कथं निष्कृतिः
ज्ञात्वा तद्वि विरिञ्चिना विरचिता वाराणसी शर्मदा ।
लोकाःस्वर्गसुखास्ततोऽपि लघवो भोगान्तपातप्रदाः
काशी मुक्तिपुरी सदा शिवकरी धर्मार्थमोक्षप्रदा ॥ ५॥

एको वेणुधरो धराधरधरः श्रीवत्सभूषाधरः
योऽप्येकः किल शंकरो विषधरो गङ्गाधरो माधवः ।
ये मातर्मणिकर्णिके तव जले मज्जन्ति ते मानवाः
रुद्रा वा हरयो भवन्ति बहवस्तेषां बहुत्वं कथम् ॥ ६॥

त्वत्तीरे मरणं तु मङ्गलकरं देवैरपि श्लाध्यते
शक्रस्तं मनुजं सहस्रनयनैर्द्रष्टुं सदा तत्परः ।
आयान्तं सविता सहस्रकिरणैः प्रत्युग्दतोऽभूत्सदा
पुण्योऽसौ वृषगोऽथवा गरुडगः किं मन्दिरं यास्यति ॥ ७॥

मध्याह्ने मणिकर्णिकास्नपनजं पुण्यं न वक्तुं क्षमः
स्वीयैरब्धशतैश्चतुर्मुखधरो वेदार्थदीक्षागुरुः ।
योगाभ्यासबलेन चन्द्रशिखरस्तत्पुण्यपारंगतः
त्वत्तीरे प्रकरोति सुप्तपुरुषं नारायणं वा शिवम् ॥ ८॥

कृच्छैर्ः कोटिशतैः स्वपापनिधनं यच्चाश्वमेधैः फलं
तत्सर्वे मणिकर्णिकास्नपनजे पुण्ये प्रविष्टं भवेत् ।
स्नात्वा स्तोत्रमिदं नरः पठति चेत्संसारपाथोनिधिं
तीर्त्वा पल्वलवत्प्रयाति सदनं तेजोमयं ब्रह्मणः ॥ ९॥

इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यस्य
श्रीगोविन्दभगवत्पूज्यपादशिष्यस्य
श्रीमच्छंकरभगवतः कृतौ

मणिकर्णिकाष्टकं सम्पूर्णम् ॥
************