ಒಂದೊಂದು ದೇವರಿಗೆ ಒಂದೊಂದು ವಿಶೇಷತೆಗಳಿವೆ . ಅಂದರೆ ಶಿವನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಇಷ್ಟ ವಾದದ್ದು ಅಭಿಷೇಕ ಅದಕ್ಕೆ ಅವನಿಗೆ ರುದ್ರಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಬೇಕು . ಹಾಗೆ ವಿಷ್ಣು ಅಲಂಕಾರ ಪ್ರೀಯ , ಗಣಪತಿ ಮೋದಕ ಪ್ರೀಯ , ಹಾಗೆ ದೇವಿ ಸ್ತೋತ್ರ ಪ್ರೀಯೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ಯಾವದೇ ದೇವಿಯನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೂ ಸ್ತೋತ್ರ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವನ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಒಂದು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಹಿನ್ನಲೆ , ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಬೇಕು ಅಂದರೆ ಶಬ್ದಗಳೇ ಸಾಲದು , ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಕೃತ ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಮತ್ತು ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ ದೇವಿಗೆ , ಶ್ರೀಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಕುಂಕುಮಾರ್ಚನೆ ಮಾಡಿ ಸೌಂದರ್ಯ ಲಹರಿ ಹೇಳಿ ನೋಡಿ ,ನಿಮಗೆ ಅರ್ಥ ವಾಗುತ್ತೆ . ನಿಮ್ಮ ಕಷ್ಟಗಳು ಎಷ್ಟು ಬೇಗ ಪರಿಹಾರವಾಗುತ್ತವೆ.......ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಒಂದು ಸಮಾಧಾನ ದ ವಾತಾವರಣ ಆಗುತ್ತದೆ. ನಾನು ಈ ಸ್ತೋತ್ರ ಯಾರಿಗೆ ಯಾರಿಗೆ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೊ ಅವರೆಲ್ಲ ಹೇಳತಿರತಾರೆ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಒಳ್ಳೆಯ ದಾಗಿದೆ ಅಂತ ನೀವು ಸಹ ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಮತ್ತು ಹುಣ್ಣಿಮೆ ತಪ್ಪದೆ ಅಂದು ದೇವಿಗೆ ಸಕ್ಕರೆ ಮತ್ತುಹುರಿಗಡಲೆ ಸೇರಿಸಿ ನೈವೇದ್ಯ ಮಾಡಿ ಆರತಿ ಮಾಡಿ ಕಷ್ಟಗಳ ರಾಶಿ ಪರಿಹಾರ ವಾಗುತ್ತದೆ..✍✍✍ ವೀಣಾ ಜೋಶಿ
#ಸೌಂದರ್ಯಲಹರಿ ಸ್ತೋತ್ರ
ಶಿವಃ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಯುಕ್ತೋ ಯದಿ ಭವತಿ ಶಕ್ತಃ ಪ್ರಭವಿತುಂ
ನ ಚೇದೇವಂ ದೇವೋ ನ ಖಲು ಕುಶಲಃ ಸ್ಪನ್ದಿತುಮಪಿ ।
ಅತಸ್ತ್ವಾಮಾರಾಧ್ಯಾಂ ಹರಿಹರವಿರಿಂಚಾದಿಭಿರಪಿ
ಪ್ರಣನ್ತುಂ ಸ್ತೋತುಂ ವಾ ಕಥಮಕೃತಪುಣ್ಯಃ ಪ್ರಭವತಿ ॥ 1॥
ತನೀಯಾಂಸಂ ಪಾಂಸುಂ ತವ ಚರಣಪಂಕೇರುಹಭವಂ
ವಿರಿಂಚಿಸ್ಸಂಚಿನ್ವನ್ ವಿರಚಯತಿ ಲೋಕಾನವಿಕಲಮ್ ।
ವಹತ್ಯೇನಂ ಶೌರಿಃ ಕಥಮಪಿ ಸಹಸ್ರೇಣ ಶಿರಸಾಂ
ಹರಸ್ಸಂಕ್ಷುದ್ಯೈನಂ ಭಜತಿ ಭಸಿತೋದ್ಧೂಲನವಿಧಿಮ್ ॥ 2॥
ಅವಿದ್ಯಾನಾಮನ್ತ-ಸ್ತಿಮಿರ-ಮಿಹಿರದ್ವೀಪನಗರೀ
ಜಡಾನಾಂ ಚೈತನ್ಯ-ಸ್ತಬಕ-ಮಕರನ್ದ-ಸ್ರುತಿಝರೀ ।
ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಚಿನ್ತಾಮಣಿಗುಣನಿಕಾ ಜನ್ಮಜಲಧೌ
ನಿಮಗ್ನಾನಾಂ ದಂಷ್ಟ್ರಾ ಮುರರಿಪು-ವರಾಹಸ್ಯ ಭವತಿ ॥ 3॥
ತ್ವದನ್ಯಃ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಮಭಯವರದೋ ದೈವತಗಣಃ
ತ್ವಮೇಕಾ ನೈವಾಸಿ ಪ್ರಕಟಿತವರಾಭೀತ್ಯಭಿನಯಾ ।
ಭಯಾತ್ ತ್ರಾತುಂ ದಾತುಂ ಫಲಮಪಿ ಚ ವಾಂಛಾಸಮಧಿಕಂ
ಶರಣ್ಯೇ ಲೋಕಾನಾಂ ತವ ಹಿ ಚರಣಾವೇವ ನಿಪುಣೌ ॥ 4॥
ಹರಿಸ್ತ್ವಾಮಾರಾಧ್ಯ ಪ್ರಣತಜನಸೌಭಾಗ್ಯಜನನೀಂ
ಪುರಾ ನಾರೀ ಭೂತ್ವಾ ಪುರರಿಪುಮಪಿ ಕ್ಷೋಭಮನಯತ್ ।
ಸ್ಮರೋಽಪಿ ತ್ವಾಂ ನತ್ವಾ ರತಿನಯನಲೇಹ್ಯೇನ ವಪುಷಾ
ಮುನೀನಾಮಪ್ಯನ್ತಃ ಪ್ರಭವತಿ ಹಿ ಮೋಹಾಯ ಮಹತಾಮ್ ॥ 5॥
ಧನುಃ ಪೌಷ್ಪಂ ಮೌರ್ವೀ ಮಧುಕರಮಯೀ ಪಂಚ ವಿಶಿಖಾಃ
ವಸನ್ತಃ ಸಾಮನ್ತೋ ಮಲಯಮರುದಾಯೋಧನರಥಃ ।
ತಥಾಪ್ಯೇಕಃ ಸರ್ವಂ ಹಿಮಗಿರಿಸುತೇ ಕಾಮಪಿ ಕೃಪಾಮ್
ಅಪಾಂಗಾತ್ತೇ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಜಗದಿದ-ಮನಂಗೋ ವಿಜಯತೇ ॥ 6॥
ಕ್ವಣತ್ಕಾಂಚೀದಾಮಾ ಕರಿಕಲಭಕುಮ್ಭಸ್ತನನತಾ
ಪರಿಕ್ಷೀಣಾ ಮಧ್ಯೇ ಪರಿಣತಶರಚ್ಚನ್ದ್ರವದನಾ ।
ಧನುರ್ಬಾಣಾನ್ ಪಾಶಂ ಸೃಣಿಮಪಿ ದಧಾನಾ ಕರತಲೈಃ
ಪುರಸ್ತಾದಾಸ್ತಾಂ ನಃ ಪುರಮಥಿತುರಾಹೋಪುರುಷಿಕಾ ॥ 7॥
ಸುಧಾಸಿನ್ಧೋರ್ಮಧ್ಯೇ ಸುರವಿಟಪಿವಾಟೀಪರಿವೃತೇ
ಮಣಿದ್ವೀಪೇ ನೀಪೋಪವನವತಿ ಚಿನ್ತಾಮಣಿಗೃಹೇ ।
ಶಿವಾಕಾರೇ ಮಂಚೇ ಪರಮಶಿವಪರ್ಯಂಕನಿಲಯಾಂ
ಭಜನ್ತಿ ತ್ವಾಂ ಧನ್ಯಾಃ ಕತಿಚನ ಚಿದಾನನ್ದಲಹರೀಮ್ ॥ 8॥
ಮಹೀಂ ಮೂಲಾಧಾರೇ ಕಮಪಿ ಮಣಿಪೂರೇ ಹುತವಹಂ
ಸ್ಥಿತಂ ಸ್ವಾಧಿಷ್ಠಾನೇ ಹೃದಿ ಮರುತಮಾಕಾಶಮುಪರಿ ।
ಮನೋಽಪಿ ಭ್ರೂಮಧ್ಯೇ ಸಕಲಮಪಿ ಭಿತ್ವಾ ಕುಲಪಥಂ
ಸಹಸ್ರಾರೇ ಪದ್ಮೇ ಸಹ ರಹಸಿ ಪತ್ಯಾ ವಿಹರಸೇ ॥ 9॥
ಸುಧಾಧಾರಾಸಾರೈಶ್ಚರಣಯುಗಲಾನ್ತರ್ವಿಗಲಿತೈಃ
ಪ್ರಪಂಚಂ ಸಿಂಚನ್ತೀ ಪುನರಪಿ ರಸಾಮ್ನಾಯಮಹಸಃ ।
ಅವಾಪ್ಯ ಸ್ವಾಂ ಭೂಮಿಂ ಭುಜಗನಿಭಮಧ್ಯುಷ್ಟವಲಯಂ
ಸ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಕೃತ್ವಾ ಸ್ವಪಿಷಿ ಕುಲಕುಂಡೇ ಕುಹರಿಣಿ ॥ 10॥
ಚತುರ್ಭಿಃ ಶ್ರೀಕಂಠೈಃ ಶಿವಯುವತಿಭಿಃ ಪಂಚಭಿರಪಿ
ಪ್ರಭಿನ್ನಾಭಿಃ ಶಮ್ಭೋರ್ನವಭಿರಪಿ ಮೂಲಪ್ರಕೃತಿಭಿಃ ।
ಚತುಶ್ಚತ್ವಾರಿಂಶದ್ವಸುದಲಕಲಾಶ್ರತ್ರಿವಲಯ-
ತ್ರಿರೇಖಾಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ತವ ಶರಣಕೋಣಾಃ ಪರಿಣತಾಃ ॥ 11॥
ತ್ವದೀಯಂ ಸೌನ್ದರ್ಯಂ ತುಹಿನಗಿರಿಕನ್ಯೇ ತುಲಯಿತುಂ
ಕವೀನ್ದ್ರಾಃ ಕಲ್ಪನ್ತೇ ಕಥಮಪಿ ವಿರಿಂಚಿಪ್ರಭೃತಯಃ ।
ಯದಾಲೋಕೌತ್ಸುಕ್ಯಾದಮರಲಲನಾ ಯಾನ್ತಿ ಮನಸಾ
ತಪೋಭಿರ್ದುಷ್ಪ್ರಾಪಾಮಪಿ ಗಿರಿಶಸಾಯುಜ್ಯಪದವೀಮ್ ॥ 12॥
ನರಂ ವರ್ಷೀಯಾಂಸಂ ನಯನವಿರಸಂ ನರ್ಮಸು ಜಡಂ
ತವಾಪಾಂಗಾಲೋಕೇ ಪತಿತಮನುಧಾವನ್ತಿ ಶತಶಃ ।
ಗಲದ್ವೇಣೀಬನ್ಧಾಃ ಕುಚಕಲಶವಿಸ್ರಸ್ತಸಿಚಯಾ
ಹಠಾತ್ ತ್ರುಟ್ಯತ್ಕಾಂಚ್ಯೋ ವಿಗಲಿತದುಕೂಲಾ ಯುವತಯಃ ॥ 13॥
ಕ್ಷಿತೌ ಷಟ್ಪಂಚಾಶದ್ ದ್ವಿಸಮಧಿಕಪಂಚಾಶದುದಕೇ
ಹುತಾಶೇ ದ್ವಾಷಷ್ಟಿಶ್ಚತುರಧಿಕಪಂಚಾಶದನಿಲೇ ।
ದಿವಿ ದ್ವಿಷ್ಷಟ್ತ್ರಿಂಶನ್ಮನಸಿ ಚ ಚತುಷ್ಷಷ್ಟಿರಿತಿ ಯೇ
ಮಯೂಖಾಸ್ತೇಷಾಮಪ್ಯುಪರಿ ತವ ಪಾದಾಮ್ಬುಜಯುಗಮ್ ॥ 14॥
ಶರಜ್ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾಶುದ್ಧಾಂ ಶಶಿಯುತಜಟಾಜೂಟಮಕುಟಾಂ
ವರತ್ರಾಸತ್ರಾಣಸ್ಫಟಿಕಘಟಿಕಾಪುಸ್ತಕಕರಾಮ್ ।
ಸಕೃನ್ನ ತ್ವಾ ನತ್ವಾ ಕಥಮಿವ ಸತಾಂ ಸಂನ್ನಿದಧತೇ
ಮಧುಕ್ಷೀರದ್ರಾಕ್ಷಾಮಧುರಿಮಧುರೀಣಾಃ ಭಣಿತಯಃ ॥ 15॥ var ಫಣಿತಯಃ
ಕವೀನ್ದ್ರಾಣಾಂ ಚೇತಃಕಮಲವನಬಾಲಾತಪರುಚಿಂ
ಭಜನ್ತೇ ಯೇ ಸನ್ತಃ ಕತಿಚಿದರುಣಾಮೇವ ಭವತೀಮ್ ।
ವಿರಿಂಚಿಪ್ರೇಯಸ್ಯಾಸ್ತರುಣತರಶೃಂಗಾರಲಹರೀ-
ಗಭೀರಾಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿರ್ವಿದಧತಿ ಸತಾಂ ರಂಜನಮಮೀ ॥ 16॥
ಸವಿತ್ರೀಭಿರ್ವಾಚಾಂ ಶಶಿಮಣಿಶಿಲಾಭಂಗರುಚಿಭಿಃ
ವಶಿನ್ಯಾದ್ಯಾಭಿಸ್ತ್ವಾಂ ಸಹ ಜನನಿ ಸಂಚಿನ್ತಯತಿ ಯಃ ।
ಸ ಕರ್ತಾ ಕಾವ್ಯಾನಾಂ ಭವತಿ ಮಹತಾಂ ಭಂಗಿರುಚಿಭಿಃ
ವಚೋಭಿರ್ವಾಗ್ದೇವೀವದನಕಮಲಾಮೋದಮಧುರೈಃ ॥ 17॥
ತನುಚ್ಛಾಯಾಭಿಸ್ತೇ ತರುಣತರಣಿಶ್ರೀಸರಣಿಭಿಃ
ದಿವಂ ಸರ್ವಾಮುರ್ವೀಮರುಣಿಮನಿ ಮಗ್ನಾಂ ಸ್ಮರತಿ ಯಃ ।
ಭವನ್ತ್ಯಸ್ಯ ತ್ರಸ್ಯದ್ವನಹರಿಣಶಾಲೀನನಯನಾಃ
ಸಹೋರ್ವಶ್ಯಾ ವಶ್ಯಾಃ ಕತಿ ಕತಿ ನ ಗೀರ್ವಾಣಗಣಿಕಾಃ ॥ 18॥
ಮುಖಂ ಬಿನ್ದುಂ ಕೃತ್ವಾ ಕುಚಯುಗಮಧಸ್ತಸ್ಯ ತದಧೋ
ಹರಾರ್ಧಂ ಧ್ಯಾಯೇದ್ಯೋ ಹರಮಹಿಷಿ ತೇ ಮನ್ಮಥಕಲಾಮ್ ।
ಸ ಸದ್ಯಃ ಸಂಕ್ಷೋಭಂ ನಯತಿ ವನಿತಾ ಇತ್ಯತಿಲಘು
ತ್ರಿಲೋಕೀಮಪ್ಯಾಶು ಭ್ರಮಯತಿ ರವೀನ್ದುಸ್ತನಯುಗಾಮ್ ॥ 19॥
ಕಿರನ್ತೀಮಂಗೇಭ್ಯಃ ಕಿರಣನಿಕುರಮ್ಬಾಮೃತರಸಂ
ಹೃದಿ ತ್ವಾಮಾಧತ್ತೇ ಹಿಮಕರಶಿಲಾಮೂರ್ತಿಮಿವ ಯಃ ।
ಸ ಸರ್ಪಾಣಾಂ ದರ್ಪಂ ಶಮಯತಿ ಶಕುನ್ತಾಧಿಪ ಇವ
ಜ್ವರಪ್ಲುಷ್ಟಾನ್ ದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಸುಖಯತಿ ಸುಧಾಧಾರಸಿರಯಾ ॥ 20॥
ತಟಿಲ್ಲೇಖಾತನ್ವೀಂ ತಪನಶಶಿವೈಶ್ವಾನರಮಯೀಂ
ನಿಷಣ್ಣಾಂ ಷಣ್ಣಾಮಪ್ಯುಪರಿ ಕಮಲಾನಾಂ ತವ ಕಲಾಮ್ ।
ಮಹಾಪದ್ಮಾಟವ್ಯಾಂ ಮೃದಿತಮಲಮಾಯೇನ ಮನಸಾ
ಮಹಾನ್ತಃ ಪಶ್ಯನ್ತೋ ದಧತಿ ಪರಮಾಹ್ಲಾದಲಹರೀಮ್ ॥ 21॥
ಭವಾನಿ ತ್ವಂ ದಾಸೇ ಮಯಿ ವಿತರ ದೃಷ್ಟಿಂ ಸಕರುಣಾ-
ಮಿತಿ ಸ್ತೋತುಂ ವಾಂಛನ್ ಕಥಯತಿ ಭವಾನಿ ತ್ವಮಿತಿ ಯಃ ।
ತದೈವ ತ್ವಂ ತಸ್ಮೈ ದಿಶಸಿ ನಿಜಸಾಯುಜ್ಯಪದವೀಂ
ಮುಕುನ್ದಬ್ರಹ್ಮೇನ್ದ್ರಸ್ಫುಟಮಕುಟನೀರಾಜಿತಪದಾಮ್ ॥ 22॥
ತ್ವಯಾ ಹೃತ್ವಾ ವಾಮಂ ವಪುರಪರಿತೃಪ್ತೇನ ಮನಸಾ
ಶರೀರಾರ್ಧಂ ಶಮ್ಭೋರಪರಮಪಿ ಶಂಕೇ ಹೃತಮಭೂತ್ ।
ಯದೇತತ್ತ್ವದ್ರೂಪಂ ಸಕಲಮರುಣಾಭಂ ತ್ರಿನಯನಂ
ಕುಚಾಭ್ಯಾಮಾನಮ್ರಂ ಕುಟಿಲಶಶಿಚೂಡಾಲಮಕುಟಮ್ ॥ 23॥
ಜಗತ್ಸೂತೇ ಧಾತಾ ಹರಿರವತಿ ರುದ್ರಃ ಕ್ಷಪಯತೇ
ತಿರಸ್ಕುರ್ವನ್ನೇತತ್ಸ್ವಮಪಿ ವಪುರೀಶಸ್ತಿರಯತಿ ।
ಸದಾಪೂರ್ವಃ ಸರ್ವಂ ತದಿದಮನುಗೃಹ್ಣಾತಿ ಚ ಶಿವ-
ಸ್ತವಾಜ್ಞಾಮಾಲಮ್ಬ್ಯ ಕ್ಷಣಚಲಿತಯೋರ್ಭ್ರೂಲತಿಕಯೋಃ ॥ 24॥
ತ್ರಯಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಂ ತ್ರಿಗುಣಜನಿತಾನಾಂ ತವ ಶಿವೇ
ಭವೇತ್ ಪೂಜಾ ಪೂಜಾ ತವ ಚರಣಯೋರ್ಯಾ ವಿರಚಿತಾ ।
ತಥಾ ಹಿ ತ್ವತ್ಪಾದೋದ್ವಹನಮಣಿಪೀಠಸ್ಯ ನಿಕಟೇ
ಸ್ಥಿತಾ ಹ್ಯೇತೇ ಶಶ್ವನ್ಮುಕುಲಿತಕರೋತ್ತಂಸಮಕುಟಾಃ ॥ 25॥
ವಿರಿಂಚಿಃ ಪಂಚತ್ವಂ ವ್ರಜತಿ ಹರಿರಾಪ್ನೋತಿ ವಿರತಿಂ
ವಿನಾಶಂ ಕೀನಾಶೋ ಭಜತಿ ಧನದೋ ಯಾತಿ ನಿಧನಮ್ ।
ವಿತನ್ದ್ರೀ ಮಾಹೇನ್ದ್ರೀ ವಿತತಿರಪಿ ಸಂಮೀಲಿತದೃಶಾ
ಮಹಾಸಂಹಾರೇಽಸ್ಮಿನ್ ವಿಹರತಿ ಸತಿ ತ್ವತ್ಪತಿರಸೌ ॥ 26॥
ಜಪೋ ಜಲ್ಪಃ ಶಿಲ್ಪಂ ಸಕಲಮಪಿ ಮುದ್ರಾವಿರಚನಾ
ಗತಿಃ ಪ್ರಾದಕ್ಷಿಣ್ಯಕ್ರಮಣಮಶನಾದ್ಯಾಹುತಿವಿಧಿಃ ।
ಪ್ರಣಾಮಸ್ಸಂವೇಶಸ್ಸುಖಮಖಿಲಮಾತ್ಮಾರ್ಪಣದೃಶಾ
ಸಪರ್ಯಾಪರ್ಯಾಯಸ್ತವ ಭವತು ಯನ್ಮೇ ವಿಲಸಿತಮ್ ॥ 27॥
ಸುಧಾಮಪ್ಯಾಸ್ವಾದ್ಯ ಪ್ರತಿಭಯಜರಾಮೃತ್ಯುಹರಿಣೀಂ
ವಿಪದ್ಯನ್ತೇ ವಿಶ್ವೇ ವಿಧಿಶತಮಖಾದ್ಯಾ ದಿವಿಷದಃ ।
ಕರಾಲಂ ಯತ್ಕ್ಷ್ವೇಲಂ ಕಬಲಿತವತಃ ಕಾಲಕಲನಾ
ನ ಶಮ್ಭೋಸ್ತನ್ಮೂಲಂ ತವ ಜನನಿ ತಾಟಂಕಮಹಿಮಾ ॥ 28॥
ಕಿರೀಟಂ ವೈರಿಂಚಂ ಪರಿಹರ ಪುರಃ ಕೈಟಭಭಿದಃ
ಕಠೋರೇ ಕೋಟೀರೇ ಸ್ಖಲಸಿ ಜಹಿ ಜಮ್ಭಾರಿಮುಕುಟಮ್ ।
ಪ್ರಣಮ್ರೇಷ್ವೇತೇಷು ಪ್ರಸಭಮುಪಯಾತಸ್ಯ ಭವನಂ
ಭವಸ್ಯಾಭ್ಯುತ್ಥಾನೇ ತವ ಪರಿಜನೋಕ್ತಿರ್ವಿಜಯತೇ ॥ 29॥
ಸ್ವದೇಹೋದ್ಭೂತಾಭಿರ್ಘೃಣಿಭಿರಣಿಮಾದ್ಯಾಭಿರಭಿತೋ
ನಿಷೇವ್ಯೇ ನಿತ್ಯೇ ತ್ವಾಮಹಮಿತಿ ಸದಾ ಭಾವಯತಿ ಯಃ ।
ಕಿಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ತಸ್ಯ ತ್ರಿನಯನಸಮೃದ್ಧಿಂ ತೃಣಯತೋ
ಮಹಾಸಂವರ್ತಾಗ್ನಿರ್ವಿರಚಯತಿ ನಿರಾಜನವಿಧಿಮ್ ॥ 30॥
ಚತುಷ್ಷಷ್ಟ್ಯಾ ತನ್ತ್ರೈಃ ಸಕಲಮತಿಸಂಧಾಯ ಭುವನಂ
ಸ್ಥಿತಸ್ತತ್ತತ್ಸಿದ್ಧಿಪ್ರಸವಪರತನ್ತ್ರೈಃ ಪಶುಪತಿಃ ।
ಪುನಸ್ತ್ವನ್ನಿರ್ಬನ್ಧಾದಖಿಲಪುರುಷಾರ್ಥೈಕಘಟನಾ-
ಸ್ವತನ್ತ್ರಂ ತೇ ತನ್ತ್ರಂ ಕ್ಷಿತಿತಲಮವಾತೀತರದಿದಮ್ ॥ 31॥
ಶಿವಃ ಶಕ್ತಿಃ ಕಾಮಃ ಕ್ಷಿತಿರಥ ರವಿಃ ಶೀತಕಿರಣಃ
ಸ್ಮರೋ ಹಂಸಃ ಶಕ್ರಸ್ತದನು ಚ ಪರಾಮಾರಹರಯಃ ।
ಅಮೀ ಹೃಲ್ಲೇಖಾಭಿಸ್ತಿಸೃಭಿರವಸಾನೇಷು ಘಟಿತಾ
ಭಜನ್ತೇ ವರ್ಣಾಸ್ತೇ ತವ ಜನನಿ ನಾಮಾವಯವತಾಮ್ ॥ 32॥
ಸ್ಮರಂ ಯೋನಿಂ ಲಕ್ಷ್ಮೀಂ ತ್ರಿತಯಮಿದಮಾದೌ ತವ ಮನೋ-
ರ್ನಿಧಾಯೈಕೇ ನಿತ್ಯೇ ನಿರವಧಿಮಹಾಭೋಗರಸಿಕಾಃ ।
ಭಜನ್ತಿ ತ್ವಾಂ ಚಿನ್ತಾಮಣಿಗುನನಿಬದ್ಧಾಕ್ಷವಲಯಾಃ
ಶಿವಾಗ್ನೌ ಜುಹ್ವನ್ತಃ ಸುರಭಿಘೃತಧಾರಾಹುತಿಶತೈಃ ॥ 33॥
ಶರೀರಂ ತ್ವಂ ಶಮ್ಭೋಃ ಶಶಿಮಿಹಿರವಕ್ಷೋರುಹಯುಗಂ
ತವಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯೇ ಭಗವತಿ ನವಾತ್ಮಾನಮನಘಮ್ ।
ಅತಶ್ಶೇಷಶ್ಶೇಷೀತ್ಯಯಮುಭಯಸಾಧಾರಣತಯಾ
ಸ್ಥಿತಃ ಸಂಬನ್ಧೋ ವಾಂ ಸಮರಸಪರಾನನ್ದಪರಯೋಃ ॥ 34॥
ಮನಸ್ತ್ವಂ ವ್ಯೋಮ ತ್ವಂ ಮರುದಸಿ ಮರುತ್ಸಾರಥಿರಸಿ
ತ್ವಮಾಪಸ್ತ್ವಂ ಭೂಮಿಸ್ತ್ವಯಿ ಪರಿಣತಾಯಾಂ ನ ಹಿ ಪರಮ್ ।
ತ್ವಮೇವ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಪರಿಣಮಯಿತುಂ ವಿಶ್ವವಪುಷಾ
ಚಿದಾನನ್ದಾಕಾರಂ ಶಿವಯುವತಿ ಭಾವೇನ ಬಿಭೃಷೇ ॥ 35॥
ತವಾಜ್ಞಾಚಕ್ರಸ್ಥಂ ತಪನಶಶಿಕೋಟಿದ್ಯುತಿಧರಂ
ಪರಂ ಶಮ್ಭುಂ ವನ್ದೇ ಪರಿಮಿಲಿತಪಾರ್ಶ್ವಂ ಪರಚಿತಾ ।
ಯಮಾರಾಧ್ಯನ್ ಭಕ್ತ್ಯಾ ರವಿಶಶಿಶುಚೀನಾಮವಿಷಯೇ
ನಿರಾಲೋಕೇಽಲೋಕೇ ನಿವಸತಿ ಹಿ ಭಾಲೋಕಭವನೇ ॥ 36॥
ವಿಶುದ್ಧೌ ತೇ ಶುದ್ಧಸ್ಫಟಿಕವಿಶದಂ ವ್ಯೋಮಜನಕಂ
ಶಿವಂ ಸೇವೇ ದೇವೀಮಪಿ ಶಿವಸಮಾನವ್ಯವಸಿತಾಮ್ ।
ಯಯೋಃ ಕಾನ್ತ್ಯಾ ಯಾನ್ತ್ಯಾಃ ಶಶಿಕಿರಣಸಾರೂಪ್ಯಸರಣೇ-
ವಿಧೂತಾನ್ತರ್ಧ್ವಾನ್ತಾ ವಿಲಸತಿ ಚಕೋರೀವ ಜಗತೀ ॥ 37॥
ಸಮುನ್ಮೀಲತ್ ಸಂವಿತ್ ಕಮಲಮಕರನ್ದೈಕರಸಿಕಂ
ಭಜೇ ಹಂಸದ್ವನ್ದ್ವಂ ಕಿಮಪಿ ಮಹತಾಂ ಮಾನಸಚರಮ್ ।
ಯದಾಲಾಪಾದಷ್ಟಾದಶಗುಣಿತವಿದ್ಯಾಪರಿಣತಿ-
ರ್ಯದಾದತ್ತೇ ದೋಷಾದ್ ಗುಣಮಖಿಲಮದ್ಭ್ಯಃ ಪಯ ಇವ ॥ 38॥
ತವ ಸ್ವಾಧಿಷ್ಠಾನೇ ಹುತವಹಮಧಿಷ್ಠಾಯ ನಿರತಂ
ತಮೀಡೇ ಸಂವರ್ತಂ ಜನನಿ ಮಹತೀಂ ತಾಂ ಚ ಸಮಯಾಮ್ ।
ಯದಾಲೋಕೇ ಲೋಕಾನ್ ದಹತಿ ಮಹತಿ ಕ್ರೋಧಕಲಿತೇ
ದಯಾರ್ದ್ರಾ ಯಾ ದೃಷ್ಟಿಃ ಶಿಶಿರಮುಪಚಾರಂ ರಚಯತಿ ॥ 39॥
ತಟಿತ್ತ್ವನ್ತಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ತಿಮಿರಪರಿಪನ್ಥಿಫುರಣಯಾ
ಸ್ಫುರನ್ನಾನಾರತ್ನಾಭರಣಪರಿಣದ್ಧೇನ್ದ್ರಧನುಷಮ್ ।
ತವ ಶ್ಯಾಮಂ ಮೇಘಂ ಕಮಪಿ ಮಣಿಪೂರೈಕಶರಣಂ
ನಿಷೇವೇ ವರ್ಷನ್ತಂ ಹರಮಿಹಿರತಪ್ತಂ ತ್ರಿಭುವನಮ್ ॥ 40॥
ತವಾಧಾರೇ ಮೂಲೇ ಸಹ ಸಮಯಯಾ ಲಾಸ್ಯಪರಯಾ
ನವಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯೇ ನವರಸಮಹಾತಾಂಡವನಟಮ್ ।
ಉಭಾಭ್ಯಾಮೇತಾಭ್ಯಾಮುದಯವಿಧಿಮುದ್ದಿಶ್ಯ ದಯಯಾ
ಸನಾಥಾಭ್ಯಾಂ ಜಜ್ಞೇ ಜನಕಜನನೀಮಜ್ಜಗದಿದಮ್ ॥ 41॥
ಸೌನ್ದರ್ಯಲಹರೀ
ಗತೈರ್ಮಾಣಿಕ್ಯತ್ವಂ ಗಗನಮಣಿಭಿಃ ಸಾನ್ದ್ರಘಟಿತಂ
ಕಿರೀಟಂ ತೇ ಹೈಮಂ ಹಿಮಗಿರಿಸುತೇ ಕೀರ್ತಯತಿ ಯಃ ।
ಸ ನೀಡೇಯಚ್ಛಾಯಾಚ್ಛುರಣಶಬಲಂ ಚನ್ದ್ರಶಕಲಂ
ಧನುಃ ಶೌನಾಸೀರಂ ಕಿಮಿತಿ ನ ನಿಬಧ್ನಾತಿ ಧಿಷಣಾಮ್ ॥ 42॥
ಧುನೋತು ಧ್ವಾನ್ತಂ ನಸ್ತುಲಿತದಲಿತೇನ್ದೀವರವನಂ
ಘನಸ್ನಿಗ್ಧಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಂ ಚಿಕುರನಿಕುರುಮ್ಬಂ ತವ ಶಿವೇ ।
ಯದೀಯಂ ಸೌರಭ್ಯಂ ಸಹಜಮುಪಲಬ್ಧುಂ ಸುಮನಸೋ
ವಸನ್ತ್ಯಸ್ಮಿನ್ ಮನ್ಯೇ ವಲಮಥನವಾಟೀವಿಟಪಿನಾಮ್ ॥ 43॥
ತನೋತು ಕ್ಷೇಮಂ ನಸ್ತವ ವದನಸೌನ್ದರ್ಯಲಹರೀ-
ಪರೀವಾಹಸ್ರೋತಃಸರಣಿರಿವ ಸೀಮನ್ತಸರಣಿಃ ।
ವಹನ್ತೀ ಸಿನ್ದೂರಂ ಪ್ರಬಲಕಬರೀಭಾರತಿಮಿರ-
ದ್ವಿಷಾಂ ಬೃನ್ದೈರ್ಬನ್ದೀಕೃತಮಿವ ನವೀನಾರ್ಕಕಿರಣಮ್ ॥ 44॥
ಅರಾಲೈಃ ಸ್ವಾಭಾವ್ಯಾದಲಿಕಲಭಸಶ್ರೀಭಿರಲಕೈಃ
ಪರೀತಂ ತೇ ವಕ್ತ್ರಂ ಪರಿಹಸತಿ ಪಂಕೇರುಹರುಚಿಮ್ ।
ದರಸ್ಮೇರೇ ಯಸ್ಮಿನ್ ದಶನರುಚಿಕಿಂಜಲ್ಕರುಚಿರೇ
ಸುಗನ್ಧೌ ಮಾದ್ಯನ್ತಿ ಸ್ಮರದಹನಚಕ್ಷುರ್ಮಧುಲಿಹಃ ॥ 45॥
ಲಲಾಟಂ ಲಾವಣ್ಯದ್ಯುತಿವಿಮಲಮಾಭಾತಿ ತವ ಯ-
ದ್ದ್ವಿತೀಯಂ ತನ್ಮನ್ಯೇ ಮಕುಟಘಟಿತಂ ಚನ್ದ್ರಶಕಲಮ್ ।
ವಿಪರ್ಯಾಸನ್ಯಾಸಾದುಭಯಮಪಿ ಸಂಭೂಯ ಚ ಮಿಥಃ
ಸುಧಾಲೇಪಸ್ಯೂತಿಃ ಪರಿಣಮತಿ ರಾಕಾಹಿಮಕರಃ ॥ 46॥
ಭ್ರುವೌ ಭುಗ್ನೇ ಕಿಂಚಿದ್ಭುವನಭಯಭಂಗವ್ಯಸನಿನಿ
ತ್ವದೀಯೇ ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಮಧುಕರರುಚಿಭ್ಯಾಂ ಧೃತಗುಣಮ್ ।
ಧನುರ್ಮನ್ಯೇ ಸವ್ಯೇತರಕರಗೃಹೀತಂ ರತಿಪತೇಃ
ಪ್ರಕೋಷ್ಠೇ ಮುಷ್ಟೌ ಚ ಸ್ಥಗಯತಿ ನಿಗೂಢಾನ್ತರಮುಮೇ ॥ 47॥
ಅಹಃ ಸೂತೇ ಸವ್ಯಂ ತವ ನಯನಮರ್ಕಾತ್ಮಕತಯಾ
ತ್ರಿಯಾಮಾಂ ವಾಮಂ ತೇ ಸೃಜತಿ ರಜನೀನಾಯಕತಯಾ ।
ತೃತೀಯಾ ತೇ ದೃಷ್ಟಿರ್ದರದಲಿತಹೇಮಾಮ್ಬುಜರುಚಿಃ
ಸಮಾಧತ್ತೇ ಸಂಧ್ಯಾಂ ದಿವಸನಿಶಯೋರನ್ತರಚರೀಮ್ ॥ 48॥
ವಿಶಾಲಾ ಕಲ್ಯಾಣೀ ಸ್ಫುಟರುಚಿರಯೋಧ್ಯಾ ಕುವಲಯೈಃ
ಕೃಪಾಧಾರಾಧಾರಾ ಕಿಮಪಿ ಮಧುರಾಭೋಗವತಿಕಾ ।
ಅವನ್ತೀ ದೃಷ್ಟಿಸ್ತೇ ಬಹುನಗರವಿಸ್ತಾರವಿಜಯಾ
ಧ್ರುವಂ ತತ್ತನ್ನಾಮವ್ಯವಹರಣಯೋಗ್ಯಾ ವಿಜಯತೇ ॥ 49॥
ಕವೀನಾಂ ಸಂದರ್ಭಸ್ತಬಕಮಕರನ್ದೈಕರಸಿಕಂ
ಕಟಾಕ್ಷವ್ಯಾಕ್ಷೇಪಭ್ರಮರಕಲಭೌ ಕರ್ಣಯುಗಲಮ್ ।
ಅಮುಂಚನ್ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತವ ನವರಸಾಸ್ವಾದತರಲಾ-
ವಸೂಯಾಸಂಸರ್ಗಾದಲಿಕನಯನಂ ಕಿಂಚಿದರುಣಮ್ ॥ 50॥
ಶಿವೇ ಶೃಂಗಾರಾರ್ದ್ರಾ ತದಿತರಜನೇ ಕುತ್ಸನಪರಾ
ಸರೋಷಾ ಗಂಗಾಯಾಂ ಗಿರಿಶಚರಿತೇ ವಿಸ್ಮಯವತೀ ।
ಹರಾಹಿಭ್ಯೋ ಭೀತಾ ಸರಸಿರುಹಸೌಭಾಗ್ಯಜಯಿನೀ
ಸಖೀಷು ಸ್ಮೇರಾ ತೇ ಮಯಿ ಜನನೀ ದೃಷ್ಟಿಃ ಸಕರುಣಾ ॥ 51॥
ಗತೇ ಕರ್ಣಾಭ್ಯರ್ಣಂ ಗರುತ ಇವ ಪಕ್ಷ್ಮಾಣಿ ದಧತೀ
ಪುರಾಂ ಭೇತ್ತುಶ್ಚಿತ್ತಪ್ರಶಮರಸವಿದ್ರಾವಣಫಲೇ ।
ಇಮೇ ನೇತ್ರೇ ಗೋತ್ರಾಧರಪತಿಕುಲೋತ್ತಂಸಕಲಿಕೇ
ತವಾಕರ್ಣಾಕೃಷ್ಟಸ್ಮರಶರವಿಲಾಸಂ ಕಲಯತಃ ॥ 52॥
ವಿಭಕ್ತತ್ರೈವರ್ಣ್ಯಂ ವ್ಯತಿಕರಿತಲೀಲಾಂಜನತಯಾ
ವಿಭಾತಿ ತ್ವನ್ನೇತ್ರತ್ರಿತಯಮಿದಮೀಶಾನದಯಿತೇ ।
ಪುನಃ ಸ್ರಷ್ಟುಂ ದೇವಾನ್ ದ್ರುಹಿಣಹರಿರುದ್ರಾನುಪರತಾನ್
ರಜಃ ಸತ್ತ್ವಂ ಬಿಭ್ರತ್ತಮ ಇತಿ ಗುಣಾನಾಂ ತ್ರಯಮಿವ ॥ 53॥
ಪವಿತ್ರೀಕರ್ತುಂ ನಃ ಪಶುಪತಿಪರಾಧೀನಹೃದಯೇ
ದಯಾಮಿತ್ರೈರ್ನೇತ್ರೈರರುಣಧವಲಶ್ಯಾಮರುಚಿಭಿಃ ।
ನದಃ ಶೋಣೋ ಗಂಗಾ ತಪನತನಯೇತಿ ಧ್ರುವಮಮುಂ
ತ್ರಯಾಣಾಂ ತೀರ್ಥಾನಾಮುಪನಯಸಿ ಸಂಭೇದಮನಘಮ್ ॥ 54॥
ನಿಮೇಷೋನ್ಮೇಷಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರಲಯಮುದಯಂ ಯಾತಿ ಜಗತೀ
ತವೇತ್ಯಾಹುಃ ಸನ್ತೋ ಧರಣಿಧರರಾಜನ್ಯತನಯೇ ।
ತ್ವದುನ್ಮೇಷಾಜ್ಜಾತಂ ಜಗದಿದಮಶೇಷಂ ಪ್ರಲಯತಃ
ಪರಿತ್ರಾತುಂ ಶಂಕೇ ಪರಿಹೃತನಿಮೇಷಾಸ್ತವ ದೃಶಃ ॥ 55॥
ತವಾಪರ್ಣೇ ಕರ್ಣೇಜಪನಯನಪೈಶುನ್ಯಚಕಿತಾ
ನಿಲೀಯನ್ತೇ ತೋಯೇ ನಿಯತಮನಿಮೇಷಾಃ ಶಫರಿಕಾಃ ।
ಇಯಂ ಚ ಶ್ರೀರ್ಬದ್ಧಚ್ಛದಪುಟಕವಾಟಂ ಕುವಲಯಮ್
ಜಹಾತಿ ಪ್ರತ್ಯೂಷೇ ನಿಶಿ ಚ ವಿಘಟಯ್ಯ ಪ್ರವಿಶತಿ ॥ 56॥
ದೃಶಾ ದ್ರಾಘೀಯಸ್ಯಾ ದರದಲಿತನೀಲೋತ್ಪಲರುಚಾ
ದವೀಯಾಂಸಂ ದೀನಂ ಸ್ನಪಯ ಕೃಪಯಾ ಮಾಮಪಿ ಶಿವೇ ।
ಅನೇನಾಯಂ ಧನ್ಯೋ ಭವತಿ ನ ಚ ತೇ ಹಾನಿರಿಯತಾ
ವನೇ ವಾ ಹರ್ಮ್ಯೇ ವಾ ಸಮಕರನಿಪಾತೋ ಹಿಮಕರಃ ॥ 57॥
ಅರಾಲಂ ತೇ ಪಾಲೀಯುಗಲಮಗರಾಜನ್ಯತನಯೇ
ನ ಕೇಷಾಮಾಧತ್ತೇ ಕುಸುಮಶರಕೋದಂಡಕುತುಕಮ್ ।
ತಿರಶ್ಚೀನೋ ಯತ್ರ ಶ್ರವಣಪಥಮುಲ್ಲಂಘ್ಯ ವಿಲಸ-
ನ್ನಪಾಂಗವ್ಯಾಸಂಗೋ ದಿಶತಿ ಶರಸಂಧಾನಧಿಷಣಾಮ್ ॥ 58॥
ಸ್ಫುರದ್ಗಂಡಾಭೋಗಪ್ರತಿಫಲಿತತಾಟಂಕಯುಗಲಂ
ಚತುಶ್ಚಕ್ರಂ ಮನ್ಯೇ ತವ ಮುಖಮಿದಂ ಮನ್ಮಥರಥಮ್ ।
ಯಮಾರುಹ್ಯ ದ್ರುಹ್ಯತ್ಯವನಿರಥಮರ್ಕೇನ್ದುಚರಣಂ
ಮಹಾವೀರೋ ಮಾರಃ ಪ್ರಮಥಪತಯೇ ಸಜ್ಜಿತವತೇ ॥ 59॥
ಸರಸ್ವತ್ಯಾಃ ಸೂಕ್ತೀರಮೃತಲಹರೀಕೌಶಲಹರೀಃ
ಪಿಬನ್ತ್ಯಾಃ ಶರ್ವಾಣಿ ಶ್ರವಣಚುಲುಕಾಭ್ಯಾಮವಿರಲಮ್ ।
ಚಮತ್ಕಾರಶ್ಲಾಘಾಚಲಿತಶಿರಸಃ ಕುಂಡಲಗಣೋ
ಝಣತ್ಕಾರೈಸ್ತಾರೈಃ ಪ್ರತಿವಚನಮಾಚಷ್ಟ ಇವ ತೇ ॥ 60॥
ಅಸೌ ನಾಸಾವಂಶಸ್ತುಹಿನಗಿರಿವಂಶಧ್ವಜಪಟಿ
ತ್ವದೀಯೋ ನೇದೀಯಃ ಫಲತು ಫಲಮಸ್ಮಾಕಮುಚಿತಮ್ ।
ವಹನ್ನನ್ತರ್ಮುಕ್ತಾಃ ಶಿಶಿರತರನಿಶ್ವಾಸಗಲಿತಂ
ಸಮೃದ್ಧ್ಯಾ ಯತ್ತಾಸಾಂ ಬಹಿರಪಿ ಚ ಮುಕ್ತಾಮಣಿಧರಃ ॥ 61॥
ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ರಕ್ತಾಯಾಸ್ತವ ಸುದತಿ ದನ್ತಚ್ಛದರುಚೇಃ
ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯೇ ಸಾದೃಶ್ಯಂ ಜನಯತು ಫಲಂ ವಿದ್ರುಮಲತಾ ।
ನ ಬಿಮ್ಬಂ ತದ್ಬಿಮ್ಬಪ್ರತಿಫಲನರಾಗಾದರುಣಿತಂ
ತುಲಾಮಧ್ಯಾರೋಢುಂ ಕಥಮಿವ ವಿಲಜ್ಜೇತ ಕಲಯಾ ॥ 62॥
ಸ್ಮಿತಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾಜಾಲಂ ತವ ವದನಚನ್ದ್ರಸ್ಯ ಪಿಬತಾಂ
ಚಕೋರಾಣಾಮಾಸೀದತಿರಸತಯಾ ಚಂಚುಜಡಿಮಾ ।
ಅತಸ್ತೇ ಶೀತಾಂಶೋರಮೃತಲಹರೀಮಮ್ಲರುಚಯಃ
ಪಿಬನ್ತಿ ಸ್ವಚ್ಛನ್ದಂ ನಿಶಿ ನಿಶಿ ಭೃಶಂ ಕಾಂಜಿಕಧಿಯಾ ॥ 63॥
ಅವಿಶ್ರಾನ್ತಂ ಪತ್ಯುರ್ಗುಣಗಣಕಥಾಮ್ರೇಡನಜಪಾ
ಜಪಾಪುಷ್ಪಚ್ಛಾಯಾ ತವ ಜನನಿ ಜಿಹ್ವಾ ಜಯತಿ ಸಾ ।
ಯದಗ್ರಾಸೀನಾಯಾಃ ಸ್ಫಟಿಕದೃಷದಚ್ಛಚ್ಛವಿಮಯೀ
ಸರಸ್ವತ್ಯಾ ಮೂರ್ತಿಃ ಪರಿಣಮತಿ ಮಾಣಿಕ್ಯವಪುಷಾ ॥ 64॥
ರಣೇ ಜಿತ್ವಾ ದೈತ್ಯಾನಪಹೃತಶಿರಸ್ತ್ರೈಃ ಕವಚಿಭಿರ್-
ನಿವೃತ್ತೈಶ್ಚಂಡಾಂಶತ್ರಿಪುರಹರನಿರ್ಮಾಲ್ಯವಿಮುಖೈಃ ।
ವಿಶಾಖೇನ್ದ್ರೋಪೇನ್ದ್ರೈಃ ಶಶಿವಿಶದಕರ್ಪೂರಶಕಲಾ
ವಿಲೀಯನ್ತೇ ಮಾತಸ್ತವ ವದನತಾಮ್ಬೂಲಕಬಲಾಃ ॥ 65॥
ವಿಪಂಚ್ಯಾ ಗಾಯನ್ತೀ ವಿವಿಧಮಪದಾನಂ ಪಶುಪತೇಃ
ತ್ವಯಾರಬ್ಧೇ ವಕ್ತುಂ ಚಲಿತಶಿರಸಾ ಸಾಧುವಚನೇ ।
ತದೀಯೈರ್ಮಾಧುರ್ಯೈರಪಲಪಿತತನ್ತ್ರೀಕಲರವಾಂ
ನಿಜಾಂ ವೀಣಾಂ ವಾಣೀ ನಿಚುಲಯತಿ ಚೋಲೇನ ನಿಭೃತಮ್ ॥ 66॥
ಕರಾಗ್ರೇಣ ಸ್ಪೃಷ್ಟಂ ತುಹಿನಗಿರಿಣಾ ವತ್ಸಲತಯಾ
ಗಿರೀಶೇನೋದಸ್ತಂ ಮುಹುರಧರಪಾನಾಕುಲತಯಾ ।
ಕರಗ್ರಾಹ್ಯಂ ಶಮ್ಭೋರ್ಮುಖಮುಕುರವೃನ್ತಂ ಗಿರಿಸುತೇ
ಕಥಂಕಾರಂ ಬ್ರೂಮಸ್ತವ ಚಿಬುಕಮೌಪಮ್ಯರಹಿತಮ್ ॥ 67॥
ಭುಜಾಶ್ಲೇಷಾನ್ ನಿತ್ಯಂ ಪುರದಮಯಿತುಃ ಕಂಟಕವತೀ
ತವ ಗ್ರೀವಾ ಧತ್ತೇ ಮುಖಕಮಲನಾಲಶ್ರಿಯಮಿಯಮ್ ।
ಸ್ವತಃ ಶ್ವೇತಾ ಕಾಲಾಗುರುಬಹುಲಜಮ್ಬಾಲಮಲಿನಾ
ಮೃಣಾಲೀಲಾಲಿತ್ಯಮ್ ವಹತಿ ಯದಧೋ ಹಾರಲತಿಕಾ ॥ 68॥
ಗಲೇ ರೇಖಾಸ್ತಿಸ್ರೋ ಗತಿಗಮಕಗೀತೈಕನಿಪುಣೇ
ವಿವಾಹವ್ಯಾನದ್ಧಪ್ರಗುಣಗುಣಸಂಖ್ಯಾಪ್ರತಿಭುವಃ ।
ವಿರಾಜನ್ತೇ ನಾನಾವಿಧಮಧುರರಾಗಾಕರಭುವಾಂ
ತ್ರಯಾಣಾಂ ಗ್ರಾಮಾಣಾಂ ಸ್ಥಿತಿನಿಯಮಸೀಮಾನ ಇವ ತೇ ॥ 69॥
ಮೃಣಾಲೀಮೃದ್ವೀನಾಂ ತವ ಭುಜಲತಾನಾಂ ಚತಸೃಣಾಂ
ಚತುರ್ಭಿಃ ಸೌನ್ದರ್ಯಂ ಸರಸಿಜಭವಃ ಸ್ತೌತಿ ವದನೈಃ ।
ನಖೇಭ್ಯಃ ಸನ್ತ್ರಸ್ಯನ್ ಪ್ರಥಮಮಥನಾದನ್ಧಕರಿಪೋ-
ಶ್ಚತುರ್ಣಾಂ ಶೀರ್ಷಾಣಾಂ ಸಮಮಭಯಹಸ್ತಾರ್ಪಣಧಿಯಾ ॥ 70॥
ನಖಾನಾಮುದ್ದ್ಯೋತೈರ್ನವನಲಿನರಾಗಂ ವಿಹಸತಾಂ
ಕರಾಣಾಂ ತೇ ಕಾನ್ತಿಂ ಕಥಯ ಕಥಯಾಮಃ ಕಥಮುಮೇ ।
ಕಯಾಚಿದ್ವಾ ಸಾಮ್ಯಂ ಭಜತು ಕಲಯಾ ಹನ್ತ ಕಮಲಂ
ಯದಿ ಕ್ರೀಡಲ್ಲಕ್ಷ್ಮೀಚರಣತಲಲಾಕ್ಷಾರಸಛಣಮ್ ॥ 71॥
ಸಮಂ ದೇವಿ ಸ್ಕನ್ದದ್ವಿಪವದನಪೀತಂ ಸ್ತನಯುಗಂ
ತವೇದಂ ನಃ ಖೇದಂ ಹರತು ಸತತಂ ಪ್ರಸ್ನುತಮುಖಮ್ ।
ಯದಾಲೋಕ್ಯಾಶಂಕಾಕುಲಿತಹೃದಯೋ ಹಾಸಜನಕಃ
ಸ್ವಕುಮ್ಭೌ ಹೇರಮ್ಬಃ ಪರಿಮೃಶತಿ ಹಸ್ತೇನ ಝಡಿತಿ ॥ 72॥
ಅಮೂ ತೇ ವಕ್ಷೋಜಾವಮೃತರಸಮಾಣಿಕ್ಯಕುತುಪೌ
ನ ಸಂದೇಹಸ್ಪನ್ದೋ ನಗಪತಿಪತಾಕೇ ಮನಸಿ ನಃ ।
ಪಿಬನ್ತೌ ತೌ ಯಸ್ಮಾದವಿದಿತವಧೂಸಂಗರಸಿಕೌ
ಕುಮಾರಾವದ್ಯಾಪಿ ದ್ವಿರದವದನಕ್ರೌಂಚದಲನೌ ॥ 73॥
ವಹತ್ಯಮ್ಬ ಸ್ತಮ್ಬೇರಮದನುಜಕುಮ್ಭಪ್ರಕೃತಿಭಿಃ
ಸಮಾರಬ್ಧಾಂ ಮುಕ್ತಾಮಣಿಭಿರಮಲಾಂ ಹಾರಲತಿಕಾಮ್ ।
ಕುಚಾಭೋಗೋ ಬಿಮ್ಬಾಧರರುಚಿಭಿರನ್ತಃ ಶಬಲಿತಾಂ
ಪ್ರತಾಪವ್ಯಾಮಿಶ್ರಾಂ ಪುರದಮಯಿತುಃ ಕೀರ್ತಿಮಿವ ತೇ ॥ 74॥
ತವ ಸ್ತನ್ಯಂ ಮನ್ಯೇ ಧರಣಿಧರಕನ್ಯೇ ಹೃದಯತಃ
ಪಯಃಪಾರಾವಾರಃ ಪರಿವಹತಿ ಸಾರಸ್ವತಮಿವ ।
ದಯಾವತ್ಯಾ ದತ್ತಂ ದ್ರವಿಡಶಿಶುರಾಸ್ವಾದ್ಯ ತವ ಯತ್
ಕವೀನಾಂ ಪ್ರೌಢಾನಾಮಜನಿ ಕಮನೀಯಃ ಕವಯಿತಾ ॥ 75॥
ಹರಕ್ರೋಧಜ್ವಾಲಾವಲಿಭಿರವಲೀಢೇನ ವಪುಷಾ
ಗಭೀರೇ ತೇ ನಾಭೀಸರಸಿ ಕೃತಸಂಗೋ ಮನಸಿಜಃ ।
ಸಮುತ್ತಸ್ಥೌ ತಸ್ಮಾದಚಲತನಯೇ ಧೂಮಲತಿಕಾ
ಜನಸ್ತಾಂ ಜಾನೀತೇ ತವ ಜನನಿ ರೋಮಾವಲಿರಿತಿ ॥ 76॥
ಯದೇತತ್ ಕಾಲಿನ್ದೀತನುತರತರಂಗಾಕೃತಿ ಶಿವೇ
ಕೃಶೇ ಮಧ್ಯೇ ಕಿಂಚಿಜ್ಜನನಿ ತವ ಯದ್ಭಾತಿ ಸುಧಿಯಾಮ್ ।
ವಿಮರ್ದಾದನ್ಯೋಽನ್ಯಂ ಕುಚಕಲಶಯೋರನ್ತರಗತಂ
ತನೂಭೂತಂ ವ್ಯೋಮ ಪ್ರವಿಶದಿವ ನಾಭಿಂ ಕುಹರಿಣೀಮ್ ॥ 77॥
ಸ್ಥಿರೋ ಗಂಗಾವರ್ತಃ ಸ್ತನಮುಕುಲರೋಮಾವಲಿಲತಾ-
ಕಲಾವಾಲಂ ಕುಂಡಂ ಕುಸುಮಶರತೇಜೋಹುತಭುಜಃ ।
ರತೇರ್ಲೀಲಾಗಾರಂ ಕಿಮಪಿ ತವ ನಾಭಿರ್ಗಿರಿಸುತೇ
ಬಿಲದ್ವಾರಂ ಸಿದ್ಧೇರ್ಗಿರಿಶನಯನಾನಾಂ ವಿಜಯತೇ ॥ 78॥
ನಿಸರ್ಗಕ್ಷೀಣಸ್ಯ ಸ್ತನತಟಭರೇಣ ಕ್ಲಮಜುಷೋ
ನಮನ್ಮೂರ್ತೇರ್ನಾರೀತಿಲಕ ಶನಕೈಸ್ತ್ರುಟ್ಯತ ಇವ ।
ಚಿರಂ ತೇ ಮಧ್ಯಸ್ಯ ತ್ರುಟಿತತಟಿನೀತೀರತರುಣಾ
ಸಮಾವಸ್ಥಾಸ್ಥೇಮ್ನೋ ಭವತು ಕುಶಲಂ ಶೈಲತನಯೇ ॥ 79॥
ಕುಚೌ ಸದ್ಯಃಸ್ವಿದ್ಯತ್ತಟಘಟಿತಕೂರ್ಪಾಸಭಿದುರೌ
ಕಷನ್ತೌ ದೋರ್ಮೂಲೇ ಕನಕಕಲಶಾಭೌ ಕಲಯತಾ ।
ತವ ತ್ರಾತುಂ ಭಂಗಾದಲಮಿತಿ ವಲಗ್ನಂ ತನುಭುವಾ
ತ್ರಿಧಾ ನದ್ಧಂ ದೇವಿ ತ್ರಿವಲಿ ಲವಲೀವಲ್ಲಿಭಿರಿವ ॥ 80॥
ಗುರುತ್ವಂ ವಿಸ್ತಾರಂ ಕ್ಷಿತಿಧರಪತಿಃ ಪಾರ್ವತಿ ನಿಜಾ-
ನ್ನಿತಮ್ಬಾದಾಚ್ಛಿದ್ಯ ತ್ವಯಿ ಹರಣರೂಪೇಣ ನಿದಧೇ ।
ಅತಸ್ತೇ ವಿಸ್ತೀರ್ಣೋ ಗುರುರಯಮಶೇಷಾಂ ವಸುಮತೀಂ
ನಿತಮ್ಬಪ್ರಾಗ್ಭಾರಃ ಸ್ಥಗಯತಿ ಲಘುತ್ವಂ ನಯತಿ ಚ ॥ 81॥
ಕರೀನ್ದ್ರಾಣಾಂ ಶುಂಡಾನ್ ಕನಕಕದಲೀಕಾಂಡಪಟಲೀ-
ಮುಭಾಭ್ಯಾಮೂರುಭ್ಯಾಮುಭಯಮಪಿ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಭವತೀ ।
ಸುವೃತ್ತಾಭ್ಯಾಂ ಪತ್ಯುಃ ಪ್ರಣತಿಕಠಿನಾಭ್ಯಾಂ ಗಿರಿಸುತೇ
ವಿಧಿಜ್ಞ್ಯೇ ಜಾನುಭ್ಯಾಂ ವಿಬುಧಕರಿಕುಮ್ಭದ್ವಯಮಸಿ ॥ 82॥
ಪರಾಜೇತುಂ ರುದ್ರಂ ದ್ವಿಗುಣಶರಗರ್ಭೌ ಗಿರಿಸುತೇ
ನಿಷಂಗೌ ಜಂಘೇ ತೇ ವಿಷಮವಿಶಿಖೋ ಬಾಢಮಕೃತ ।
ಯದಗ್ರೇ ದೃಶ್ಯನ್ತೇ ದಶಶರಫಲಾಃ ಪಾದಯುಗಲೀ-
ನಖಾಗ್ರಚ್ಛದ್ಮಾನಃ ಸುರಮಕುಟಶಾಣೈಕನಿಶಿತಾಃ ॥ 83॥
ಶ್ರುತೀನಾಂ ಮೂರ್ಧಾನೋ ದಧತಿ ತವ ಯೌ ಶೇಖರತಯಾ
ಮಮಾಪ್ಯೇತೌ ಮಾತಃ ಶಿರಸಿ ದಯಯಾ ಧೇಹಿ ಚರಣೌ ।
ಯಯೋಃ ಪಾದ್ಯಂ ಪಾಥಃ ಪಶುಪತಿಜಟಾಜೂಟತಟಿನೀ
ಯಯೋರ್ಲಾಕ್ಷಾಲಕ್ಷ್ಮೀರರುಣಹರಿಚೂಡಾಮಣಿರುಚಿಃ ॥ 84॥
ನಮೋವಾಕಂ ಬ್ರೂಮೋ ನಯನರಮಣೀಯಾಯ ಪದಯೋ-
ಸ್ತವಾಸ್ಮೈ ದ್ವನ್ದ್ವಾಯ ಸ್ಫುಟರುಚಿರಸಾಲಕ್ತಕವತೇ ।
ಅಸೂಯತ್ಯತ್ಯನ್ತಂ ಯದಭಿಹನನಾಯ ಸ್ಪೃಹಯತೇ
ಪಶೂನಾಮೀಶಾನಃ ಪ್ರಮದವನಕಂಕೇಲಿತರವೇ ॥ 85॥
ಮೃಷಾ ಕೃತ್ವಾ ಗೋತ್ರಸ್ಖಲನಮಥ ವೈಲಕ್ಷ್ಯನಮಿತಂ
ಲಲಾಟೇ ಭರ್ತಾರಂ ಚರಣಕಮಲೇ ತಾಡಯತಿ ತೇ ।
ಚಿರಾದನ್ತಃಶಲ್ಯಂ ದಹನಕೃತಮುನ್ಮೂಲಿತವತಾ
ತುಲಾಕೋಟಿಕ್ವಾಣೈಃ ಕಿಲಿಕಿಲಿತಮೀಶಾನರಿಪುಣಾ ॥ 86॥
ಹಿಮಾನೀಹನ್ತವ್ಯಂ ಹಿಮಗಿರಿನಿವಾಸೈಕಚತುರೌ
ನಿಶಾಯಾಂ ನಿದ್ರಾಣಂ ನಿಶಿ ಚರಮಭಾಗೇ ಚ ವಿಶದೌ ।
ವರಂ ಲಕ್ಷ್ಮೀಪಾತ್ರಂ ಶ್ರಿಯಮತಿಸೃಜನ್ತೌ ಸಮಯಿನಾಂ
ಸರೋಜಂ ತ್ವತ್ಪಾದೌ ಜನನಿ ಜಯತಶ್ಚಿತ್ರಮಿಹ ಕಿಮ್ ॥ 87॥
ಪದಂ ತೇ ಕೀರ್ತೀನಾಂ ಪ್ರಪದಮಪದಂ ದೇವಿ ವಿಪದಾಂ
ಕಥಂ ನೀತಂ ಸದ್ಭಿಃ ಕಠಿನಕಮಠೀಕರ್ಪರತುಲಾಮ್ ।
ಕಥಂ ವಾ ಬಾಹುಭ್ಯಾಮುಪಯಮನಕಾಲೇ ಪುರಭಿದಾ
ಯದಾದಾಯ ನ್ಯಸ್ತಂ ದೃಷದಿ ದಯಮಾನೇನ ಮನಸಾ ॥ 88॥
ನಖೈರ್ನಾಕಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಕರಕಮಲಸಂಕೋಚಶಶಿಭಿ-
ಸ್ತರೂಣಾಂ ದಿವ್ಯಾನಾಂ ಹಸತ ಇವ ತೇ ಚಂಡಿ ಚರಣೌ ।
ಫಲಾನಿ ಸ್ವಃಸ್ಥೇಭ್ಯಃ ಕಿಸಲಯಕರಾಗ್ರೇಣ ದದತಾಂ
ದರಿದ್ರೇಭ್ಯೋ ಭದ್ರಾಂ ಶ್ರಿಯಮನಿಶಮಹ್ನಾಯ ದದತೌ ॥ 89॥
ದದಾನೇ ದೀನೇಭ್ಯಃ ಶ್ರಿಯಮನಿಶಮಾಶಾನುಸದೃಶೀ-
ಮಮನ್ದಂ ಸೌನ್ದರ್ಯಪ್ರಕರಮಕರನ್ದಮ್ ವಿಕಿರತಿ ।
ತವಾಸ್ಮಿನ್ ಮನ್ದಾರಸ್ತಬಕಸುಭಗೇ ಯಾತು ಚರಣೇ
ನಿಮಜ್ಜನ್ಮಜ್ಜೀವಃ ಕರಣಚರಣಃ ಷಟ್ಚರಣತಾಮ್ ॥ 90॥
ಪದನ್ಯಾಸಕ್ರೀಡಾಪರಿಚಯಮಿವಾರಬ್ಧುಮನಸಃ
ಸ್ಖಲನ್ತಸ್ತೇ ಖೇಲಂ ಭವನಕಲಹಂಸಾ ನ ಜಹತಿ ।
ಅತಸ್ತೇಷಾಂ ಶಿಕ್ಷಾಂ ಸುಭಗಮಣಿಮಂಜೀರರಣಿತ-
ಚ್ಛಲಾದಾಚಕ್ಷಾಣಂ ಚರಣಕಮಲಂ ಚಾರುಚರಿತೇ ॥ 91॥
ಗತಾಸ್ತೇ ಮಂಚತ್ವಂ ದ್ರುಹಿಣಹರಿರುದ್ರೇಶ್ವರಭೃತಃ
ಶಿವಃ ಸ್ವಚ್ಛಚ್ಛಾಯಾಘಟಿತಕಪಟಪ್ರಚ್ಛದಪಟಃ ।
ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ಭಾಸಾಂ ಪ್ರತಿಫಲನರಾಗಾರುಣತಯಾ
ಶರೀರೀ ಶೃಂಗಾರೋ ರಸ ಇವ ದೃಶಾಂ ದೋಗ್ಧಿ ಕುತುಕಮ್ ॥ 92॥
ಅರಾಲಾ ಕೇಶೇಷು ಪ್ರಕೃತಿಸರಲಾ ಮನ್ದಹಸಿತೇ
ಶಿರೀಷಾಭಾ ಚಿತ್ತೇ ದೃಷದುಪಲಶೋಭಾ ಕುಚತಟೇ ।
ಭೃಶಂ ತನ್ವೀ ಮಧ್ಯೇ ಪೃಥುರುರಸಿಜಾರೋಹವಿಷಯೇ
ಜಗತ್ತ್ರಾತುಂ ಶಮ್ಭೋರ್ಜಯತಿ ಕರುಣಾ ಕಾಚಿದರುಣಾ ॥ 93॥
ಕಲಂಕಃ ಕಸ್ತೂರೀ ರಜನಿಕರಬಿಮ್ಬಂ ಜಲಮಯಂ
ಕಲಾಭಿಃ ಕರ್ಪೂರೈರ್ಮರಕತಕರಂಡಂ ನಿಬಿಡಿತಮ್ ।
ಅತಸ್ತ್ವದ್ಭೋಗೇನ ಪ್ರತಿದಿನಮಿದಂ ರಿಕ್ತಕುಹರಂ
ವಿಧಿರ್ಭೂಯೋ ಭೂಯೋ ನಿಬಿಡಯತಿ ನೂನಂ ತವ ಕೃತೇ ॥ 94॥
ಪುರಾರಾತೇರನ್ತಃಪುರಮಸಿ ತತಸ್ತ್ವಚ್ಚರಣಯೋಃ
ಸಪರ್ಯಾಮರ್ಯಾದಾ ತರಲಕರಣಾನಾಮಸುಲಭಾ ।
ತಥಾ ಹ್ಯೇತೇ ನೀತಾಃ ಶತಮಖಮುಖಾಃ ಸಿದ್ಧಿಮತುಲಾಂ
ತವ ದ್ವಾರೋಪಾನ್ತಸ್ಥಿತಿಭಿರಣಿಮಾದ್ಯಾಭಿರಮರಾಃ ॥ 95॥
ಕಲತ್ರಂ ವೈಧಾತ್ರಂ ಕತಿಕತಿ ಭಜನ್ತೇ ನ ಕವಯಃ
ಶ್ರಿಯೋ ದೇವ್ಯಾಃ ಕೋ ವಾ ನ ಭವತಿ ಪತಿಃ ಕೈರಪಿ ಧನೈಃ ।
ಮಹಾದೇವಂ ಹಿತ್ವಾ ತವ ಸತಿ ಸತೀನಾಮಚರಮೇ
ಕುಚಾಭ್ಯಾಮಾಸಂಗಃ ಕುರವಕತರೋರಪ್ಯಸುಲಭಃ ॥ 96॥
ಗಿರಾಮಾಹುರ್ದೇವೀಂ ದ್ರುಹಿಣಗೃಹಿಣೀಮಾಗಮವಿದೋ
ಹರೇಃ ಪತ್ನೀಂ ಪದ್ಮಾಂ ಹರಸಹಚರೀಮದ್ರಿತನಯಾಮ್ ।
ತುರೀಯಾ ಕಾಪಿ ತ್ವಂ ದುರಧಿಗಮನಿಃಸೀಮಮಹಿಮಾ
ಮಹಾಮಾಯಾ ವಿಶ್ವಂ ಭ್ರಮಯಸಿ ಪರಬ್ರಹ್ಮಮಹಿಷಿ ॥ 97॥
ಕದಾ ಕಾಲೇ ಮಾತಃ ಕಥಯ ಕಲಿತಾಲಕ್ತಕರಸಂ
ಪಿಬೇಯಂ ವಿದ್ಯಾರ್ಥೀ ತವ ಚರಣನಿರ್ಣೇಜನಜಲಮ್ ।
ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಮೂಕಾನಾಮಪಿ ಚ ಕವಿತಾಕಾರಣತಯಾ
ಕದಾ ಧತ್ತೇ ವಾಣೀಮುಖಕಮಲತಾಮ್ಬೂಲರಸತಾಮ್ ॥ 98॥
ಸರಸ್ವತ್ಯಾ ಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾ ವಿಧಿಹರಿಸಪತ್ನೋ ವಿಹರತೇ
ರತೇಃ ಪಾತಿವ್ರತ್ಯಂ ಶಿಥಿಲಯತಿ ರಮ್ಯೇಣ ವಪುಷಾ ।
ಚಿರಂ ಜೀವನ್ನೇವ ಕ್ಷಪಿತಪಶುಪಾಶವ್ಯತಿಕರಃ
ಪರಾನನ್ದಾಭಿಖ್ಯಮ್ ರಸಯತಿ ರಸಂ ತ್ವದ್ಭಜನವಾನ್ ॥ 99॥
ಪ್ರದೀಪಜ್ವಾಲಾಭಿರ್ದಿವಸಕರನೀರಾಜನವಿಧಿಃ
ಸುಧಾಸೂತೇಶ್ಚನ್ದ್ರೋಪಲಜಲಲವೈರರ್ಘ್ಯರಚನಾ ।
ಸ್ವಕೀಯೈರಮ್ಭೋಭಿಃ ಸಲಿಲನಿಧಿಸೌಹಿತ್ಯಕರಣಂ
ತ್ವದೀಯಾಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿಸ್ತವ ಜನನಿ ವಾಚಾಂ ಸ್ತುತಿರಿಯಮ್ ॥ 100॥
ಸಮಾನೀತಃ ಪದ್ಭ್ಯಾಂ ಮಣಿಮುಕುರತಾಮಮ್ಬರಮಣಿ-
ರ್ಭಯಾದನ್ತಃಸ್ತಿಮಿತಕಿರಣಶ್ರೇಣಿಮಸೃಣಃ ।
ದಧಾತಿ ತ್ವದ್ವಕ್ತ್ರಂಪ್ರತಿಫಲನಮಶ್ರಾನ್ತವಿಕಚಂ
ನಿರಾತಂಕಂ ಚನ್ದ್ರಾನ್ನಿಜಹೃದಯಪಂಕೇರುಹಮಿವ ॥ 101॥
ಸಮುದ್ಭೂತಸ್ಥೂಲಸ್ತನಭರಮುರಶ್ಚಾರು ಹಸಿತಂ
ಕಟಾಕ್ಷೇ ಕನ್ದರ್ಪಃ ಕತಿಚನ ಕದಮ್ಬದ್ಯುತಿ ವಪುಃ ।
ಹರಸ್ಯ ತ್ವದ್ಭ್ರಾನ್ತಿಂ ಮನಸಿ ಜನಯಾಮ್ ಸ್ಮ ವಿಮಲಾ
ಭವತ್ಯಾ ಯೇ ಭಕ್ತಾಃ ಪರಿಣತಿರಮೀಷಾಮಿಯಮುಮೇ ॥ 102॥
ನಿಧೇ ನಿತ್ಯಸ್ಮೇರೇ ನಿರವಧಿಗುಣೇ ನೀತಿನಿಪುಣೇ
ನಿರಾಘಾತಜ್ಞಾನೇ ನಿಯಮಪರಚಿತ್ತೈಕನಿಲಯೇ ।
ನಿಯತ್ಯಾ ನಿರ್ಮುಕ್ತೇ ನಿಖಿಲನಿಗಮಾನ್ತಸ್ತುತಿಪದೇ
ನಿರಾತಂಕೇ ನಿತ್ಯೇ ನಿಗಮಯ ಮಮಾಪಿ ಸ್ತುತಿಮಿಮಾಮ್ ॥ 103॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಪರಿವ್ರಾಜಕಾಚಾರ್ಯಸ್ಯ
ಶ್ರೀಗೋವಿನ್ದಭಗವತ್ಪೂಜ್ಯಪಾದಶಿಷ್ಯಸ್ಯ
ಶ್ರೀಮಚ್ಛಂಕರಭಗವತಃ ಕೃತೌ ಸೌನ್ದರ್ಯಲಹರೀ ಸಮ್ಪೂರ್ಣಾ
॥ ಓಂ ತತ್ಸತ್ ॥
**********
सौन्दर्यलहरी
आनन्दलहरी (१-४०)
शिवः शक्त्या युक्तो यदि भवति शक्तः प्रभवितुं
न चेदेवं देवो न खलु कुशलः स्पन्दितुमपि ।
अतस्त्वामाराध्यां हरिहरविरिञ्चादिभिरपि
प्रणन्तुं स्तोतुं वा कथमकृतपुण्यः प्रभवति ॥ १॥
तनीयांसं पांसुं तव चरणपङ्केरुहभवं
विरिञ्चिस्सञ्चिन्वन् विरचयति लोकानविकलम् ।
वहत्येनं शौरिः कथमपि सहस्रेण शिरसां
हरस्संक्षुद्यैनं भजति भसितोद्धूलनविधिम् ॥ २॥
अविद्यानामन्त-स्तिमिर-मिहिरद्वीपनगरी
जडानां चैतन्य-स्तबक-मकरन्द-स्रुतिझरी ।
दरिद्राणां चिन्तामणिगुणनिका जन्मजलधौ
निमग्नानां दंष्ट्रा मुररिपु-वराहस्य भवति ॥ ३॥
त्वदन्यः पाणिभ्यामभयवरदो दैवतगणः
त्वमेका नैवासि प्रकटितवराभीत्यभिनया ।
भयात् त्रातुं दातुं फलमपि च वाञ्छासमधिकं
शरण्ये लोकानां तव हि चरणावेव निपुणौ ॥ ४॥
हरिस्त्वामाराध्य प्रणतजनसौभाग्यजननीं
पुरा नारी भूत्वा पुररिपुमपि क्षोभमनयत् ।
स्मरोऽपि त्वां नत्वा रतिनयनलेह्येन वपुषा
मुनीनामप्यन्तः प्रभवति हि मोहाय महताम् ॥ ५॥
धनुः पौष्पं मौर्वी मधुकरमयी पञ्च विशिखाः
वसन्तः सामन्तो मलयमरुदायोधनरथः ।
तथाप्येकः सर्वं हिमगिरिसुते कामपि कृपाम्
अपाङ्गात्ते लब्ध्वा जगदिद-मनङ्गो विजयते ॥ ६॥
क्वणत्काञ्चीदामा करिकलभकुम्भस्तननता
परिक्षीणा मध्ये परिणतशरच्चन्द्रवदना ।
धनुर्बाणान् पाशं सृणिमपि दधाना करतलैः
पुरस्तादास्तां नः पुरमथितुराहोपुरुषिका ॥ ७॥
सुधासिन्धोर्मध्ये सुरविटपिवाटीपरिवृते
मणिद्वीपे नीपोपवनवति चिन्तामणिगृहे ।
शिवाकारे मञ्चे परमशिवपर्यङ्कनिलयां
भजन्ति त्वां धन्याः कतिचन चिदानन्दलहरीम् ॥ ८॥
महीं मूलाधारे कमपि मणिपूरे हुतवहं
स्थितं स्वाधिष्ठाने हृदि मरुतमाकाशमुपरि ।
मनोऽपि भ्रूमध्ये सकलमपि भित्वा कुलपथं
सहस्रारे पद्मे सह रहसि पत्या विहरसे ॥ ९॥
सुधाधारासारैश्चरणयुगलान्तर्विगलितैः
प्रपञ्चं सिञ्चन्ती पुनरपि रसाम्नायमहसः ।
अवाप्य स्वां भूमिं भुजगनिभमध्युष्टवलयं
स्वमात्मानं कृत्वा स्वपिषि कुलकुण्डे कुहरिणि ॥ १०॥
चतुर्भिः श्रीकण्ठैः शिवयुवतिभिः पञ्चभिरपि
प्रभिन्नाभिः शम्भोर्नवभिरपि मूलप्रकृतिभिः ।
चतुश्चत्वारिंशद्वसुदलकलाश्रत्रिवलय-
त्रिरेखाभिः सार्धं तव शरणकोणाः परिणताः ॥ ११॥
त्वदीयं सौन्दर्यं तुहिनगिरिकन्ये तुलयितुं
कवीन्द्राः कल्पन्ते कथमपि विरिञ्चिप्रभृतयः ।
यदालोकौत्सुक्यादमरललना यान्ति मनसा
तपोभिर्दुष्प्रापामपि गिरिशसायुज्यपदवीम् ॥ १२॥
नरं वर्षीयांसं नयनविरसं नर्मसु जडं
तवापाङ्गालोके पतितमनुधावन्ति शतशः ।
गलद्वेणीबन्धाः कुचकलशविस्रस्तसिचया
हठात् त्रुट्यत्काञ्च्यो विगलितदुकूला युवतयः ॥ १३॥
क्षितौ षट्पञ्चाशद् द्विसमधिकपञ्चाशदुदके
हुताशे द्वाषष्टिश्चतुरधिकपञ्चाशदनिले ।
दिवि द्विष्षट्त्रिंशन्मनसि च चतुष्षष्टिरिति ये
मयूखास्तेषामप्युपरि तव पादाम्बुजयुगम् ॥ १४॥
शरज्ज्योत्स्नाशुद्धां शशियुतजटाजूटमकुटां
वरत्रासत्राणस्फटिकघटिकापुस्तककराम् ।
सकृन्न त्वा नत्वा कथमिव सतां संन्निदधते
मधुक्षीरद्राक्षामधुरिमधुरीणाः भणितयः ॥ १५॥ var फणितयः
कवीन्द्राणां चेतःकमलवनबालातपरुचिं
भजन्ते ये सन्तः कतिचिदरुणामेव भवतीम् ।
विरिञ्चिप्रेयस्यास्तरुणतरशृङ्गारलहरी-
गभीराभिर्वाग्भिर्विदधति सतां रञ्जनममी ॥ १६॥
सवित्रीभिर्वाचां शशिमणिशिलाभङ्गरुचिभिः
वशिन्याद्याभिस्त्वां सह जननि संचिन्तयति यः ।
स कर्ता काव्यानां भवति महतां भङ्गिरुचिभिः
वचोभिर्वाग्देवीवदनकमलामोदमधुरैः ॥ १७॥
तनुच्छायाभिस्ते तरुणतरणिश्रीसरणिभिः
दिवं सर्वामुर्वीमरुणिमनि मग्नां स्मरति यः ।
भवन्त्यस्य त्रस्यद्वनहरिणशालीननयनाः
सहोर्वश्या वश्याः कति कति न गीर्वाणगणिकाः ॥ १८॥
मुखं बिन्दुं कृत्वा कुचयुगमधस्तस्य तदधो
हरार्धं ध्यायेद्यो हरमहिषि ते मन्मथकलाम् ।
स सद्यः संक्षोभं नयति वनिता इत्यतिलघु
त्रिलोकीमप्याशु भ्रमयति रवीन्दुस्तनयुगाम् ॥ १९॥
किरन्तीमङ्गेभ्यः किरणनिकुरम्बामृतरसं
हृदि त्वामाधत्ते हिमकरशिलामूर्तिमिव यः ।
स सर्पाणां दर्पं शमयति शकुन्ताधिप इव
ज्वरप्लुष्टान् दृष्ट्या सुखयति सुधाधारसिरया ॥ २०॥
तटिल्लेखातन्वीं तपनशशिवैश्वानरमयीं
निषण्णां षण्णामप्युपरि कमलानां तव कलाम् ।
महापद्माटव्यां मृदितमलमायेन मनसा
महान्तः पश्यन्तो दधति परमाह्लादलहरीम् ॥ २१॥
भवानि त्वं दासे मयि वितर दृष्टिं सकरुणा-
मिति स्तोतुं वाञ्छन् कथयति भवानि त्वमिति यः ।
तदैव त्वं तस्मै दिशसि निजसायुज्यपदवीं
मुकुन्दब्रह्मेन्द्रस्फुटमकुटनीराजितपदाम् ॥ २२॥
त्वया हृत्वा वामं वपुरपरितृप्तेन मनसा
शरीरार्धं शम्भोरपरमपि शङ्के हृतमभूत् ।
यदेतत्त्वद्रूपं सकलमरुणाभं त्रिनयनं
कुचाभ्यामानम्रं कुटिलशशिचूडालमकुटम् ॥ २३॥
जगत्सूते धाता हरिरवति रुद्रः क्षपयते
तिरस्कुर्वन्नेतत्स्वमपि वपुरीशस्तिरयति ।
सदापूर्वः सर्वं तदिदमनुगृह्णाति च शिव-
स्तवाज्ञामालम्ब्य क्षणचलितयोर्भ्रूलतिकयोः ॥ २४॥
त्रयाणां देवानां त्रिगुणजनितानां तव शिवे
भवेत् पूजा पूजा तव चरणयोर्या विरचिता ।
तथा हि त्वत्पादोद्वहनमणिपीठस्य निकटे
स्थिता ह्येते शश्वन्मुकुलितकरोत्तंसमकुटाः ॥ २५॥
विरिञ्चिः पञ्चत्वं व्रजति हरिराप्नोति विरतिं
विनाशं कीनाशो भजति धनदो याति निधनम् ।
वितन्द्री माहेन्द्री विततिरपि संमीलितदृशा
महासंहारेऽस्मिन् विहरति सति त्वत्पतिरसौ ॥ २६॥
जपो जल्पः शिल्पं सकलमपि मुद्राविरचना
गतिः प्रादक्षिण्यक्रमणमशनाद्याहुतिविधिः ।
प्रणामस्संवेशस्सुखमखिलमात्मार्पणदृशा
सपर्यापर्यायस्तव भवतु यन्मे विलसितम् ॥ २७॥
सुधामप्यास्वाद्य प्रतिभयजरामृत्युहरिणीं
विपद्यन्ते विश्वे विधिशतमखाद्या दिविषदः ।
करालं यत्क्ष्वेलं कबलितवतः कालकलना
न शम्भोस्तन्मूलं तव जननि ताटङ्कमहिमा ॥ २८॥
किरीटं वैरिञ्चं परिहर पुरः कैटभभिदः
कठोरे कोटीरे स्खलसि जहि जम्भारिमुकुटम् ।
प्रणम्रेष्वेतेषु प्रसभमुपयातस्य भवनं
भवस्याभ्युत्थाने तव परिजनोक्तिर्विजयते ॥ २९॥
स्वदेहोद्भूताभिर्घृणिभिरणिमाद्याभिरभितो
निषेव्ये नित्ये त्वामहमिति सदा भावयति यः ।
किमाश्चर्यं तस्य त्रिनयनसमृद्धिं तृणयतो
महासंवर्ताग्निर्विरचयति निराजनविधिम् ॥ ३०॥
चतुष्षष्ट्या तन्त्रैः सकलमतिसंधाय भुवनं
स्थितस्तत्तत्सिद्धिप्रसवपरतन्त्रैः पशुपतिः ।
पुनस्त्वन्निर्बन्धादखिलपुरुषार्थैकघटना-
स्वतन्त्रं ते तन्त्रं क्षितितलमवातीतरदिदम् ॥ ३१॥
शिवः शक्तिः कामः क्षितिरथ रविः शीतकिरणः
स्मरो हंसः शक्रस्तदनु च परामारहरयः ।
अमी हृल्लेखाभिस्तिसृभिरवसानेषु घटिता
भजन्ते वर्णास्ते तव जननि नामावयवताम् ॥ ३२॥
स्मरं योनिं लक्ष्मीं त्रितयमिदमादौ तव मनो-
र्निधायैके नित्ये निरवधिमहाभोगरसिकाः ।
भजन्ति त्वां चिन्तामणिगुननिबद्धाक्षवलयाः
शिवाग्नौ जुह्वन्तः सुरभिघृतधाराहुतिशतैः ॥ ३३॥
शरीरं त्वं शम्भोः शशिमिहिरवक्षोरुहयुगं
तवात्मानं मन्ये भगवति नवात्मानमनघम् ।
अतश्शेषश्शेषीत्ययमुभयसाधारणतया
स्थितः संबन्धो वां समरसपरानन्दपरयोः ॥ ३४॥
मनस्त्वं व्योम त्वं मरुदसि मरुत्सारथिरसि
त्वमापस्त्वं भूमिस्त्वयि परिणतायां न हि परम् ।
त्वमेव स्वात्मानं परिणमयितुं विश्ववपुषा
चिदानन्दाकारं शिवयुवति भावेन बिभृषे ॥ ३५॥
तवाज्ञाचक्रस्थं तपनशशिकोटिद्युतिधरं
परं शम्भुं वन्दे परिमिलितपार्श्वं परचिता ।
यमाराध्यन् भक्त्या रविशशिशुचीनामविषये
निरालोकेऽलोके निवसति हि भालोकभवने ॥ ३६॥
विशुद्धौ ते शुद्धस्फटिकविशदं व्योमजनकं
शिवं सेवे देवीमपि शिवसमानव्यवसिताम् ।
ययोः कान्त्या यान्त्याः शशिकिरणसारूप्यसरणे-
विधूतान्तर्ध्वान्ता विलसति चकोरीव जगती ॥ ३७॥
समुन्मीलत् संवित् कमलमकरन्दैकरसिकं
भजे हंसद्वन्द्वं किमपि महतां मानसचरम् ।
यदालापादष्टादशगुणितविद्यापरिणति-
र्यदादत्ते दोषाद् गुणमखिलमद्भ्यः पय इव ॥ ३८॥
तव स्वाधिष्ठाने हुतवहमधिष्ठाय निरतं
तमीडे संवर्तं जननि महतीं तां च समयाम् ।
यदालोके लोकान् दहति महति क्रोधकलिते
दयार्द्रा या दृष्टिः शिशिरमुपचारं रचयति ॥ ३९॥
तटित्त्वन्तं शक्त्या तिमिरपरिपन्थिफुरणया
स्फुरन्नानारत्नाभरणपरिणद्धेन्द्रधनुषम् ।
तव श्यामं मेघं कमपि मणिपूरैकशरणं
निषेवे वर्षन्तं हरमिहिरतप्तं त्रिभुवनम् ॥ ४०॥
तवाधारे मूले सह समयया लास्यपरया
नवात्मानं मन्ये नवरसमहाताण्डवनटम् ।
उभाभ्यामेताभ्यामुदयविधिमुद्दिश्य दयया
सनाथाभ्यां जज्ञे जनकजननीमज्जगदिदम् ॥ ४१॥
सौन्दर्यलहरी
गतैर्माणिक्यत्वं गगनमणिभिः सान्द्रघटितं
किरीटं ते हैमं हिमगिरिसुते कीर्तयति यः ।
स नीडेयच्छायाच्छुरणशबलं चन्द्रशकलं
धनुः शौनासीरं किमिति न निबध्नाति धिषणाम् ॥ ४२॥
धुनोतु ध्वान्तं नस्तुलितदलितेन्दीवरवनं
घनस्निग्धश्लक्ष्णं चिकुरनिकुरुम्बं तव शिवे ।
यदीयं सौरभ्यं सहजमुपलब्धुं सुमनसो
वसन्त्यस्मिन् मन्ये वलमथनवाटीविटपिनाम् ॥ ४३॥
तनोतु क्षेमं नस्तव वदनसौन्दर्यलहरी-
परीवाहस्रोतःसरणिरिव सीमन्तसरणिः ।
वहन्ती सिन्दूरं प्रबलकबरीभारतिमिर-
द्विषां बृन्दैर्बन्दीकृतमिव नवीनार्ककिरणम् ॥ ४४॥
अरालैः स्वाभाव्यादलिकलभसश्रीभिरलकैः
परीतं ते वक्त्रं परिहसति पङ्केरुहरुचिम् ।
दरस्मेरे यस्मिन् दशनरुचिकिञ्जल्करुचिरे
सुगन्धौ माद्यन्ति स्मरदहनचक्षुर्मधुलिहः ॥ ४५॥
ललाटं लावण्यद्युतिविमलमाभाति तव य-
द्द्वितीयं तन्मन्ये मकुटघटितं चन्द्रशकलम् ।
विपर्यासन्यासादुभयमपि संभूय च मिथः
सुधालेपस्यूतिः परिणमति राकाहिमकरः ॥ ४६॥
भ्रुवौ भुग्ने किंचिद्भुवनभयभङ्गव्यसनिनि
त्वदीये नेत्राभ्यां मधुकररुचिभ्यां धृतगुणम् ।
धनुर्मन्ये सव्येतरकरगृहीतं रतिपतेः
प्रकोष्ठे मुष्टौ च स्थगयति निगूढान्तरमुमे ॥ ४७॥
अहः सूते सव्यं तव नयनमर्कात्मकतया
त्रियामां वामं ते सृजति रजनीनायकतया ।
तृतीया ते दृष्टिर्दरदलितहेमाम्बुजरुचिः
समाधत्ते संध्यां दिवसनिशयोरन्तरचरीम् ॥ ४८॥
विशाला कल्याणी स्फुटरुचिरयोध्या कुवलयैः
कृपाधाराधारा किमपि मधुराभोगवतिका ।
अवन्ती दृष्टिस्ते बहुनगरविस्तारविजया
ध्रुवं तत्तन्नामव्यवहरणयोग्या विजयते ॥ ४९॥
कवीनां संदर्भस्तबकमकरन्दैकरसिकं
कटाक्षव्याक्षेपभ्रमरकलभौ कर्णयुगलम् ।
अमुञ्चन्तौ दृष्ट्वा तव नवरसास्वादतरला-
वसूयासंसर्गादलिकनयनं किंचिदरुणम् ॥ ५०॥
शिवे शृङ्गारार्द्रा तदितरजने कुत्सनपरा
सरोषा गङ्गायां गिरिशचरिते विस्मयवती ।
हराहिभ्यो भीता सरसिरुहसौभाग्यजयिनी
सखीषु स्मेरा ते मयि जननी दृष्टिः सकरुणा ॥ ५१॥
गते कर्णाभ्यर्णं गरुत इव पक्ष्माणि दधती
पुरां भेत्तुश्चित्तप्रशमरसविद्रावणफले ।
इमे नेत्रे गोत्राधरपतिकुलोत्तंसकलिके
तवाकर्णाकृष्टस्मरशरविलासं कलयतः ॥ ५२॥
विभक्तत्रैवर्ण्यं व्यतिकरितलीलाञ्जनतया
विभाति त्वन्नेत्रत्रितयमिदमीशानदयिते ।
पुनः स्रष्टुं देवान् द्रुहिणहरिरुद्रानुपरतान्
रजः सत्त्वं बिभ्रत्तम इति गुणानां त्रयमिव ॥ ५३॥
पवित्रीकर्तुं नः पशुपतिपराधीनहृदये
दयामित्रैर्नेत्रैररुणधवलश्यामरुचिभिः ।
नदः शोणो गङ्गा तपनतनयेति ध्रुवममुं
त्रयाणां तीर्थानामुपनयसि संभेदमनघम् ॥ ५४॥
निमेषोन्मेषाभ्यां प्रलयमुदयं याति जगती
तवेत्याहुः सन्तो धरणिधरराजन्यतनये ।
त्वदुन्मेषाज्जातं जगदिदमशेषं प्रलयतः
परित्रातुं शङ्के परिहृतनिमेषास्तव दृशः ॥ ५५॥
तवापर्णे कर्णेजपनयनपैशुन्यचकिता
निलीयन्ते तोये नियतमनिमेषाः शफरिकाः ।
इयं च श्रीर्बद्धच्छदपुटकवाटं कुवलयम्
जहाति प्रत्यूषे निशि च विघटय्य प्रविशति ॥ ५६॥
दृशा द्राघीयस्या दरदलितनीलोत्पलरुचा
दवीयांसं दीनं स्नपय कृपया मामपि शिवे ।
अनेनायं धन्यो भवति न च ते हानिरियता
वने वा हर्म्ये वा समकरनिपातो हिमकरः ॥ ५७॥
अरालं ते पालीयुगलमगराजन्यतनये
न केषामाधत्ते कुसुमशरकोदण्डकुतुकम् ।
तिरश्चीनो यत्र श्रवणपथमुल्लङ्घ्य विलस-
न्नपाङ्गव्यासङ्गो दिशति शरसंधानधिषणाम् ॥ ५८॥
स्फुरद्गण्डाभोगप्रतिफलितताटङ्कयुगलं
चतुश्चक्रं मन्ये तव मुखमिदं मन्मथरथम् ।
यमारुह्य द्रुह्यत्यवनिरथमर्केन्दुचरणं
महावीरो मारः प्रमथपतये सज्जितवते ॥ ५९॥
सरस्वत्याः सूक्तीरमृतलहरीकौशलहरीः
पिबन्त्याः शर्वाणि श्रवणचुलुकाभ्यामविरलम् ।
चमत्कारश्लाघाचलितशिरसः कुण्डलगणो
झणत्कारैस्तारैः प्रतिवचनमाचष्ट इव ते ॥ ६०॥
असौ नासावंशस्तुहिनगिरिवंशध्वजपटि
त्वदीयो नेदीयः फलतु फलमस्माकमुचितम् ।
वहन्नन्तर्मुक्ताः शिशिरतरनिश्वासगलितं
समृद्ध्या यत्तासां बहिरपि च मुक्तामणिधरः ॥ ६१॥
प्रकृत्या रक्तायास्तव सुदति दन्तच्छदरुचेः
प्रवक्ष्ये सादृश्यं जनयतु फलं विद्रुमलता ।
न बिम्बं तद्बिम्बप्रतिफलनरागादरुणितं
तुलामध्यारोढुं कथमिव विलज्जेत कलया ॥ ६२॥
स्मितज्योत्स्नाजालं तव वदनचन्द्रस्य पिबतां
चकोराणामासीदतिरसतया चञ्चुजडिमा ।
अतस्ते शीतांशोरमृतलहरीमम्लरुचयः
पिबन्ति स्वच्छन्दं निशि निशि भृशं काञ्जिकधिया ॥ ६३॥
अविश्रान्तं पत्युर्गुणगणकथाम्रेडनजपा
जपापुष्पच्छाया तव जननि जिह्वा जयति सा ।
यदग्रासीनायाः स्फटिकदृषदच्छच्छविमयी
सरस्वत्या मूर्तिः परिणमति माणिक्यवपुषा ॥ ६४॥
रणे जित्वा दैत्यानपहृतशिरस्त्रैः कवचिभिर्-
निवृत्तैश्चण्डांशत्रिपुरहरनिर्माल्यविमुखैः ।
विशाखेन्द्रोपेन्द्रैः शशिविशदकर्पूरशकला
विलीयन्ते मातस्तव वदनताम्बूलकबलाः ॥ ६५॥
विपञ्च्या गायन्ती विविधमपदानं पशुपतेः
त्वयारब्धे वक्तुं चलितशिरसा साधुवचने ।
तदीयैर्माधुर्यैरपलपिततन्त्रीकलरवां
निजां वीणां वाणी निचुलयति चोलेन निभृतम् ॥ ६६॥
कराग्रेण स्पृष्टं तुहिनगिरिणा वत्सलतया
गिरीशेनोदस्तं मुहुरधरपानाकुलतया ।
करग्राह्यं शम्भोर्मुखमुकुरवृन्तं गिरिसुते
कथङ्कारं ब्रूमस्तव चिबुकमौपम्यरहितम् ॥ ६७॥
भुजाश्लेषान् नित्यं पुरदमयितुः कण्टकवती
तव ग्रीवा धत्ते मुखकमलनालश्रियमियम् ।
स्वतः श्वेता कालागुरुबहुलजम्बालमलिना
मृणालीलालित्यम् वहति यदधो हारलतिका ॥ ६८॥
गले रेखास्तिस्रो गतिगमकगीतैकनिपुणे
विवाहव्यानद्धप्रगुणगुणसंख्याप्रतिभुवः ।
विराजन्ते नानाविधमधुररागाकरभुवां
त्रयाणां ग्रामाणां स्थितिनियमसीमान इव ते ॥ ६९॥
मृणालीमृद्वीनां तव भुजलतानां चतसृणां
चतुर्भिः सौन्दर्यं सरसिजभवः स्तौति वदनैः ।
नखेभ्यः सन्त्रस्यन् प्रथममथनादन्धकरिपो-
श्चतुर्णां शीर्षाणां सममभयहस्तार्पणधिया ॥ ७०॥
नखानामुद्द्योतैर्नवनलिनरागं विहसतां
कराणां ते कान्तिं कथय कथयामः कथमुमे ।
कयाचिद्वा साम्यं भजतु कलया हन्त कमलं
यदि क्रीडल्लक्ष्मीचरणतललाक्षारसछणम् ॥ ७१॥
समं देवि स्कन्दद्विपवदनपीतं स्तनयुगं
तवेदं नः खेदं हरतु सततं प्रस्नुतमुखम् ।
यदालोक्याशङ्काकुलितहृदयो हासजनकः
स्वकुम्भौ हेरम्बः परिमृशति हस्तेन झडिति ॥ ७२॥
अमू ते वक्षोजावमृतरसमाणिक्यकुतुपौ
न संदेहस्पन्दो नगपतिपताके मनसि नः ।
पिबन्तौ तौ यस्मादविदितवधूसङ्गरसिकौ
कुमारावद्यापि द्विरदवदनक्रौञ्चदलनौ ॥ ७३॥
वहत्यम्ब स्तम्बेरमदनुजकुम्भप्रकृतिभिः
समारब्धां मुक्तामणिभिरमलां हारलतिकाम् ।
कुचाभोगो बिम्बाधररुचिभिरन्तः शबलितां
प्रतापव्यामिश्रां पुरदमयितुः कीर्तिमिव ते ॥ ७४॥
तव स्तन्यं मन्ये धरणिधरकन्ये हृदयतः
पयःपारावारः परिवहति सारस्वतमिव ।
दयावत्या दत्तं द्रविडशिशुरास्वाद्य तव यत्
कवीनां प्रौढानामजनि कमनीयः कवयिता ॥ ७५॥
हरक्रोधज्वालावलिभिरवलीढेन वपुषा
गभीरे ते नाभीसरसि कृतसङ्गो मनसिजः ।
समुत्तस्थौ तस्मादचलतनये धूमलतिका
जनस्तां जानीते तव जननि रोमावलिरिति ॥ ७६॥
यदेतत् कालिन्दीतनुतरतरङ्गाकृति शिवे
कृशे मध्ये किंचिज्जननि तव यद्भाति सुधियाम् ।
विमर्दादन्योऽन्यं कुचकलशयोरन्तरगतं
तनूभूतं व्योम प्रविशदिव नाभिं कुहरिणीम् ॥ ७७॥
स्थिरो गङ्गावर्तः स्तनमुकुलरोमावलिलता-
कलावालं कुण्डं कुसुमशरतेजोहुतभुजः ।
रतेर्लीलागारं किमपि तव नाभिर्गिरिसुते
बिलद्वारं सिद्धेर्गिरिशनयनानां विजयते ॥ ७८॥
निसर्गक्षीणस्य स्तनतटभरेण क्लमजुषो
नमन्मूर्तेर्नारीतिलक शनकैस्त्रुट्यत इव ।
चिरं ते मध्यस्य त्रुटिततटिनीतीरतरुणा
समावस्थास्थेम्नो भवतु कुशलं शैलतनये ॥ ७९॥
कुचौ सद्यःस्विद्यत्तटघटितकूर्पासभिदुरौ
कषन्तौ दोर्मूले कनककलशाभौ कलयता ।
तव त्रातुं भङ्गादलमिति वलग्नं तनुभुवा
त्रिधा नद्धं देवि त्रिवलि लवलीवल्लिभिरिव ॥ ८०॥
गुरुत्वं विस्तारं क्षितिधरपतिः पार्वति निजा-
न्नितम्बादाच्छिद्य त्वयि हरणरूपेण निदधे ।
अतस्ते विस्तीर्णो गुरुरयमशेषां वसुमतीं
नितम्बप्राग्भारः स्थगयति लघुत्वं नयति च ॥ ८१॥
करीन्द्राणां शुण्डान् कनककदलीकाण्डपटली-
मुभाभ्यामूरुभ्यामुभयमपि निर्जित्य भवती ।
सुवृत्ताभ्यां पत्युः प्रणतिकठिनाभ्यां गिरिसुते
विधिज्ञ्ये जानुभ्यां विबुधकरिकुम्भद्वयमसि ॥ ८२॥
पराजेतुं रुद्रं द्विगुणशरगर्भौ गिरिसुते
निषङ्गौ जङ्घे ते विषमविशिखो बाढमकृत ।
यदग्रे दृश्यन्ते दशशरफलाः पादयुगली-
नखाग्रच्छद्मानः सुरमकुटशाणैकनिशिताः ॥ ८३॥
श्रुतीनां मूर्धानो दधति तव यौ शेखरतया
ममाप्येतौ मातः शिरसि दयया धेहि चरणौ ।
ययोः पाद्यं पाथः पशुपतिजटाजूटतटिनी
ययोर्लाक्षालक्ष्मीररुणहरिचूडामणिरुचिः ॥ ८४॥
नमोवाकं ब्रूमो नयनरमणीयाय पदयो-
स्तवास्मै द्वन्द्वाय स्फुटरुचिरसालक्तकवते ।
असूयत्यत्यन्तं यदभिहननाय स्पृहयते
पशूनामीशानः प्रमदवनकङ्केलितरवे ॥ ८५॥
मृषा कृत्वा गोत्रस्खलनमथ वैलक्ष्यनमितं
ललाटे भर्तारं चरणकमले ताडयति ते ।
चिरादन्तःशल्यं दहनकृतमुन्मूलितवता
तुलाकोटिक्वाणैः किलिकिलितमीशानरिपुणा ॥ ८६॥
हिमानीहन्तव्यं हिमगिरिनिवासैकचतुरौ
निशायां निद्राणं निशि चरमभागे च विशदौ ।
वरं लक्ष्मीपात्रं श्रियमतिसृजन्तौ समयिनां
सरोजं त्वत्पादौ जननि जयतश्चित्रमिह किम् ॥ ८७॥
पदं ते कीर्तीनां प्रपदमपदं देवि विपदां
कथं नीतं सद्भिः कठिनकमठीकर्परतुलाम् ।
कथं वा बाहुभ्यामुपयमनकाले पुरभिदा
यदादाय न्यस्तं दृषदि दयमानेन मनसा ॥ ८८॥
नखैर्नाकस्त्रीणां करकमलसंकोचशशिभि-
स्तरूणां दिव्यानां हसत इव ते चण्डि चरणौ ।
फलानि स्वःस्थेभ्यः किसलयकराग्रेण ददतां
दरिद्रेभ्यो भद्रां श्रियमनिशमह्नाय ददतौ ॥ ८९॥
ददाने दीनेभ्यः श्रियमनिशमाशानुसदृशी-
ममन्दं सौन्दर्यप्रकरमकरन्दम् विकिरति ।
तवास्मिन् मन्दारस्तबकसुभगे यातु चरणे
निमज्जन्मज्जीवः करणचरणः षट्चरणताम् ॥ ९०॥
पदन्यासक्रीडापरिचयमिवारब्धुमनसः
स्खलन्तस्ते खेलं भवनकलहंसा न जहति ।
अतस्तेषां शिक्षां सुभगमणिमञ्जीररणित-
च्छलादाचक्षाणं चरणकमलं चारुचरिते ॥ ९१॥
गतास्ते मञ्चत्वं द्रुहिणहरिरुद्रेश्वरभृतः
शिवः स्वच्छच्छायाघटितकपटप्रच्छदपटः ।
त्वदीयानां भासां प्रतिफलनरागारुणतया
शरीरी शृङ्गारो रस इव दृशां दोग्धि कुतुकम् ॥ ९२॥
अराला केशेषु प्रकृतिसरला मन्दहसिते
शिरीषाभा चित्ते दृषदुपलशोभा कुचतटे ।
भृशं तन्वी मध्ये पृथुरुरसिजारोहविषये
जगत्त्रातुं शम्भोर्जयति करुणा काचिदरुणा ॥ ९३॥
कलङ्कः कस्तूरी रजनिकरबिम्बं जलमयं
कलाभिः कर्पूरैर्मरकतकरण्डं निबिडितम् ।
अतस्त्वद्भोगेन प्रतिदिनमिदं रिक्तकुहरं
विधिर्भूयो भूयो निबिडयति नूनं तव कृते ॥ ९४॥
पुरारातेरन्तःपुरमसि ततस्त्वच्चरणयोः
सपर्यामर्यादा तरलकरणानामसुलभा ।
तथा ह्येते नीताः शतमखमुखाः सिद्धिमतुलां
तव द्वारोपान्तस्थितिभिरणिमाद्याभिरमराः ॥ ९५॥
कलत्रं वैधात्रं कतिकति भजन्ते न कवयः
श्रियो देव्याः को वा न भवति पतिः कैरपि धनैः ।
महादेवं हित्वा तव सति सतीनामचरमे
कुचाभ्यामासङ्गः कुरवकतरोरप्यसुलभः ॥ ९६॥
गिरामाहुर्देवीं द्रुहिणगृहिणीमागमविदो
हरेः पत्नीं पद्मां हरसहचरीमद्रितनयाम् ।
तुरीया कापि त्वं दुरधिगमनिःसीममहिमा
महामाया विश्वं भ्रमयसि परब्रह्ममहिषि ॥ ९७॥
कदा काले मातः कथय कलितालक्तकरसं
पिबेयं विद्यार्थी तव चरणनिर्णेजनजलम् ।
प्रकृत्या मूकानामपि च कविताकारणतया
कदा धत्ते वाणीमुखकमलताम्बूलरसताम् ॥ ९८॥
सरस्वत्या लक्ष्म्या विधिहरिसपत्नो विहरते
रतेः पातिव्रत्यं शिथिलयति रम्येण वपुषा ।
चिरं जीवन्नेव क्षपितपशुपाशव्यतिकरः
परानन्दाभिख्यम् रसयति रसं त्वद्भजनवान् ॥ ९९॥
प्रदीपज्वालाभिर्दिवसकरनीराजनविधिः
सुधासूतेश्चन्द्रोपलजललवैरर्घ्यरचना ।
स्वकीयैरम्भोभिः सलिलनिधिसौहित्यकरणं
त्वदीयाभिर्वाग्भिस्तव जननि वाचां स्तुतिरियम् ॥ १००॥
समानीतः पद्भ्यां मणिमुकुरतामम्बरमणि-
र्भयादन्तःस्तिमितकिरणश्रेणिमसृणः ।
दधाति त्वद्वक्त्रंप्रतिफलनमश्रान्तविकचं
निरातङ्कं चन्द्रान्निजहृदयपङ्केरुहमिव ॥ १०१॥
समुद्भूतस्थूलस्तनभरमुरश्चारु हसितं
कटाक्षे कन्दर्पः कतिचन कदम्बद्युति वपुः ।
हरस्य त्वद्भ्रान्तिं मनसि जनयाम् स्म विमला
भवत्या ये भक्ताः परिणतिरमीषामियमुमे ॥ १०२॥
निधे नित्यस्मेरे निरवधिगुणे नीतिनिपुणे
निराघातज्ञाने नियमपरचित्तैकनिलये ।
नियत्या निर्मुक्ते निखिलनिगमान्तस्तुतिपदे
निरातङ्के नित्ये निगमय ममापि स्तुतिमिमाम् ॥ १०३॥
॥ इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यस्य
श्रीगोविन्दभगवत्पूज्यपादशिष्यस्य
श्रीमच्छङ्करभगवतः कृतौ सौन्दर्यलहरी सम्पूर्णा
॥ ॐ तत्सत् ॥
*********
सौन्दर्यलहरी
आनन्दलहरी (१-४०)
शिवः शक्त्या युक्तो यदि भवति शक्तः प्रभवितुं
न चेदेवं देवो न खलु कुशलः स्पन्दितुमपि ।
अतस्त्वामाराध्यां हरिहरविरिञ्चादिभिरपि
प्रणन्तुं स्तोतुं वा कथमकृतपुण्यः प्रभवति ॥ १॥
तनीयांसं पांसुं तव चरणपङ्केरुहभवं
विरिञ्चिस्सञ्चिन्वन् विरचयति लोकानविकलम् ।
वहत्येनं शौरिः कथमपि सहस्रेण शिरसां
हरस्संक्षुद्यैनं भजति भसितोद्धूलनविधिम् ॥ २॥
अविद्यानामन्त-स्तिमिर-मिहिरद्वीपनगरी
जडानां चैतन्य-स्तबक-मकरन्द-स्रुतिझरी ।
दरिद्राणां चिन्तामणिगुणनिका जन्मजलधौ
निमग्नानां दंष्ट्रा मुररिपु-वराहस्य भवति ॥ ३॥
त्वदन्यः पाणिभ्यामभयवरदो दैवतगणः
त्वमेका नैवासि प्रकटितवराभीत्यभिनया ।
भयात् त्रातुं दातुं फलमपि च वाञ्छासमधिकं
शरण्ये लोकानां तव हि चरणावेव निपुणौ ॥ ४॥
हरिस्त्वामाराध्य प्रणतजनसौभाग्यजननीं
पुरा नारी भूत्वा पुररिपुमपि क्षोभमनयत् ।
स्मरोऽपि त्वां नत्वा रतिनयनलेह्येन वपुषा
मुनीनामप्यन्तः प्रभवति हि मोहाय महताम् ॥ ५॥
धनुः पौष्पं मौर्वी मधुकरमयी पञ्च विशिखाः
वसन्तः सामन्तो मलयमरुदायोधनरथः ।
तथाप्येकः सर्वं हिमगिरिसुते कामपि कृपाम्
अपाङ्गात्ते लब्ध्वा जगदिद-मनङ्गो विजयते ॥ ६॥
क्वणत्काञ्चीदामा करिकलभकुम्भस्तननता
परिक्षीणा मध्ये परिणतशरच्चन्द्रवदना ।
धनुर्बाणान् पाशं सृणिमपि दधाना करतलैः
पुरस्तादास्तां नः पुरमथितुराहोपुरुषिका ॥ ७॥
सुधासिन्धोर्मध्ये सुरविटपिवाटीपरिवृते
मणिद्वीपे नीपोपवनवति चिन्तामणिगृहे ।
शिवाकारे मञ्चे परमशिवपर्यङ्कनिलयां
भजन्ति त्वां धन्याः कतिचन चिदानन्दलहरीम् ॥ ८॥
महीं मूलाधारे कमपि मणिपूरे हुतवहं
स्थितं स्वाधिष्ठाने हृदि मरुतमाकाशमुपरि ।
मनोऽपि भ्रूमध्ये सकलमपि भित्वा कुलपथं
सहस्रारे पद्मे सह रहसि पत्या विहरसे ॥ ९॥
सुधाधारासारैश्चरणयुगलान्तर्विगलितैः
प्रपञ्चं सिञ्चन्ती पुनरपि रसाम्नायमहसः ।
अवाप्य स्वां भूमिं भुजगनिभमध्युष्टवलयं
स्वमात्मानं कृत्वा स्वपिषि कुलकुण्डे कुहरिणि ॥ १०॥
चतुर्भिः श्रीकण्ठैः शिवयुवतिभिः पञ्चभिरपि
प्रभिन्नाभिः शम्भोर्नवभिरपि मूलप्रकृतिभिः ।
चतुश्चत्वारिंशद्वसुदलकलाश्रत्रिवलय-
त्रिरेखाभिः सार्धं तव शरणकोणाः परिणताः ॥ ११॥
त्वदीयं सौन्दर्यं तुहिनगिरिकन्ये तुलयितुं
कवीन्द्राः कल्पन्ते कथमपि विरिञ्चिप्रभृतयः ।
यदालोकौत्सुक्यादमरललना यान्ति मनसा
तपोभिर्दुष्प्रापामपि गिरिशसायुज्यपदवीम् ॥ १२॥
नरं वर्षीयांसं नयनविरसं नर्मसु जडं
तवापाङ्गालोके पतितमनुधावन्ति शतशः ।
गलद्वेणीबन्धाः कुचकलशविस्रस्तसिचया
हठात् त्रुट्यत्काञ्च्यो विगलितदुकूला युवतयः ॥ १३॥
क्षितौ षट्पञ्चाशद् द्विसमधिकपञ्चाशदुदके
हुताशे द्वाषष्टिश्चतुरधिकपञ्चाशदनिले ।
दिवि द्विष्षट्त्रिंशन्मनसि च चतुष्षष्टिरिति ये
मयूखास्तेषामप्युपरि तव पादाम्बुजयुगम् ॥ १४॥
शरज्ज्योत्स्नाशुद्धां शशियुतजटाजूटमकुटां
वरत्रासत्राणस्फटिकघटिकापुस्तककराम् ।
सकृन्न त्वा नत्वा कथमिव सतां संन्निदधते
मधुक्षीरद्राक्षामधुरिमधुरीणाः भणितयः ॥ १५॥ var फणितयः
कवीन्द्राणां चेतःकमलवनबालातपरुचिं
भजन्ते ये सन्तः कतिचिदरुणामेव भवतीम् ।
विरिञ्चिप्रेयस्यास्तरुणतरशृङ्गारलहरी-
गभीराभिर्वाग्भिर्विदधति सतां रञ्जनममी ॥ १६॥
सवित्रीभिर्वाचां शशिमणिशिलाभङ्गरुचिभिः
वशिन्याद्याभिस्त्वां सह जननि संचिन्तयति यः ।
स कर्ता काव्यानां भवति महतां भङ्गिरुचिभिः
वचोभिर्वाग्देवीवदनकमलामोदमधुरैः ॥ १७॥
तनुच्छायाभिस्ते तरुणतरणिश्रीसरणिभिः
दिवं सर्वामुर्वीमरुणिमनि मग्नां स्मरति यः ।
भवन्त्यस्य त्रस्यद्वनहरिणशालीननयनाः
सहोर्वश्या वश्याः कति कति न गीर्वाणगणिकाः ॥ १८॥
मुखं बिन्दुं कृत्वा कुचयुगमधस्तस्य तदधो
हरार्धं ध्यायेद्यो हरमहिषि ते मन्मथकलाम् ।
स सद्यः संक्षोभं नयति वनिता इत्यतिलघु
त्रिलोकीमप्याशु भ्रमयति रवीन्दुस्तनयुगाम् ॥ १९॥
किरन्तीमङ्गेभ्यः किरणनिकुरम्बामृतरसं
हृदि त्वामाधत्ते हिमकरशिलामूर्तिमिव यः ।
स सर्पाणां दर्पं शमयति शकुन्ताधिप इव
ज्वरप्लुष्टान् दृष्ट्या सुखयति सुधाधारसिरया ॥ २०॥
तटिल्लेखातन्वीं तपनशशिवैश्वानरमयीं
निषण्णां षण्णामप्युपरि कमलानां तव कलाम् ।
महापद्माटव्यां मृदितमलमायेन मनसा
महान्तः पश्यन्तो दधति परमाह्लादलहरीम् ॥ २१॥
भवानि त्वं दासे मयि वितर दृष्टिं सकरुणा-
मिति स्तोतुं वाञ्छन् कथयति भवानि त्वमिति यः ।
तदैव त्वं तस्मै दिशसि निजसायुज्यपदवीं
मुकुन्दब्रह्मेन्द्रस्फुटमकुटनीराजितपदाम् ॥ २२॥
त्वया हृत्वा वामं वपुरपरितृप्तेन मनसा
शरीरार्धं शम्भोरपरमपि शङ्के हृतमभूत् ।
यदेतत्त्वद्रूपं सकलमरुणाभं त्रिनयनं
कुचाभ्यामानम्रं कुटिलशशिचूडालमकुटम् ॥ २३॥
जगत्सूते धाता हरिरवति रुद्रः क्षपयते
तिरस्कुर्वन्नेतत्स्वमपि वपुरीशस्तिरयति ।
सदापूर्वः सर्वं तदिदमनुगृह्णाति च शिव-
स्तवाज्ञामालम्ब्य क्षणचलितयोर्भ्रूलतिकयोः ॥ २४॥
त्रयाणां देवानां त्रिगुणजनितानां तव शिवे
भवेत् पूजा पूजा तव चरणयोर्या विरचिता ।
तथा हि त्वत्पादोद्वहनमणिपीठस्य निकटे
स्थिता ह्येते शश्वन्मुकुलितकरोत्तंसमकुटाः ॥ २५॥
विरिञ्चिः पञ्चत्वं व्रजति हरिराप्नोति विरतिं
विनाशं कीनाशो भजति धनदो याति निधनम् ।
वितन्द्री माहेन्द्री विततिरपि संमीलितदृशा
महासंहारेऽस्मिन् विहरति सति त्वत्पतिरसौ ॥ २६॥
जपो जल्पः शिल्पं सकलमपि मुद्राविरचना
गतिः प्रादक्षिण्यक्रमणमशनाद्याहुतिविधिः ।
प्रणामस्संवेशस्सुखमखिलमात्मार्पणदृशा
सपर्यापर्यायस्तव भवतु यन्मे विलसितम् ॥ २७॥
सुधामप्यास्वाद्य प्रतिभयजरामृत्युहरिणीं
विपद्यन्ते विश्वे विधिशतमखाद्या दिविषदः ।
करालं यत्क्ष्वेलं कबलितवतः कालकलना
न शम्भोस्तन्मूलं तव जननि ताटङ्कमहिमा ॥ २८॥
किरीटं वैरिञ्चं परिहर पुरः कैटभभिदः
कठोरे कोटीरे स्खलसि जहि जम्भारिमुकुटम् ।
प्रणम्रेष्वेतेषु प्रसभमुपयातस्य भवनं
भवस्याभ्युत्थाने तव परिजनोक्तिर्विजयते ॥ २९॥
स्वदेहोद्भूताभिर्घृणिभिरणिमाद्याभिरभितो
निषेव्ये नित्ये त्वामहमिति सदा भावयति यः ।
किमाश्चर्यं तस्य त्रिनयनसमृद्धिं तृणयतो
महासंवर्ताग्निर्विरचयति निराजनविधिम् ॥ ३०॥
चतुष्षष्ट्या तन्त्रैः सकलमतिसंधाय भुवनं
स्थितस्तत्तत्सिद्धिप्रसवपरतन्त्रैः पशुपतिः ।
पुनस्त्वन्निर्बन्धादखिलपुरुषार्थैकघटना-
स्वतन्त्रं ते तन्त्रं क्षितितलमवातीतरदिदम् ॥ ३१॥
शिवः शक्तिः कामः क्षितिरथ रविः शीतकिरणः
स्मरो हंसः शक्रस्तदनु च परामारहरयः ।
अमी हृल्लेखाभिस्तिसृभिरवसानेषु घटिता
भजन्ते वर्णास्ते तव जननि नामावयवताम् ॥ ३२॥
स्मरं योनिं लक्ष्मीं त्रितयमिदमादौ तव मनो-
र्निधायैके नित्ये निरवधिमहाभोगरसिकाः ।
भजन्ति त्वां चिन्तामणिगुननिबद्धाक्षवलयाः
शिवाग्नौ जुह्वन्तः सुरभिघृतधाराहुतिशतैः ॥ ३३॥
शरीरं त्वं शम्भोः शशिमिहिरवक्षोरुहयुगं
तवात्मानं मन्ये भगवति नवात्मानमनघम् ।
अतश्शेषश्शेषीत्ययमुभयसाधारणतया
स्थितः संबन्धो वां समरसपरानन्दपरयोः ॥ ३४॥
मनस्त्वं व्योम त्वं मरुदसि मरुत्सारथिरसि
त्वमापस्त्वं भूमिस्त्वयि परिणतायां न हि परम् ।
त्वमेव स्वात्मानं परिणमयितुं विश्ववपुषा
चिदानन्दाकारं शिवयुवति भावेन बिभृषे ॥ ३५॥
तवाज्ञाचक्रस्थं तपनशशिकोटिद्युतिधरं
परं शम्भुं वन्दे परिमिलितपार्श्वं परचिता ।
यमाराध्यन् भक्त्या रविशशिशुचीनामविषये
निरालोकेऽलोके निवसति हि भालोकभवने ॥ ३६॥
विशुद्धौ ते शुद्धस्फटिकविशदं व्योमजनकं
शिवं सेवे देवीमपि शिवसमानव्यवसिताम् ।
ययोः कान्त्या यान्त्याः शशिकिरणसारूप्यसरणे-
विधूतान्तर्ध्वान्ता विलसति चकोरीव जगती ॥ ३७॥
समुन्मीलत् संवित् कमलमकरन्दैकरसिकं
भजे हंसद्वन्द्वं किमपि महतां मानसचरम् ।
यदालापादष्टादशगुणितविद्यापरिणति-
र्यदादत्ते दोषाद् गुणमखिलमद्भ्यः पय इव ॥ ३८॥
तव स्वाधिष्ठाने हुतवहमधिष्ठाय निरतं
तमीडे संवर्तं जननि महतीं तां च समयाम् ।
यदालोके लोकान् दहति महति क्रोधकलिते
दयार्द्रा या दृष्टिः शिशिरमुपचारं रचयति ॥ ३९॥
तटित्त्वन्तं शक्त्या तिमिरपरिपन्थिफुरणया
स्फुरन्नानारत्नाभरणपरिणद्धेन्द्रधनुषम् ।
तव श्यामं मेघं कमपि मणिपूरैकशरणं
निषेवे वर्षन्तं हरमिहिरतप्तं त्रिभुवनम् ॥ ४०॥
तवाधारे मूले सह समयया लास्यपरया
नवात्मानं मन्ये नवरसमहाताण्डवनटम् ।
उभाभ्यामेताभ्यामुदयविधिमुद्दिश्य दयया
सनाथाभ्यां जज्ञे जनकजननीमज्जगदिदम् ॥ ४१॥
सौन्दर्यलहरी
गतैर्माणिक्यत्वं गगनमणिभिः सान्द्रघटितं
किरीटं ते हैमं हिमगिरिसुते कीर्तयति यः ।
स नीडेयच्छायाच्छुरणशबलं चन्द्रशकलं
धनुः शौनासीरं किमिति न निबध्नाति धिषणाम् ॥ ४२॥
धुनोतु ध्वान्तं नस्तुलितदलितेन्दीवरवनं
घनस्निग्धश्लक्ष्णं चिकुरनिकुरुम्बं तव शिवे ।
यदीयं सौरभ्यं सहजमुपलब्धुं सुमनसो
वसन्त्यस्मिन् मन्ये वलमथनवाटीविटपिनाम् ॥ ४३॥
तनोतु क्षेमं नस्तव वदनसौन्दर्यलहरी-
परीवाहस्रोतःसरणिरिव सीमन्तसरणिः ।
वहन्ती सिन्दूरं प्रबलकबरीभारतिमिर-
द्विषां बृन्दैर्बन्दीकृतमिव नवीनार्ककिरणम् ॥ ४४॥
अरालैः स्वाभाव्यादलिकलभसश्रीभिरलकैः
परीतं ते वक्त्रं परिहसति पङ्केरुहरुचिम् ।
दरस्मेरे यस्मिन् दशनरुचिकिञ्जल्करुचिरे
सुगन्धौ माद्यन्ति स्मरदहनचक्षुर्मधुलिहः ॥ ४५॥
ललाटं लावण्यद्युतिविमलमाभाति तव य-
द्द्वितीयं तन्मन्ये मकुटघटितं चन्द्रशकलम् ।
विपर्यासन्यासादुभयमपि संभूय च मिथः
सुधालेपस्यूतिः परिणमति राकाहिमकरः ॥ ४६॥
भ्रुवौ भुग्ने किंचिद्भुवनभयभङ्गव्यसनिनि
त्वदीये नेत्राभ्यां मधुकररुचिभ्यां धृतगुणम् ।
धनुर्मन्ये सव्येतरकरगृहीतं रतिपतेः
प्रकोष्ठे मुष्टौ च स्थगयति निगूढान्तरमुमे ॥ ४७॥
अहः सूते सव्यं तव नयनमर्कात्मकतया
त्रियामां वामं ते सृजति रजनीनायकतया ।
तृतीया ते दृष्टिर्दरदलितहेमाम्बुजरुचिः
समाधत्ते संध्यां दिवसनिशयोरन्तरचरीम् ॥ ४८॥
विशाला कल्याणी स्फुटरुचिरयोध्या कुवलयैः
कृपाधाराधारा किमपि मधुराभोगवतिका ।
अवन्ती दृष्टिस्ते बहुनगरविस्तारविजया
ध्रुवं तत्तन्नामव्यवहरणयोग्या विजयते ॥ ४९॥
कवीनां संदर्भस्तबकमकरन्दैकरसिकं
कटाक्षव्याक्षेपभ्रमरकलभौ कर्णयुगलम् ।
अमुञ्चन्तौ दृष्ट्वा तव नवरसास्वादतरला-
वसूयासंसर्गादलिकनयनं किंचिदरुणम् ॥ ५०॥
शिवे शृङ्गारार्द्रा तदितरजने कुत्सनपरा
सरोषा गङ्गायां गिरिशचरिते विस्मयवती ।
हराहिभ्यो भीता सरसिरुहसौभाग्यजयिनी
सखीषु स्मेरा ते मयि जननी दृष्टिः सकरुणा ॥ ५१॥
गते कर्णाभ्यर्णं गरुत इव पक्ष्माणि दधती
पुरां भेत्तुश्चित्तप्रशमरसविद्रावणफले ।
इमे नेत्रे गोत्राधरपतिकुलोत्तंसकलिके
तवाकर्णाकृष्टस्मरशरविलासं कलयतः ॥ ५२॥
विभक्तत्रैवर्ण्यं व्यतिकरितलीलाञ्जनतया
विभाति त्वन्नेत्रत्रितयमिदमीशानदयिते ।
पुनः स्रष्टुं देवान् द्रुहिणहरिरुद्रानुपरतान्
रजः सत्त्वं बिभ्रत्तम इति गुणानां त्रयमिव ॥ ५३॥
पवित्रीकर्तुं नः पशुपतिपराधीनहृदये
दयामित्रैर्नेत्रैररुणधवलश्यामरुचिभिः ।
नदः शोणो गङ्गा तपनतनयेति ध्रुवममुं
त्रयाणां तीर्थानामुपनयसि संभेदमनघम् ॥ ५४॥
निमेषोन्मेषाभ्यां प्रलयमुदयं याति जगती
तवेत्याहुः सन्तो धरणिधरराजन्यतनये ।
त्वदुन्मेषाज्जातं जगदिदमशेषं प्रलयतः
परित्रातुं शङ्के परिहृतनिमेषास्तव दृशः ॥ ५५॥
तवापर्णे कर्णेजपनयनपैशुन्यचकिता
निलीयन्ते तोये नियतमनिमेषाः शफरिकाः ।
इयं च श्रीर्बद्धच्छदपुटकवाटं कुवलयम्
जहाति प्रत्यूषे निशि च विघटय्य प्रविशति ॥ ५६॥
दृशा द्राघीयस्या दरदलितनीलोत्पलरुचा
दवीयांसं दीनं स्नपय कृपया मामपि शिवे ।
अनेनायं धन्यो भवति न च ते हानिरियता
वने वा हर्म्ये वा समकरनिपातो हिमकरः ॥ ५७॥
अरालं ते पालीयुगलमगराजन्यतनये
न केषामाधत्ते कुसुमशरकोदण्डकुतुकम् ।
तिरश्चीनो यत्र श्रवणपथमुल्लङ्घ्य विलस-
न्नपाङ्गव्यासङ्गो दिशति शरसंधानधिषणाम् ॥ ५८॥
स्फुरद्गण्डाभोगप्रतिफलितताटङ्कयुगलं
चतुश्चक्रं मन्ये तव मुखमिदं मन्मथरथम् ।
यमारुह्य द्रुह्यत्यवनिरथमर्केन्दुचरणं
महावीरो मारः प्रमथपतये सज्जितवते ॥ ५९॥
सरस्वत्याः सूक्तीरमृतलहरीकौशलहरीः
पिबन्त्याः शर्वाणि श्रवणचुलुकाभ्यामविरलम् ।
चमत्कारश्लाघाचलितशिरसः कुण्डलगणो
झणत्कारैस्तारैः प्रतिवचनमाचष्ट इव ते ॥ ६०॥
असौ नासावंशस्तुहिनगिरिवंशध्वजपटि
त्वदीयो नेदीयः फलतु फलमस्माकमुचितम् ।
वहन्नन्तर्मुक्ताः शिशिरतरनिश्वासगलितं
समृद्ध्या यत्तासां बहिरपि च मुक्तामणिधरः ॥ ६१॥
प्रकृत्या रक्तायास्तव सुदति दन्तच्छदरुचेः
प्रवक्ष्ये सादृश्यं जनयतु फलं विद्रुमलता ।
न बिम्बं तद्बिम्बप्रतिफलनरागादरुणितं
तुलामध्यारोढुं कथमिव विलज्जेत कलया ॥ ६२॥
स्मितज्योत्स्नाजालं तव वदनचन्द्रस्य पिबतां
चकोराणामासीदतिरसतया चञ्चुजडिमा ।
अतस्ते शीतांशोरमृतलहरीमम्लरुचयः
पिबन्ति स्वच्छन्दं निशि निशि भृशं काञ्जिकधिया ॥ ६३॥
अविश्रान्तं पत्युर्गुणगणकथाम्रेडनजपा
जपापुष्पच्छाया तव जननि जिह्वा जयति सा ।
यदग्रासीनायाः स्फटिकदृषदच्छच्छविमयी
सरस्वत्या मूर्तिः परिणमति माणिक्यवपुषा ॥ ६४॥
रणे जित्वा दैत्यानपहृतशिरस्त्रैः कवचिभिर्-
निवृत्तैश्चण्डांशत्रिपुरहरनिर्माल्यविमुखैः ।
विशाखेन्द्रोपेन्द्रैः शशिविशदकर्पूरशकला
विलीयन्ते मातस्तव वदनताम्बूलकबलाः ॥ ६५॥
विपञ्च्या गायन्ती विविधमपदानं पशुपतेः
त्वयारब्धे वक्तुं चलितशिरसा साधुवचने ।
तदीयैर्माधुर्यैरपलपिततन्त्रीकलरवां
निजां वीणां वाणी निचुलयति चोलेन निभृतम् ॥ ६६॥
कराग्रेण स्पृष्टं तुहिनगिरिणा वत्सलतया
गिरीशेनोदस्तं मुहुरधरपानाकुलतया ।
करग्राह्यं शम्भोर्मुखमुकुरवृन्तं गिरिसुते
कथङ्कारं ब्रूमस्तव चिबुकमौपम्यरहितम् ॥ ६७॥
भुजाश्लेषान् नित्यं पुरदमयितुः कण्टकवती
तव ग्रीवा धत्ते मुखकमलनालश्रियमियम् ।
स्वतः श्वेता कालागुरुबहुलजम्बालमलिना
मृणालीलालित्यम् वहति यदधो हारलतिका ॥ ६८॥
गले रेखास्तिस्रो गतिगमकगीतैकनिपुणे
विवाहव्यानद्धप्रगुणगुणसंख्याप्रतिभुवः ।
विराजन्ते नानाविधमधुररागाकरभुवां
त्रयाणां ग्रामाणां स्थितिनियमसीमान इव ते ॥ ६९॥
मृणालीमृद्वीनां तव भुजलतानां चतसृणां
चतुर्भिः सौन्दर्यं सरसिजभवः स्तौति वदनैः ।
नखेभ्यः सन्त्रस्यन् प्रथममथनादन्धकरिपो-
श्चतुर्णां शीर्षाणां सममभयहस्तार्पणधिया ॥ ७०॥
नखानामुद्द्योतैर्नवनलिनरागं विहसतां
कराणां ते कान्तिं कथय कथयामः कथमुमे ।
कयाचिद्वा साम्यं भजतु कलया हन्त कमलं
यदि क्रीडल्लक्ष्मीचरणतललाक्षारसछणम् ॥ ७१॥
समं देवि स्कन्दद्विपवदनपीतं स्तनयुगं
तवेदं नः खेदं हरतु सततं प्रस्नुतमुखम् ।
यदालोक्याशङ्काकुलितहृदयो हासजनकः
स्वकुम्भौ हेरम्बः परिमृशति हस्तेन झडिति ॥ ७२॥
अमू ते वक्षोजावमृतरसमाणिक्यकुतुपौ
न संदेहस्पन्दो नगपतिपताके मनसि नः ।
पिबन्तौ तौ यस्मादविदितवधूसङ्गरसिकौ
कुमारावद्यापि द्विरदवदनक्रौञ्चदलनौ ॥ ७३॥
वहत्यम्ब स्तम्बेरमदनुजकुम्भप्रकृतिभिः
समारब्धां मुक्तामणिभिरमलां हारलतिकाम् ।
कुचाभोगो बिम्बाधररुचिभिरन्तः शबलितां
प्रतापव्यामिश्रां पुरदमयितुः कीर्तिमिव ते ॥ ७४॥
तव स्तन्यं मन्ये धरणिधरकन्ये हृदयतः
पयःपारावारः परिवहति सारस्वतमिव ।
दयावत्या दत्तं द्रविडशिशुरास्वाद्य तव यत्
कवीनां प्रौढानामजनि कमनीयः कवयिता ॥ ७५॥
हरक्रोधज्वालावलिभिरवलीढेन वपुषा
गभीरे ते नाभीसरसि कृतसङ्गो मनसिजः ।
समुत्तस्थौ तस्मादचलतनये धूमलतिका
जनस्तां जानीते तव जननि रोमावलिरिति ॥ ७६॥
यदेतत् कालिन्दीतनुतरतरङ्गाकृति शिवे
कृशे मध्ये किंचिज्जननि तव यद्भाति सुधियाम् ।
विमर्दादन्योऽन्यं कुचकलशयोरन्तरगतं
तनूभूतं व्योम प्रविशदिव नाभिं कुहरिणीम् ॥ ७७॥
स्थिरो गङ्गावर्तः स्तनमुकुलरोमावलिलता-
कलावालं कुण्डं कुसुमशरतेजोहुतभुजः ।
रतेर्लीलागारं किमपि तव नाभिर्गिरिसुते
बिलद्वारं सिद्धेर्गिरिशनयनानां विजयते ॥ ७८॥
निसर्गक्षीणस्य स्तनतटभरेण क्लमजुषो
नमन्मूर्तेर्नारीतिलक शनकैस्त्रुट्यत इव ।
चिरं ते मध्यस्य त्रुटिततटिनीतीरतरुणा
समावस्थास्थेम्नो भवतु कुशलं शैलतनये ॥ ७९॥
कुचौ सद्यःस्विद्यत्तटघटितकूर्पासभिदुरौ
कषन्तौ दोर्मूले कनककलशाभौ कलयता ।
तव त्रातुं भङ्गादलमिति वलग्नं तनुभुवा
त्रिधा नद्धं देवि त्रिवलि लवलीवल्लिभिरिव ॥ ८०॥
गुरुत्वं विस्तारं क्षितिधरपतिः पार्वति निजा-
न्नितम्बादाच्छिद्य त्वयि हरणरूपेण निदधे ।
अतस्ते विस्तीर्णो गुरुरयमशेषां वसुमतीं
नितम्बप्राग्भारः स्थगयति लघुत्वं नयति च ॥ ८१॥
करीन्द्राणां शुण्डान् कनककदलीकाण्डपटली-
मुभाभ्यामूरुभ्यामुभयमपि निर्जित्य भवती ।
सुवृत्ताभ्यां पत्युः प्रणतिकठिनाभ्यां गिरिसुते
विधिज्ञ्ये जानुभ्यां विबुधकरिकुम्भद्वयमसि ॥ ८२॥
पराजेतुं रुद्रं द्विगुणशरगर्भौ गिरिसुते
निषङ्गौ जङ्घे ते विषमविशिखो बाढमकृत ।
यदग्रे दृश्यन्ते दशशरफलाः पादयुगली-
नखाग्रच्छद्मानः सुरमकुटशाणैकनिशिताः ॥ ८३॥
श्रुतीनां मूर्धानो दधति तव यौ शेखरतया
ममाप्येतौ मातः शिरसि दयया धेहि चरणौ ।
ययोः पाद्यं पाथः पशुपतिजटाजूटतटिनी
ययोर्लाक्षालक्ष्मीररुणहरिचूडामणिरुचिः ॥ ८४॥
नमोवाकं ब्रूमो नयनरमणीयाय पदयो-
स्तवास्मै द्वन्द्वाय स्फुटरुचिरसालक्तकवते ।
असूयत्यत्यन्तं यदभिहननाय स्पृहयते
पशूनामीशानः प्रमदवनकङ्केलितरवे ॥ ८५॥
मृषा कृत्वा गोत्रस्खलनमथ वैलक्ष्यनमितं
ललाटे भर्तारं चरणकमले ताडयति ते ।
चिरादन्तःशल्यं दहनकृतमुन्मूलितवता
तुलाकोटिक्वाणैः किलिकिलितमीशानरिपुणा ॥ ८६॥
हिमानीहन्तव्यं हिमगिरिनिवासैकचतुरौ
निशायां निद्राणं निशि चरमभागे च विशदौ ।
वरं लक्ष्मीपात्रं श्रियमतिसृजन्तौ समयिनां
सरोजं त्वत्पादौ जननि जयतश्चित्रमिह किम् ॥ ८७॥
पदं ते कीर्तीनां प्रपदमपदं देवि विपदां
कथं नीतं सद्भिः कठिनकमठीकर्परतुलाम् ।
कथं वा बाहुभ्यामुपयमनकाले पुरभिदा
यदादाय न्यस्तं दृषदि दयमानेन मनसा ॥ ८८॥
नखैर्नाकस्त्रीणां करकमलसंकोचशशिभि-
स्तरूणां दिव्यानां हसत इव ते चण्डि चरणौ ।
फलानि स्वःस्थेभ्यः किसलयकराग्रेण ददतां
दरिद्रेभ्यो भद्रां श्रियमनिशमह्नाय ददतौ ॥ ८९॥
ददाने दीनेभ्यः श्रियमनिशमाशानुसदृशी-
ममन्दं सौन्दर्यप्रकरमकरन्दम् विकिरति ।
तवास्मिन् मन्दारस्तबकसुभगे यातु चरणे
निमज्जन्मज्जीवः करणचरणः षट्चरणताम् ॥ ९०॥
पदन्यासक्रीडापरिचयमिवारब्धुमनसः
स्खलन्तस्ते खेलं भवनकलहंसा न जहति ।
अतस्तेषां शिक्षां सुभगमणिमञ्जीररणित-
च्छलादाचक्षाणं चरणकमलं चारुचरिते ॥ ९१॥
गतास्ते मञ्चत्वं द्रुहिणहरिरुद्रेश्वरभृतः
शिवः स्वच्छच्छायाघटितकपटप्रच्छदपटः ।
त्वदीयानां भासां प्रतिफलनरागारुणतया
शरीरी शृङ्गारो रस इव दृशां दोग्धि कुतुकम् ॥ ९२॥
अराला केशेषु प्रकृतिसरला मन्दहसिते
शिरीषाभा चित्ते दृषदुपलशोभा कुचतटे ।
भृशं तन्वी मध्ये पृथुरुरसिजारोहविषये
जगत्त्रातुं शम्भोर्जयति करुणा काचिदरुणा ॥ ९३॥
कलङ्कः कस्तूरी रजनिकरबिम्बं जलमयं
कलाभिः कर्पूरैर्मरकतकरण्डं निबिडितम् ।
अतस्त्वद्भोगेन प्रतिदिनमिदं रिक्तकुहरं
विधिर्भूयो भूयो निबिडयति नूनं तव कृते ॥ ९४॥
पुरारातेरन्तःपुरमसि ततस्त्वच्चरणयोः
सपर्यामर्यादा तरलकरणानामसुलभा ।
तथा ह्येते नीताः शतमखमुखाः सिद्धिमतुलां
तव द्वारोपान्तस्थितिभिरणिमाद्याभिरमराः ॥ ९५॥
कलत्रं वैधात्रं कतिकति भजन्ते न कवयः
श्रियो देव्याः को वा न भवति पतिः कैरपि धनैः ।
महादेवं हित्वा तव सति सतीनामचरमे
कुचाभ्यामासङ्गः कुरवकतरोरप्यसुलभः ॥ ९६॥
गिरामाहुर्देवीं द्रुहिणगृहिणीमागमविदो
हरेः पत्नीं पद्मां हरसहचरीमद्रितनयाम् ।
तुरीया कापि त्वं दुरधिगमनिःसीममहिमा
महामाया विश्वं भ्रमयसि परब्रह्ममहिषि ॥ ९७॥
कदा काले मातः कथय कलितालक्तकरसं
पिबेयं विद्यार्थी तव चरणनिर्णेजनजलम् ।
प्रकृत्या मूकानामपि च कविताकारणतया
कदा धत्ते वाणीमुखकमलताम्बूलरसताम् ॥ ९८॥
सरस्वत्या लक्ष्म्या विधिहरिसपत्नो विहरते
रतेः पातिव्रत्यं शिथिलयति रम्येण वपुषा ।
चिरं जीवन्नेव क्षपितपशुपाशव्यतिकरः
परानन्दाभिख्यम् रसयति रसं त्वद्भजनवान् ॥ ९९॥
प्रदीपज्वालाभिर्दिवसकरनीराजनविधिः
सुधासूतेश्चन्द्रोपलजललवैरर्घ्यरचना ।
स्वकीयैरम्भोभिः सलिलनिधिसौहित्यकरणं
त्वदीयाभिर्वाग्भिस्तव जननि वाचां स्तुतिरियम् ॥ १००॥
समानीतः पद्भ्यां मणिमुकुरतामम्बरमणि-
र्भयादन्तःस्तिमितकिरणश्रेणिमसृणः ।
दधाति त्वद्वक्त्रंप्रतिफलनमश्रान्तविकचं
निरातङ्कं चन्द्रान्निजहृदयपङ्केरुहमिव ॥ १०१॥
समुद्भूतस्थूलस्तनभरमुरश्चारु हसितं
कटाक्षे कन्दर्पः कतिचन कदम्बद्युति वपुः ।
हरस्य त्वद्भ्रान्तिं मनसि जनयाम् स्म विमला
भवत्या ये भक्ताः परिणतिरमीषामियमुमे ॥ १०२॥
निधे नित्यस्मेरे निरवधिगुणे नीतिनिपुणे
निराघातज्ञाने नियमपरचित्तैकनिलये ।
नियत्या निर्मुक्ते निखिलनिगमान्तस्तुतिपदे
निरातङ्के नित्ये निगमय ममापि स्तुतिमिमाम् ॥ १०३॥
॥ इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यस्य
श्रीगोविन्दभगवत्पूज्यपादशिष्यस्य
श्रीमच्छङ्करभगवतः कृतौ सौन्दर्यलहरी सम्पूर्णा
॥ ॐ तत्सत् ॥
*********
ಸೌಂದರ್ಯಲಹರಿ(ಅರ್ಥಸಹಿತ)
ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ತಾಯಿ ಅಂಬಿಕೆಯ ಕುರಿತು ರಚಿಸಿದ ಸೌಂದರ್ಯಲಹರಿ ಅದ್ಬುತವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತ ಬಲ್ಲರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.ಅದರಂತೆ ಜಗದಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನೀವುಗಳು ಚಂಡಿ, ಚಾಮುಂಡಿ, ದುರ್ಗೆ ಇನ್ನು ಹಲವಾರು ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ರೌದ್ರಾವತಾರದೊಂದಿಗೆ ಅಕೆಯ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಬಲ್ಲಿರಿ. ಇನ್ನು ಅವಳ ಚೆಂದ, ಸೌಂದರ್ಯ ಹಾಗು ಆಕೆಯ ಒನಪು ವಯ್ಯಾರದೊಂದಿಗೆ ಆಕೆಯ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ತಿಳಿಯುವಿರಿ....
ಶಿವಃಶಕ್ತ್ಯಾ ಯುಕ್ತೋಯದಿ ಭವತಿ ಶಕ್ತಃಪ್ರಭವಿತುಂ
ನ ಚೇದೇವಂ ದೇವೋನ ಖಲು ಕುಶಲಃಸ್ಪಂದಿತುಮಪಿ|
ಅತಸ್ತ್ವಾಮಾರಾಧ್ಯಂ ಹರಿಹರವಿರಿಂಚಾದಿಭಿರಪಿ
ಪ್ರಣಂತುಂ ಸ್ತೋತುಂ ವಾ ಕಥಮಕೃತಪುಣ್ಯಃ ಪ್ರಭವತಿ ||
ಲಯಕರ್ತನಾದ ಪರಶಿವನು ಆ ಶಕ್ತಿಯೊಡನೆ ಒಂದುಗೂಡಿದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುವುದು ಆತನಿಂದ ಅಗದು. ಅದುದರಿಂದಲೇ ಹರಿಹರ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಗಳಿಂದ ನಿತ್ಯಸ್ತೋತ್ರಪಠಣ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಜಗನ್ಮಾತೆಯನ್ನು ಪುಣ್ಯಶಾಲಿಯಲ್ಲದವನು ಹೇಗೆತಾನೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಲಾಗಲಿ ಇಲ್ಲವೆ ಸ್ತುತಿಸಲಾಗಲಿ ಸಮರ್ಥನೆನಿಸುತ್ತಾನೆ?
ಮೂರುಲೋಕಕ್ಕೂ ಜನನಿಯಾದ ಆ ಶ್ರೀದೇವಿಯನ್ನುಸ್ತೋತ್ರ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೂ ಅರ್ಹತೆ ಬೇಕಲ್ಲವೆ? ಅಂತಹ ಅರ್ಹತೆ ದಯಪಾಲಿಸದಿದ್ದರೂ ಕನಿಷ್ಟ ನಿನ್ನ ಭಕ್ತನಾಗಿ, ನಿನ್ನ ಸೇವೆಮಾಡುವಂಥಹ ಭಾಗ್ಯ ಕರುಣಿಸಿ, ಆ ಪ್ರಕೃತಿಸ್ವರೂಪಿಣಿಯಾದ ಭಗವತಿಯನ್ನು ನೆನೆದು ಧನ್ಯರಾಗೋಣ.
ತನೀಯಾಂಸಂ ಪಾಂಸುಂ ತವ ಚರಣಪಂಕೇರುಹಭವಂ
ವಿರಿಂಚಿಃ ಸಂಚಿನ್ವರ್ನ್ ವಿರಚಯತಿ ಲೋಕಾನವಿಕಲಂ |
ವಹತ್ಯೇನಂ ಶೌರಿಃಕಥಮಪಿ ಸಹಸ್ರೇಣ ಶಿರಸಾಂ
ಹರಃ ಸಂಕ್ಷಧೈನಂ ಭಜತಿ ಭಸಿತೋದ್ದೂಲನವಿಧಿಮ್ ||
ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಬ್ರಹ್ಮದೇವನು ಜಗನ್ಮಾತೆಯ ಪಾದಕಮಲದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಒಂದು ಧೂಳಿನ ಕಣವನ್ನು ಪಡೆದು ಹದಿನಾಲ್ಕು ಲೋಕಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲ!!! ಶ್ರೀಹರಿಯು ಅದೇ ಧೂಳಿನ ಕಣವನ್ನು ಪಡೆದು ಅನಂತಶೇಷರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರ ತಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಲು ಪ್ರಯಾಸದಿಂದ ಧರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಇನ್ನು ಲಯಕರ್ತನಾದ ಪರಶಿವನು ನಿನ್ನ ಪಾದಧೂಳಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಮೈಮೇಲೆಯೇ ಭಸ್ಮದಂತೆ ಧರಿಸಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ. ತಾಯಿ... ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳೇ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಕಲ ದೇವಾನುದೇವತೆಗಳೂ ನಿನ್ನ ಪೂಜಿಸುವರು.. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಹಕಾರವಿಲ್ಲದೆ ಪುರುಷನು ಅಪೂರ್ಣನೆಂದು ಈ ಶ್ಲೋಕದ ತಾತ್ಪರ್ಯ.
ಅವಿದ್ಯಾನಾಮಂತಸ್ತಿ ಮಿರಮಿಹಿರದ್ವೀಪನಗರೀ
ಜಡನಾಂ ಚೈತನ್ಯಸ್ತ ಬಕಮಕರಂದ್ರಸ್ರುತಿಝರಿ |
ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಚಿಂತಾಮಣಿಗುಣನಿಕಾ ಜನ್ಮ ಜಲಧೌ
ನಿಮಗ್ನಾನಾಂ ದಂಷ್ಟ್ರಾ ಮುರರಿಪು ವರಾಹಸ್ಯ ಭವರಿ ||
ಹೇ ಜಗನ್ಮಾತೆ.. ನಿನ್ನಯ ಪಾದಧೂಳಿಯು ಸಂಸಾರಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದವನಿಗೆ ಮೇಲೆತ್ತಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುವಂತಹ ವರಾಹರೂಪಿಯಾದ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೋರೆದಾಡೆಯಂತೆ, ಅಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಡೆದೋಡಿಸುವ ಸೂರ್ಯನಂತೆ, ಮೂಡರಿಗೆ ಚೈತನ್ಯವೆಂಬ ಹೂವಿನಗೊಂಚಲಿನ ಜೇನಿನಧಾರೆಯಂತೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಡವರಿಗೆ ಬಯಸಿದ್ದನ್ನು ಕೊಡುವ ಚಿಂತಾಮಣಿಗೆ ಸಮ....
ಹೀಗಾಗಿ ಮಾತೃಸ್ವರೂಪಿಣಿಯಾದ ಆ ಜಗನ್ಮಾತೆಯ ಒಲವು ಸಂಪಾದಿಸಿದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಅತಂಕಕೂ ಒಳಗಾಗುವ ಪ್ರಮೇಯವೇ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಅಂತ ಅಚಾರ್ಯರು ಹೇಳಿರುತ್ತಾರೆ.
ಹರಿಸ್ತ್ವಾಮಾರಾಧ್ಯ ಪ್ರಣತಜನಸೌಭಾಗ್ಯ ಜನನೀಂ
ಪುರಾನಾರೀಭೂತ್ವಾ ಪುರರಿಪುಮಪಿಕ್ಷೋಭಮನಯತ್ |
ಸ್ಮರೋಪಿತ್ವಾಂ ನತ್ವಾ ರತಿನಯನ ಲೇಹ್ಯೇನ ವಪುಷಾ
ಮುನೀನಾಮಪ್ಯಂತಃ ಪ್ರಭವತಿ ಹಿ ಮೋಹಾಯ ಮಹತಾಮ್ ||
ಏಲೈ ಜಗಜನನಿ.. ನಿನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಹೇಗೆ ತಾನೆ ವರ್ಣಿಸಲಿ? ಹಿಂದೆ ಮಹಾವಿಷ್ಣುವು ಮೂರು ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಮಾತೆಯಾದ ನಿನ್ನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿ, ನಿನ್ನ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಿಯೇ ಅಲ್ಲವೆ ಹೆಣ್ಣಿನ ರೂಪ ತಳೆದು ತ್ರಿಪುರಾರಿಯಾದ ಶಿವನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕಲಕಿದ್ದು. ಅಂತೆಯೇ ಕಾಮಕ್ಕೆ ಅಧಿದೇವನಾದ ಮನ್ಮತನು ಸಹ ನಿನ್ನನ್ನು ನಮಿಸಿ, ನಿನ್ನ ಕೃಪೆಯಿಂದ ರತಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಹಬ್ಬವಾದ ತನ್ನ ಶರೀರದಿಂದ ಮುನಿವರ್ಯರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕೂಡ ವಿಚಲಿತನಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದನಲ್ಲವೆ? ತಾಯಿ ನಿನ್ನ ಲೀಲೆ ಏನೆಂದು ಬಣ್ಣಿಸಲಿ???
ಚತುಭ್ರಿಃ ಶ್ರೀಕಂಠೈಃಶಿವಯುವತಿಭಿಃ ಪಂಚಭಿರಪಿ
ಪ್ರಭಿನ್ನಾಭಿಃಶಂಭೋರ್ನವಭಿರಪಿ ಮೂಲಪ್ರಕೃತಿಭಿಃ |
ಚತುಶ್ಚತ್ವಾರಿಂಶದ್ವಸುದಲಕಲಾಶ್ರತಿವಲಯ
ತ್ರಿರೇಖಾಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ತವ ಶರಣಕೋಣಾಃ ಪರಿಣತಾಃ ||
ಎಲೈ ದೇವಿಯೇ... ನಿನ್ನ ವಾಸಸ್ಥಾನವಾದ ಶ್ರೀಚಕ್ರವು ಹೇಗಿದೆಯೆಂದರೆ... ನಾಲ್ಕು ಶಿವಮಯ ಚಕ್ರಗಳಿಂದಲೂ, ಐದು ಬೇರೆಯಾದ ಶಕ್ತಿಗಳಿಂದಲೂ, ಒಂಭತ್ತು ಮೂಲ ಪ್ರಕೃತಿಗಳಿಂದಲೂ, ಅಷ್ಟದಳಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಷೋಡಶದಳಗಳನ್ನುಳ್ಳ ಎರಡು ಪದ್ಮಗಳಿಂದಲೂ, ಮೂರು ಆವರಣಗಳಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ಮೂರು ಭೂಪುರಗಳಿಂದಲೂ .. ಒಟ್ಟು ನಲವತ್ತನಾಲ್ಕು ಕೋನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ....
ತ್ವದನ್ಯಃ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಮಭಯವರದೋ ದೈವತಗಣಃ
ತ್ವಮೇಕಾ ನೈವಾಸಿ ಪ್ರಕಟಿತವರಾಭೀತೈಭಿನಯಾ|
ಭಯಾತ್ತ್ರಾತುಂ ದಾತುಂ ಫಲಮಪಿ ಚ ವಾಂಛಾಸಮಧಿಕಂ
ಶರಣೈ ಲೋಕಾನಾಂ ತವ ಹಿ ಚರನಾವೇವ ನಿಪುಣೌ ||
ಹೇ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ.... ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಹೊರತು ಆಭಯ ನೀಡುವವರು ಬೇರಾರೂ ಇಲ್ಲ. ಇತರ ದೇವತೆಗಳು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಯ - ವರಮುದ್ರೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ನೀನು ಮಾತ್ರ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ ತಾಯಿ.. ಕಾರಣ ನಿನ್ನ ಪಾದಗಳೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಸಲಹಿ, ಬೇಡಿದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಫಲ ನೀಡುತ್ತಿದೆ.. ತಾಯಿ ಅನುಗಾಲವೂ ನಿನ್ನ ಪಾದದ ಬಳಿ ಆಶ್ರಯ ಸಿಗುವಂತಾಗಲಿ...
ಧನುಃ ಪೌಷ್ಟಂ ಮೌರ್ವೀ ಮಧುಕರಮಯೀ ಪಂಚ ವಿಶಿಖಾಃ
ವಸಂತಃ ಸಾಮಂತೋ ಮಲಯಮರುದಾಯೋಧನರಥಃ |
ತಥಾಪ್ಯೇಕಃ ಸರ್ವಂ ಹಿಮಗಿರಿಸುತೇ ಕಾಮಪಿ ಕೃಪಾ -
ಮಪಾಂಗಾತ್ತೇ ಲಬ್ದ್ವಾ ಜಗದಿದಮನಂಗೋ ವಿಜಯತೇ ||
ಹೇ ಹಿಮಗಿರಿತನಯೇ ಹೇಮಲತೆ... ನಿನ್ನಯ ಕೃಪೆಯಿಂದಲೇ ಆ ಮನ್ಮಥನು ಈ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಗೆದ್ದಿದ್ದು. ಆ ಮನ್ಮಥನ ಬಿಲ್ಲುಹೂಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ್ದರೂ, ಮತ್ತು ಆ ಬಿಲ್ಲಿಗೆ ಮುತ್ತಿಕೊಂಡ ನಾರೀದುಂಬಿಗಳ ಸಮೂಹ, ಬಾಣಗಳೋ ಚೈತ್ರ ವಸಂತ ಮಾಸಗಳು... ಅವನ ರಥ ಮಲಯ ಮಾರುತ.. ಇಷ್ಟಿದ್ದರೂ ನಿನ್ನ ಕೃಪೆ ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಅವ್ನು ಜಗತ್ತನ್ನು ಆಳಬಲ್ಲ... ನಿನ್ನ ಕೃಪೆ ಅನನ್ಯವಾಗಿರಲಿ ತಾಯಿ...
ಕ್ಷಣತ್ಕಾಂಚೀದಾಮಾ ಕರಿಕಲಭಕುಂಭಸ್ತನನತಾ
ಪರೀಕ್ಷೀಣಾ ಮಧ್ಯೇ ಪರಿಣತ ಶರಚ್ಚಂದ್ರರವದನಾ |
ಧನುರ್ಬಾಣಾನ್ ಪಾಶಂ ಸೃಣಿಮಪಿ ದಧಾನಾ ಕರತಲೈಃ
ಪುರಸ್ತಾದಾಸ್ತಾಂ ನಃ ಪುರಮಥಿರುತುರಾಹೋಪುರುಷಿಕಾ ||
ಕಿಣಿಕಿಣಿಗುಟ್ಟುವ ಡಾಬಿನ ಕಿರುಗೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಧರಿಸಿ, ಮರಿಯಾನೆಯ ಕುಂಭಸ್ಥಳದಂತಿರುವ ಆ ನಿನ್ನಯ ಸ್ತನಗಳು, ಆ ಸ್ತನಗಳ ಭಾರದಿಂದ ತುಸು ಬಾಗಿರುವ ನಿನ್ನಯ ನಡು.... ಶರತ್ಕಾಲದ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಹೋಲುವ ನಿನ್ನ ಮೊಗವು, ನಿನ್ನ ನಾಲ್ಕು ಕೋಮಲ ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಧನಸ್ಸು, ಬಾಣ, ಪಾಶ, ಅಂಕುಶಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ, ತ್ರಿಪುರಾರಿಯ "ಅಹಂ’ಕಾರಿ ಸ್ವರೂಪಿಣಿಯಾದ ಈ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ ಸದಾ ಕಾಲ ನಮ್ಮಯ ಹೃದಯಕಮಲದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಲಿ..
ಸುಧಾಸಿಂಧೋರ್ಮಧೇ ಸುರವಿಟಪಿವಾಟೀ ಪರಿವೃತೇ
ಮಣಿದ್ವೀಪೇ ನೀಪೋಪವನತಿ ಚಿಂತಾಮಣಿಗೃಹೇ |
ಶಿವಾಕಾರೇ ಮಂಚೇ ಪರಮಶಿವಪರ್ಯಂಕನಿಲಯಾಂ
ಭಜಂತಿ ತ್ವಾಂ ಧನ್ಯಾಃ ಕತಿಚನ ಚಿದಾನಂದಲಹರೀಮ್ ||
ಹೇ ಜಗಜನನಿ... ಹಾಲಿನ ಸಮುದ್ರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷಗಳ ತೋಟದಲ್ಲಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ರತ್ನಮಯದ್ವೀಪದೊಳಗೆ, ನೀಪೆಮರಗಳ ಕೈತೋಟದಲ್ಲಿನ ಚಿಂತಾಮಣಿಯ ಗೃಹದಲ್ಲಿನ ತ್ರಿಕೋಣಾಕಾರವಾದ ಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಪರಶಿವನ ಪರ್ಯಂಕದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತ ಜ್ಞಾನಾನಂದ ಸ್ವರೂಪಳಾದ ನಿನ್ನನ್ನು ಕೆಲ ಮಂದಿ ಮಾತ್ರವೇ ಭಜಿಸುವರು.. ಅಂತಹ ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿಯು ನಾನಾಗಬೇಕೆಂದು ನನ್ನಯ ಕೋರಿಕೆ...
ಮಹೀಂ ಮೂಲಾಧಾರೇ ಕಮಪಿ ಮಣಿಪೂರೇ ಹುತವಹಂ
ಸ್ಥಿತಂ ಸ್ವಾಧಿಷ್ಟಾನೇ ಹೃದಿ ಮರುತಮಾಕಾಶಮುಪರಿ |
ಮನೋಪಿ ಭ್ರೂಮಧ್ಯೇ ಸಕಲಪಿ ಣಿತ್ತ್ವಾ ಕುಲಪಥಂ
ಸಹಾಸ್ರಾರೇ ಪದ್ಮೇ ಸಹ ರಹಸಿ ಪತ್ಯಾ ವಿಹರಸೇ ||
ಹೇ ಮಾತಾ... ಮೂಲಾಧಾರ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಭೂತತ್ವವನ್ನೂ ಅಂದರೆ ಪಂಚಭೂತಗಳು ಮತ್ತು ಮಣೀಪೂರ ಮೊದಲಾದ ಐದು ಪ್ರಭಾವವಲಯ ಮತ್ತು ಜಲತತ್ವ, ಸಾದಿಷ್ಟಾನಚಕ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಆಕಾಶತತ್ವ, ಅನಾಹತಚಕ್ರದಲ್ಲಿರುವ ವಾಯುತತ್ವ, ವಿಶುದ್ದಿಚಕ್ರದಲ್ಲಿನ ಆಕಾಶತತ್ವ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ನಮ್ಮಯ ಹುಬ್ಬುಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಆಜ್ಞಾಚಕ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಮನಸ್ತತ್ವ.. ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲ ತತ್ವಗಳನ್ನೂ ಭೇಧಿಸಿ ಸಹಸ್ರದಳ ಕಮಲದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನಯ ಪತಿಯೊಡನೆ ಏಕಾಂತದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿನಗೆ ಶರಣು ತಾಯಿ...
ಸುಧಾಧಾರಾಸಾರೈಶ್ಚರಣಯುಗಲಾಂತರ್ವಿಗಲಿತೈಃ
ಪ್ರಪಂಚಂ ಸಿಂಚಂತೀ ಪುನರಪಿ ರಸಾಮ್ನಾಯಮಹಸಃ |
ಅವಾಪ್ಯ ಸ್ವಾಂ ಭೂಮಿಂ ಭುಜಗನಿಭಮಧ್ಯುಷ್ಟವಲಯಂ
ಸ್ವಾಮಾತ್ಮಾನಂ ಕೃತ್ವಾ ಸ್ವಪಿಷಿ ಕುಲಕಂಡೇ ಕುಹರಣಿ ||
ಯೋಗರಹಸ್ಯದ ಕುಂಡಲಿನಿ ಶಕ್ತಿಯ ಮಹತ್ವವಿದೆ ಈ ಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ... ತಾಯಿ ಜಗನ್ಮಾತೆಯ ಚರಣಯುಗಲದ ನಡುವಿನಿಂದ ಹೊರಟ ಅಮೃತಧಾರೆಯಿಂದ ಮಾನವನ ಶರೀರ ನಾಡಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ತೋಯಿಸಿ, ಸಹಸ್ರಾರದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರನ ಬಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಕೆಯು ನೆಲೆಯಾದ ಮೂಲಾಧಾರಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಮರಳಿ ಅಲ್ಲಿ ಹಾವಿನಂತೆ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡ ಕುಂಡಲಿನಿ ಶಕ್ತಿಯ ರೂಪ ತಳೆದು ಆಧಾರಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಯೋಗನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಜಗದಂಭೆಯೇ ನಿನಗಿದೋ ಶರಣು ತಾಯೇ...
ತ್ವದೀಯಂ ಸೌಂದರ್ಯ ತುಹಿನಗಿರಿಕನ್ಯೇ ತುಲಯಿತುಂ
ಕವೀಂದ್ರಾಃ ಕಲ್ಪತೇ ಕಥಮಪಿ ವಿರಿಂಚಪ್ರಭೃತಯಃ|
ಯದಾಲೋಕೌತ್ಸುಕ್ಯಾದಮರಲಲನಾ ಯಾಂತಿ ಮನಸಾ
ತಪೋಭಿರ್ದುಷ್ಟ್ರಾಪಾಮಪಿ ಗಿರಿಶಸಾಯುಜ್ಯಪದವೀಮ್ ||
ಹಿಮಗಿರಿತನಯೇ... ನಿನ್ನ ಸೌಂದರ್ಯ ಏನೆಂಬುದನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸಲು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ಕವಿವರ್ಯರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅಮರ ಕನ್ಯೆಯರಾದ ಮೇನಕೆ, ಊರ್ವಶಿ, ತಿಲೋತ್ತಮೆಯರು ನಿನ್ನ ಸೊಬಗು, ಚೆಲುವು ಹಾಗು ಸೌಂದರ್ಯಗಳನ್ನು ನೋಡಬೇಕೆಂಬ ಕುತೂಹಲದಿಂದ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ ಹೊಂದಲು ಅಸಾಧ್ಯವಾದ ಶಿವಸಾಯುಜ್ಯವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ ಪಡೆಯುತ್ತಾರಲ್ಲವೆ? ನಿನ್ನಯ ಧ್ಯಾನದಿಂದಲೇ ಮೋಕ್ಷ ಸಾಧ್ಯವಮ್ಮಾ.....
ನರಂ ವರ್ಷೀಯಾಂಸಂ ನಯನವಿರಸಂ ನರ್ಮಸು ಜಡಂ
ತವಾಪಾಂಗಾಲೋಕೇ ಪತಿತಮನುಧಾವಂತಿ ಶತಶ: |
ಗಲದ್ವೇಣೇಬಂಧಾಃ ಕುಚಕಲಶವಿಸ್ರಸ್ತಸುಚತಾಃ
ಹಠಾತ್ತ್ರುಟ್ಯತ್ಕಾಂಚ್ಯೋ ವಿಗಲಿತದುಕೂಲಾ ಯುವತಯಃ ||
ಮನುಷ್ಯನೋರ್ವನಿಗೆ ವಯಸ್ಸಾಗಿ, ಕಣ್ಣು ಕಾಣದೇ, ಕಾಮಕೇಳಿಯ ಬಯಕೆ ಏನೆಂದೂ ಅರಿಯವದವನೂ ನಿನ್ನ ಕಡೆಗಣ್ಣಿನ ನೋಟಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದರೆ.. ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ ಅವನನ್ನು ಯುವತಿಯರು ಕಂಡೊಡನೆ ಆಕೆಯ ಜಡೆಯೂ ಬಿಚ್ಚಿ ಹೋಗಿದ್ದರೂ ಸರಿಯೇ, ಆಕೆಯ ಸೆರಗು ಜಾರಿ, ಸ್ತನಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸರಿಯೇ, ಅಥವಾ ಆಕೆಯ ಸೀರೆಯ ನೆರಿಗೆಗಳು ಜಾರಿ ಉದುರಿಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಆತನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ.... ಅಂತಹ ಶಕ್ತಿ ನಿನ್ನ ಕುಡಿನೋಟಕ್ಕೆ ಇದೆ ತಾಯೇ..
ಶರಜ್ಚ್ಯೋತ್ಸ್ನಾಶುದ್ದಾಮ್ ಶಶಿಯುತ ಜಟಾಜೂಟಮಕುಟಾಂ
ವರತ್ರಾಸತ್ರಾಣ ಸ್ಪಟಿಕಘುಟಿಕಾಪುಸ್ತಕಕರಾಮ್ |
ಸಕೃನ್ನತ್ವಾ ನತ್ವಾ ಕಥಮಿವ ಸತಾಂ ಸಂನಿದಧತೇ
ಮಧುಕ್ಷೀರ ದ್ರಾಕ್ಷಾಮಧುರಿ ಮಧುರೀಣಾಃ ಫಣಿತಯಃ ||
ಹೇ ಜಗನ್ಮಾತಾ.. ಶರದ್ಕಾಲದ ಚಂದಿರನ ಬೆಳದಿಂಗಳಿನಂತೆ ಪ್ರಭೆಯುಳ್ಳ ಹಾಗು ಚಂದ್ರಕಲೆಯುಳ್ಳ ಜಟೆಗಳ ಗುಂಪಿನ ಕಿರೀಟ, ಅಣಯಮುದ್ರೆ, ಸ್ಪಟಿಕದ ಬಟ್ಟಲನ್ನು ಕೈಗಳಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿರುವ ನಿನ್ನನ್ನು ಒಂದು ಸಲವಾದರೂ ನಮಿಸದಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ವಾಕ್ ಪ್ರವಾಹವು ಹಾಲು-ಜೇನಿನ ಮಾಧುರ್ಯದಂತೆ ಇರುವುದೇ?
ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಜಗತ್ತಿಗೆ ತಾಯಿಯಾದ ದುರ್ಗೆಯನ್ನು ನೆನೆದು ಧನ್ಯರಾಗೋನವಲ್ಲವೆ?
ಕವೀಂದ್ರಾಣಾಂ ಚೇತಃ ಕಮಲವನಬಾಲಾತಪರುಚಿಂ
ಭಜಂತೇ ಯೇ ಸಂತಃ ಕತಿಚಿದರುಣಾಮೇವ ಭವತೀಮ್|
ವಿರಿಂಚಿಪ್ರೇಯಸ್ಯಾಸ್ತರುಣತರ ಶೃಂಗಾರಲಹರೀ-
ಗಭೀರಾಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿರ್ವಿದಧತಿ ಸತಾಂ ರಂಜನಮಮೀ||
ಹೇ ಭಗವತಿ!! ಕವಿಶ್ರೇಷ್ಟರ ಚಿತ್ತಗಳೆಂಬ ತಾವರೆಗಳ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಎಳೆಬಿಸಿಲ ಕಾಂತಿಯಂತೆ ನಸುಗೆಂಪಾಗಿರುವೆ. ನಿನ್ನನ್ನು ಹೃದಯಕಮಲದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಿಸುವವರು ಪುರುಷ ಸರಸ್ವತಿಗಳಂತೆ ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲೆಗಳಾಗಿ ಯೌವನದ ವಿವಿಧ ಮಜಲಿನ ಶೃಂಗಾರಭರಿತಗಳಿಂದ, ಅಶ್ಲೀಲತೆ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಸಜ್ಜನರ ಹೃದಯಗಳನ್ನು ರಂಜಿಸಬಲ್ಲರು.
ತನುಚ್ಚಾಯಾಭಸ್ತೇ ತರುಣತರಣೆಶ್ರೀಸರಣಿಭಿ-
ರ್ದಿವಂ ಸರ್ವಾಮುರ್ವೀಮರುಣಿಮನಿಮಗ್ನಾಂ ಸ್ಮರತಿ ಯಃ |
ಭವಂತ್ಯಸ್ಯ ತ್ರಸ್ಯದ್ವನಹರಿಣಶಾಲೀನನಯನಾಃ
ಸಹೋರ್ವಶ್ಯಾ ವಶ್ಯಾಃ ಕತಿ ಕತಿ ನ ಗೀರ್ವಾಣಗಣಿಕ ||
ಹೇ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ... ಎಳೆ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳಂತಹ ನಿನ್ನಯ ಮೈಕಾಂತಿಯಿಂದ ಸ್ವರ್ಗ ಭೂಲೋಕಗಳೆರಡೂ ನಸುಗೆಂಪಾಗಿರುವಂತೆ, ಯಾರು ನಿನ್ನನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನೆನೆದು, ಆರಾಧಿಸುವರೋ ಅಂಥಹವರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಮಂದಿ ಮೇನಕೆ, ಊರ್ವಶಿಯರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಷ್ಟು ಮಂದಿ ಅಪ್ಸರೆಯರು ವಶವಾಗಿ ಒಲಿಯುವುದಿಲ್ಲ? ತಾಯೇ ನಿನ್ನಯ ಕೃಪಕಟಾಕ್ಷ ಸಿದ್ದಿಸಲೆಂದು ಕಾಯಾ, ವಾಚಾ, ಮನಸಾ ಪ್ರಾಥಿಸುತ್ತೇನೆ.
ಮುಖಂ ಬಿಂದುಂ ಕೃತ್ವಾ ಕುಚಯುಗಮಧಸ್ತಸ್ಯ ತದಧೋ
ಹರಾರ್ಧಂ ಧ್ಯಾಯೇದ್ಯೋ ಹರಮಹಿಷಿ ತೇ ಮನ್ಮಥಕಲಾಮ್ |
ಸ ಸದ್ಯಃ ಸಂಕ್ಷೋಭಂ ನಯತಿ ವನಿತಾ ಇತ್ಯತಿಲಘ
ತ್ರಿಲೋಕೀಮಪ್ಯಾಶು ಭ್ರಮಯತಿ ರವೀಂದುಸ್ತನಯುಗಾಮ್ ||
ಯಾರು ತಾನು ಬಯಸಿದ ಹೆಣ್ಣಿನ ಮುಖವನ್ನು ಬಿಂದುಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನೋಡುವನೋ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆಕೆಯ ಸ್ತನ ಹಾಗು ಯೋನಿಯನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸಿ, ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಕಾಮರಾಜ ಬೀಜವನ್ನು ಧ್ಯಾನಿಸುವನೋ ಅವನು ಅಂತಹ ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಮನೋವಿಕಾರ ಮಾಡಬಲ್ಲ ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಕೂಡ ಕಡಿಮೆಯೇ.. ಏಕೆಂದರೆ ಸೂರ್ಯ - ಚಂದ್ರರೇ ಎರಡು ಸ್ತನಗಳಂತಿರುವ ಈ ತ್ರಿಲೋಕಗಳನ್ನೇ ಅತ ಮೋಹಿಸಿಬಿಡುವನು. ಅಂತಹ ಶಕ್ತಿ ನಿನ್ನ ಕಾಮರಾಜ ಬೀಜಾಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದೆ ತಾಯೇ.....
ಕಿರಂತೀಮಂಗೇಭ್ಯಃ ಕಿರಣನಿಕುರುಂಬಾಮೃತರಸಂ
ಹೃದಿ ತ್ವಾಮಾಧತ್ತೇ ಹಿಮಕರ ಶಿಲಾಮೂರ್ತಿಮಿನ ಯಃ |
ಸ ಸರ್ಪಾಣಾಂ ದರ್ಪಂ ಶಮಯತಿ ಶಕುಂತಾಧಿಪ ಇವ
ಜ್ವರಪ್ಲು ಷ್ಟಾನ್ ದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಸುಖಯತಿ ಸುಧಾಧಾರಸಿಯಾ||
ಹೇ ಜಗನ್ಮಾತಾ.. ನಿನ್ನ ಅವಯುವಗಳು ಹೊರಸೂಸುವ ಕಾಂತಿಭರಿತ ಕಿರಣಗಳು, ಅಮೃತಧಾರೆಯನ್ನು ಸುರಿಸುವ ಚಂದ್ರಕಾಂತ ಶಿಲೆಯ ಮುದ್ದು ಬೊಂಬೆಯಂಥಹ ನಿನ್ನ ಮೋಹಕರೂಪವನ್ನು ಯಾವ ಸಾಧಕನು ತನ್ನ ಹೃದಯಕಮಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಟಾಪಿಸಿ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾನೋ.... ಅತ ಗರುಡನು ಹಾವಿನ ಸೊಕ್ಕಡಗಿಸುವಂತೆ, ತನ್ನ ಅಮೃತನಾಡಿಯುಕ್ತ ನೋಟದಿ ಮಾತ್ರಲೇ ಜ್ವರಪೀಡಿತನಾದವರನ್ನು, ಹಾಗು ಬಯಸಿಬಂದವರನ್ನು ಸುಖವಾಗಿರುವಂತೆ ಮಾಡಬಲ್ಲ ತಾಖತ್ತು ಆತನಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ...
ತಟಲ್ಲೇಖಾತನ್ವೀಂ ತಪನಶಶಿವೈಶ್ವಾನರಮಯೀಂ
ನಿಷಣ್ಣಾಂ ಷಣ್ಣಾ ಮಪ್ಯುಪರಿ ಕಮಲಾನಾಂ ತವ ಕಲಾಂ |
ಮಹಾಪದ್ಮಾಟವ್ಯಾಂ ಮೃದಿತಮಲಮಾಯೇನ ಮನಸಾ
ಮಹಾಂತಃ ಪಶ್ಯಂತೋ ದಧತಿ ಪರಮಾಹ್ಲಾದಲಹರೀಮ್ ||
ಹೇ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ... ನಿನ್ನ ಮೈಯಬಣ್ಣ ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಲಿದ್ದು, ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ, ಅಗ್ನಿ ಸ್ವರೂಪವಾದ ನಿನ್ನಯ ಆರು ಚಕ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಸಹಸ್ರ ಸಹಸ್ರ ದಳದಕಮಲದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ "ಕಾಮ" ಇದ್ದರೂ ಅದು ಮಾಲಿನ್ಯವಿಲ್ಲದಂತಹ ಕಾಮ (ಕಾಮ ಎಂದಾಕ್ಷಣ ಅಲ್ಲಿ ಅಶ್ಲೀಲರೆ ಇರಬೇಕೆಂದು ಇಲ್ಲ, ನಿಷ್ಕಳಂಮಶ ಪ್ರೀತಿಯಿದ್ದಂತೆ ಕಾಮವೂ ಇರುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ಅವಿದ್ಯೆ, ಮಾಯೆಗಳ ವಿಕಾರಗಳಿಲ್ಲದ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಯಾವ ಮಾನವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೋ ಅಂತಹವರು ಪರಮಾನಂದದ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅದು ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.. ಅನುಭವಿಸಬೇಕು.
ಭವಾನಿತ್ವಂ ದಾಸೇಮಯಿ ವಿತರ ದ್ಷ್ಟಿಂ ಸಕರುಣಾಂ
ಇತಿ ಸ್ತೋತುಂ ವಾಂಛನ್ ಕಥಯತಿ ಭವಾನಿ ತ್ವಮಿತಿ ಯಃ |
ತದೈವತ್ವಂ ತಸ್ಮೈ ದಿಶಸಿ ನಿಜಸಾಯುಜ್ಯಪದವೀಂ
ಮುಕುಂದ ಬ್ರಹ್ಮೇಂದ್ರಸ್ಪುಟಮಕುಟನೀರಾಜಿತಪದಾಮ್ ||
ಹೇ ಶಿವೆ... ನಿನ್ನ ದಾಸನಾದ ನನ್ನಲ್ಲಿ ನಿನ್ನಯ ಕಡೆನೋಟವನ್ನು ಹಾಯಿಸು ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ "ಹೇ ಭವಾನಿ ತ್ವಂ...... " ಎಂದು ಹೇಳುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಪರಮಭಕ್ತನಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು ಹಾಗು ಇಂದ್ರದಿ ದೇವತೆಗಳ ಕೀರಿಟಗಳಿಂದ ನಿರಾಜನ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನಿನ್ನಯ ಪಾದಗಳ ಸಾಯುಜ್ಯಪದವಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟುಬಿಡುವೆಯಲ್ಲಾ ತಾಯೇ... ಓಹ್.. ನಿಜಕ್ಕೂ ನಿನ್ನಯ ಪರಮಭಕ್ತರೇ ಧನ್ಯ!!!!
ತ್ವಯಾ ಹೃತ್ವಾ ವಾಮಂ ವಪುರಪರಿತೃಪ್ತೇನ ಮನಸಾ
ಶರೀರಾರ್ಧಂ ಶಂಭೋರಪರಮಪಿ ಶಂಕೇ ಹೃತಮಭೂತ್ |
ಯದೇತತ್ತ್ವದ್ರೂಪಂ ಸಕಲಮರುಣಾಭಂ ತ್ರಿನಯನಂ
ಕುಚಾಭ್ಯಾಮಾನಮ್ರಂ ಕುಟಿಲಶಶಿಚೂಡಾಲಮಕುಟಮ್ ||
ಹೇ ಜಗದೀಶ್ವರಿ.. ನೀನು ಪರಶಿವನಲ್ಲಿ ಎಡಬಾಗದ ಅರ್ಧಶರೀರವನ್ನು ಅಕ್ರಮಿಸಿ, ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರನೆಂದು ಜಗತ್ವಿಖ್ಯಾತವೆನಿಸಿರುವೆ. ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಶಿವತತ್ವ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿತತ್ವದ ಐಕ್ಯವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಆದರೂ ಅಷ್ಟಕ್ಕೇ ತೃಪ್ತಿಪಡದೆ ಉಳಿದ ಬಲ ಬಾಗವನ್ನೂ ಅಕ್ರಮಿಸಿದ್ದೀಯಾ ಎಂಬ ಸಂದೇಹವಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ನಿನ್ನಯ ಎಳೆಗೆಂಪು ವರ್ಣ, ಮೂರು ನೇತ್ರಗಳು ಹಾಗು ಅಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುವ ಸ್ತನಮಂಡಲವು ಕೂಡ ತುಸು ಬಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಚಂದ್ರಕಲೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಸಹ ಧರಿಸಿದ್ದೀಯಲ್ಲವೆ ತಾಯೇ !!!
ಜಗತ್ಸೂತೇ ಧಾತಾ ಹರಿರವತಿ ರುದ್ರಃ ಕ್ಷಪಯತೇ
ತಿರುಸ್ಕುರ್ವನ್ನೇತತ್ಸ್ವಮಪಿವಪುರೀಶಸ್ತಿರಯತಿ |
ಸದಾಪೂರ್ವಃ ಸರ್ವಂ ತದಿದಮನುಗೃಹ್ಣಾತಿ ಚ ಶಿವ
ತವಾಜ್ಞಾಮಾಲಾಂಬ್ಯಕ್ಷಣಚಲಿತಯೋರ್ಭ್ರೂಲತಿಕಯೋಃ ||
ಹೇ ಜಗಜ್ಜನನಿ.. ಬ್ರಹ್ಮನು ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನೂ, ಹರಿಯು ಜಗತ್ತಿನ ಪಾಲನೆಯನ್ನು ಹಾಗು ರುದ್ರದೇವನು ಲಯವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈಶ್ವರನು ಈ ಮೂವರನ್ನು ಉಪಸಂಹರಿಸಿ ತನ್ನ ಶರೀರವನ್ನು ಸದಾಶಿವನಲ್ಲಿ ಲೀನಗೊಳ್ಳಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಆ ನಂತರವೇ ನಿನ್ನ ಕಡೆಹುಬ್ಬಿನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಡೆದು ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು, ರುದ್ರ, ಈಶ್ವರರೆಂಬ ನಾಲ್ಕು ಮೂಲ ತತ್ವವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾನಲ್ಲವೆ?
ತ್ರಯಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಂ ತ್ರಿಗುಣಜನಿತಾನಾಂ ತವ ಶಿವೇ
ಭವೇತ್ಪೂಜಾ ಪೂಜಾ ತವ ಚರಣಯೋರ್ಯಾ ವಿರಚಿತ |
ತಥಾ ಹಿತ್ವತ್ವಾದೋದ್ವಹನಮಣಿಪೀಠಸ್ಯ ನಿಕಟೇ
ಸ್ಥಿತಾ ಹ್ಯೇತೇ ಶಶ್ವನ್ಮು ಕುಲಿತಕರೋತ್ತಂಸಮಕುಟಾಃ ||
ಹೇ ಶಿವಶಂಕರಿ.. ನಿನ್ನಯ ಪಾದಕಮಲಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪೂಜೆಯೇ ರಜಸ್, ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ತಮೋಗುಣಗಳಿಂದ ಜನಿಸಿದ ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು, ಶಂಕರರಿಗೂ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳು ನಿನ್ನಯ ಪಾದಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತ ದಿವ್ಯಮಣಿಪೀಠದ ಬಳಿ ತಮ್ಮಯ ಕರ ಮುಗಿದು ಸದಾ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರಲ್ಲವೆ ತಾಯೇ...
ವಿರಿಂಚಿಃ ಪಂಚತ್ವಂ ವ್ರಜತಿ ಹರಿರಾಪ್ನೋತಿ ವಿರತಿಂ
ವಿನಾಶಂ ಕೀನಾಶೋ ಭಜತಿ ಧನದೋ ಯಾತಿ ನಿಧನಮ್ |
ವಿತಂದ್ರೀ ಮಾಹೇಂದ್ರಿ ವಿತತಿರಪಿ ಸಂಮೀಲಿತದೃಶಾ
ಮಹಾಸಂಹಾರೇಸ್ಮಿನ್ ವಿಹರತಿ ಸತಿ ತ್ವತ್ಪತಿರಸೌ ||
ಮಹಾ ಪ್ರಳಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನು ಪಂಚತತ್ವನ್ನು ಅಂದರೆ ಪಂಚಭೂತಗಳಲ್ಲಿನ ಲಯವನ್ನೂ ಮತ್ತು ಮಹಾವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳ್ಳಿಸಿಬಿಡುವರು. ಕಾಲಯಮನು ನಾಶ ಹೊಂದುವನು. ಧನಪತಿಯಾದ ಕುಬೇರನು ನಿಧನ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ. ಇಂದ್ರನು ಅಷ್ಟ ದಿಗ್ಪಾಲಕರಪರಿವಾರ ಸಮೇತ ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿ ಕ್ರಿಯಾರಹಿತರಾಗಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಇಂಥಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಪತಿಯಾದ ಸದಾಶಿವನೊಬ್ಬನೇ ವಿಹರಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ...
ಜಪೋ ಜಲ್ಪಃ ಶಿಲ್ಪಂ ಸಕಲಮಪಿ ಮುದ್ರಾವಿರಚನಾ
ಗತಿಃ ಪ್ರಾದಕ್ಷಿಣಮಶನಾದ್ಯಾಹುತಿವಿಧಿಃ |
ಪ್ರಣಾಮಃ ಸಂವೇಶಃ ಸುಖಮಖಿಲಮಾತ್ಮಾರ್ಪಣದೃಶಾ
ಸಪರ್ಯಾಪರ್ಯಾಯಸ್ತವ ಭವತು ಯನ್ಮೇ ವಿಲಸಿತಮ್ ||
ಹೇ ಜಗನ್ಮಾತೆ... ಆತ್ಮಸಮರ್ಪಣಾ ಭಾವದಿಂದ ನಾನು ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳೆಲ್ಲವೂ ನಿನಗೆ ಮಂತ್ರಜಪವಾಗಲಿ. ನಾನು ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲ ಕೆಲಸಗಳೂ ಮುದ್ರಾಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಲಿ. ನನ್ನ ನಡಿಗೆಯೆಲ್ಲಾ ನಿನಗೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರದಕ್ಷಣೆಯಾಗಲಿ. ನಾನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಎಲ್ಲಾ ಆಹಾರಗಳೂ ನಿನಗೆ ಆಹುತಿಯಾಗಲಿ. ನಾನು ಮಲಗಿ ಹೊರಳಾಡಿದರೆ ಅದು ನಿನಗೆ ಸಾಷಾಂಗ ಪ್ರಣಾಮವಾಗಲಿ. ಮತ್ತು ನಾನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವ ಶಬ್ದ, ರೂಪ, ರಸ - ಗಂಧಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸುಖವೆಲ್ಲಾ ನಿನ್ನ ಪೂಜೆಯಾಗಲಿ ತಾಯೇ........
ಸುಧಾಮಪ್ಯಾಸ್ವಾದ್ಯ ಪ್ರತಿಭಯಜರಾಮೃತ್ಯುಹರಿಣೀಂ
ವಿಪದ್ಯಂತೇ ವಿಶ್ವೇವಿಧಿಶತಮಖಾದ್ಯಾ ದಿವಿಷದಃ |
ಕರಾಲಂ ಯತ್ ಕ್ಷ್ವೇಲಂ ಕಬಲಿತವತಃ ಕಾಲಕಲನಾ
ನ ಶಂಭೋಸ್ತನ್ಮೂಲಂ ತವ ಜನನಿ ತಾಟಂಕಮಹಿಮಾ||
ಹೇ ದೇವಿ... ಸಕಲ ದೇವತೆಗಳಿಗೂ ಕಾರಣೀಭೂತಳಾದ ಮೂಲ ಪ್ರಕೃತಿ ನಿನ್ನ ಪಾತಿವ್ರತ್ಯದ ಮಹಿಮೆಯೇ ಆಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ದೇವತೆಗಳು ಅಮೃತಪಾನವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರೂ ನಾಶವಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕರಾಳವಾದ ಕಾಲಕೂಟವಿಷವನ್ನು ಕುಡಿದ ಶಿವನಿಗೆ ಮರಣವೇ ಇಲ್ಲ.. ಇವೆಲ್ಲ ನಿನ್ನ ಕಿವಿಯೋಲೆಯ ಮಹಿಮೆಯೇ ಆಗಿದೆಯಲ್ಲವೆ ತಾಯೇ...
ಕಿರೀಟಂ ವೈರಿಂಚಂ ಪರಿಹರ ಪುರಃ ಕೈಟಭಭಿದಃ
ಕಠೋರೇ ಕೋಟೀರೇ ಸ್ಖಲಸಿ ಜಹಿ ಜಂಭಾರಿಮಕುಟಮ್ |
ಪ್ರಣಮ್ರೇಷ್ವೇತೇಷು ಪ್ರಸಭಮುಪಯಾತಸ್ಯ ಭವನಂ
ಭವಸ್ಯಾಭ್ಯುತ್ಥಾನೇ ತವ ಪರಿಜನೋಕ್ತಿರ್ವಿಜಯತೇ ||
ಹೇ ಜಗನ್ಮಾತಾ!! ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ದೇವತೆಗಳು ನಿನಗೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ನೀನು ಪರಶಿವನನ್ನು ಎದುರ್ಗೊಳಲು ಸಡಗರದಿಂದ ಮುಂದೆ ಹೋಗುವ ವೇಳೆಗೆ ನಿನ್ನ ಪರಿವಾರದವರು ನಿನಗೆ "ಬ್ರಹ್ಮನ ಕಿರೀಟವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕಿರೀಟವನ್ನೆಲ್ಲಾದರೂ ಎಡವಿಯಾ, ಇಂದ್ರನ ಕಿರೀಟವನ್ನು ದಾಟಿಕೊಂಡು ಹೋಗು" ಎಂಬಂಥಹ ಹಿತನುಡಿಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇಂತಹ ಉತ್ಕ್ರುಷ್ಟ ವಚನಗಳಿಗೆ ಜಯವಾಗಲಿ ತಾಯೇ....
ಸ್ವದೇಹೋದ್ಭೂತಾಭಿರ್ಘೃಣಿಭಿರಣಿಮಾದ್ಯಾಭಿರಭಿತೋ
ನಿಷೇವ್ಯೇನಿತ್ಯೇತ್ವಾಮಹಮಿತಿ ಸದಾ ಭಾವಯತಿ ಯಃ |
ಕಿಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ತಸ್ಯ ತ್ರಿನಯನಸಮೃದ್ದಿಂ ತೃಣಯತೋ
ಮಹಾಸಂವರ್ತಾಗ್ನಿರ್ವಿರಚಯತಿ ನೀರಾಜನವಿಧಿಮ್ ||
ಹೇ ದೇವಿ.. ಕೊನೆ ಮೊದಲಿಲ್ಲದ ಮಹಿಮೆಯುಳ್ಳ , ಚರಣಗಳಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅಣಿಮಾ, ಲಘಿಮಾ ಮುಂತಾದ ಎಂಟು ಬಗೆಯ ಐಶ್ವರ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕಾಂತಿಯುಳ್ಳ ನಿನ್ನನ್ನು ಯಾರು "ಸೋಹಂ" ಎಂಬ ಭಾವದಿಂದ ಸದಾ ಧ್ಯಾನಿಸುವರೋ ಅವರು ಸದಾಶಿವನ ಐಶ್ವರ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಮೀರಿಸುವರೆಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿ ಏನೂ ಅಲ್ಲ. ಅಂತಹ ನಿನ್ನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಪ್ರಳಯಾಗ್ನಿಯೇ ಆರತಿ ಬೆಳಗುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವೇನೂ ಇಲ್ಲ ತಾಯಿ.....
ಶಿವಶಕ್ತಿಃ ಕಾಮಃ ಕ್ಷಿತಿರಥ ರವಿಃ ಶೀತಕಿರಣಃ
ಸ್ಮರೋಹಂಸಃ ಶಕ್ರಸ್ತದನು ಚ ಪರಾಮಾರಹರಯಃ |
ಅಮೀಹೃಲ್ಲೇಖಾಭಿಸ್ತಿ ಸೃಭಿರವಸಾನೇಷು ಘಟಿತಾಃ
ಭಜಂತೇ ವರ್ಣಾಸ್ತೇ ತವ ಜನನಿ ನಾಮಾವಯವತಾಮ್ ||
ಇಲ್ಲಿ ಪಂಚಾಕ್ಷರಿ ಮಂತ್ರದ ಮಹಿಮೆಯುನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಶಿವ, ಶಕ್ತಿ, ಕಾಮ, ಭೂ, ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ಸ್ಮರ, ಹಂಸ, ಚಕ್ರ, ಪರಾ, ಮಾರ, ಹರಿ ಎಂಬ ಹನ್ನೆರೆಡು ವರ್ಣಗಳ ಮೂರು ಖಂಡಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ "ಹ್ರೀಂ" ಕಾರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ ಆ ವರ್ಣಗಳೇ ಮಹಾ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿಯ ಅವಯುವಗಳೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಕ, ಏ, ಈ, ಲ - ಇವು ಅಗ್ನಿಖಂಡ. ಹ, ಸ, ಕ, ಹ, ಲ ಇವು ಸೂರ್ಯಖಂಡ. ಸ, ಕ, ಲ ಇವು ಚಂದ್ರಖಂಡ. ಶಿವ, ಶಕ್ತಿ ಎಂಬ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಹನ್ನೆರೆಡು ಪದಗಳ ಜೊತೆ ಮೂರು "ಹ್ರೀಂ" ಕಾರಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೆ 12+3 = 15 ಪಂಚದಶಾಕ್ಷರಿ ಮಂತ್ರವೆನಿಸುತ್ತದೆ.
ಸ್ಮರಂ ಯೋನಿಂ ಲಕ್ಷ್ಮೀಂತ್ರಿತಯಮಿದಮಾದೌ ತವ ಮನೋ
ರ್ನಿಧಾಯ್ಯೆಕೇ ನಿತ್ಯೇ ನಿರವಧಿಮಹಾಭೋಗರಸುಕಾಃ |
ಭಜಂತಿ ತ್ವಾಂ ಚಿಂತಾಮಣಿಗುಣನಿಬದ್ದಾಕ್ಷವಲಯಾಃ
ಶಿವಾಗ್ನೌ ಜುಹ್ವಂತಃ ಸುರಭಿಘೃತಧಾರಾಹುತಿಶತ್ಯೆಃ ||
ಹೇ ನಿತ್ಯಳಾದ ದೇವಿ.... ನಿನ್ನ ಪವಿತ್ರವಾದ ಪಂಚದಶಾಕ್ಷರೀ ಮಂತ್ರದ ಮೊದಲು ಕಾಮರಾಜ ಬೀಜ ಬೀಜಾಕ್ಷರ (ಕ್ಲೀಂ)ವನ್ನೂ, ಭುವನೇಶ್ವರಿ ಬೀಜಾಕ್ಷರ(ಹ್ರೀಂ) ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮೀಬೀಜ (ಶ್ರೀಂ)ಗಳನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಿ ಸಮಯ ಮತಾನುಯಾಯಿಗಳು ಚಿಂತಾಮಣಿಗಳ ಜಪಮಾಲೆಯಿಂದ ಹೃದಯಕಮಲದಿ ತ್ರಿಕೋನದ ಬಿಂದುಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾದಿಷ್ಟಾನವೆಂಬ ಅಗ್ನಿಯನ್ನು ಪ್ರಜ್ವಲಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಕಾಮಧೇನುವಿನ ತುಪ್ಪದಿಂದ ಶತಾಹುತಿಗಳಿಂದ ಹೋಮ ಮಾಡಿ ನಿನ್ನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ,,,
ಶರೀರಂ ತ್ವಂ ಶಂಭೋಃ ಶಶಿಮಿಹಿರವಕ್ಷೋರುಹಯುಗಂ
ತವಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯೇ ಭಗವತಿ ಬವಾತ್ಮಾನಮನಘಮ್ |
ಆತಃ ಶೇಷಃಶೇಷೀತೈಯಮುಭಯಸಾಧಾರಣತಯಾ
ಸ್ಥಿತಃ ಸಂಬಂಧೋ ವಾಂ ಸಮರಸಪರಾನಂದಪರಯೋಃ ||
ಎಲೈ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ... ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರೇ ನಿನ್ನಯ ಸ್ತನಗಳು, ನೀನೇ ಶಿವನ ಶರೀರವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದೀಯಾ... ನಿನ್ನಯ ಶರೀರವನ್ನು ನವವ್ಯೂಹಗಳಾದ ಕಾಲ, ಕುಲ, ನಾಮ, ಜ್ಞಾನ, ಚಿತ್ತ, ನಾದ, ಕಲಾ, ಜೀವ ಹಾಗು ಬಿಂದುವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದೆಂದು ತಿಳಿದು ಆರಧಿಸುತ್ತೇನೆ. ಶಿವ-ಶಿವೆಯರಿಗೆ ಶೇಷ-ಶೇಷಿ ಭಾವವೂ ಸಾಮರಸ್ಯವೂ ಇದೆ.....
ಮನಸ್ತ್ವಂವ್ಯೋಮತ್ವಂ ಮರುದಸಿ ಮರುತ್ಸಾರಥಿರಸಿ
ತ್ಬಮಾಪಸ್ತ್ವಂ ಭೂಮಿಸ್ತ್ವಯಿ ಪರಿಣತಾಯಾಂ ನ ಹಿ ಪರಮ್ |
ತ್ವಮೇವ ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಪರಿಣಮಯಿತುಂ ವಿಶ್ವವಪುಷಾ
ಚಿದಾನಂದಾಕಾರಂ ಶಿವಯುವತ್ಯಿಭಾವೇನ ಬಿಬೃಷೇ ||
ಹೇ ಮಾತಾ... ಅದ್ವೆತತತ್ವದ ಪರಿಣಾಮರೂಪದಿಂದ ನಮ್ಮಯ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಅಜ್ಞಾಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ತತ್ವ, ವಿಶುದ್ದಿ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಆಕಾಸ ತತ್ವ, ಅನಾಹತಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ವಾಯುತತ್ವ ಎಲ್ಲವೂ ನೀನೇ... ಸ್ವಾದಿಷ್ಟಾನ, ಮಣಿಪೂರಕ, ಮೂಲಾಧಾರ ಚಕ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಗ್ನಿ, ಜಲ, ಭೂತತ್ವಗಳೂ ನೀನೇ ಆಗಿರುವ್, ಅಂತೆಯೇ ಶಿವ - ಶಿವೆಯರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುವೆಯಲ್ಲಾ ತಾಯೇ...
ತವಾಜ್ಞಾಚಕ್ರಸ್ಥಂ ತಪನಶಶಿಕೋಟಿದ್ಯುತಿಧರಂ
ಪರಂ ಶಂಭುಂ ವಂದೇ ಪರಿಮಿಲಿತಪಾರ್ಶ್ವಂ ಪರಚಿತಾ |
ಯಮಾರಾಧ್ಯನ್ ಭಕ್ತ್ಯಾರವಿಶಶಿ ಶುಚೀನಾಮವಿಷಯೇ
ನಿರಾಲೋಕೇಲೋಕೇ ನಿವಸತಿ ಹಿ ಭಾಲೋಕಭುವನೇ ||
ಇಲ್ಲಿ ಯೋಗಮಾರ್ಗದ ಪರಾಕಾಷ್ಟೆಯ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಜ್ಞಾಚಕ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಸೂರ್ಯ -ಚಂದ್ರರ ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ಸದೃಶ ಕಾಂತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪರಶಿವನನ್ನು ಯಾವನು ಆರಾಧಿಸುವನೋ ಆತನಿಗೆ ಸೂರ್ಯ ಚಂದ್ರರಿಗೆ ಆಗೋಚರವಾದ ಸಹಸ್ರಾರ ಚಕ್ರವು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆಯಲ್ಲದೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಂತಹ ಮನೋನಿಶ್ಚಯ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯನ್ನು ಕರುಣಿಸು ತಾಯೇ..
ವಿಶುದ್ದೌ ತೇಶುದ್ದ ಸ್ಪಟಿಕವಿಶದಂ ವ್ಯೋಮಜನಕಂ
ಶಿವಂ ಸೇವೇ ದೇವೀಮಪಿ ಶಿವಸಮಾನವ್ಯವಸಿತಾಮ್ |
ಯಯೋಃ ಕಾಂತ್ಯಾ ಯಾಂತ್ಯಾಃ ಶಶಿಕಿರಣಸಾರೂಪ್ಯಸರಣೇ
ರ್ವಿಧೂತಾಂತರ್ಧ್ವಾಂತಾ ವಿಲಸತಿ ಚಕೋರೀವ ಜಗತೀ ||
ಹೇ ಜಗದಂಭೆ.... ವಿಶುದ್ದಿ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಆಕಾಶತತ್ವದ ಅಧಿದೇವತೆಯಾದ ಶಿವನನ್ನು, ಮತ್ತು ಆತನಿಗೆ ಸಮಾನ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ನಿನ್ನನ್ನೂ ಸೇವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಚಂದ್ರಕಾಂತಿಯಂತೆ ಸಮನಾದಈ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ತೇಜಸ್ಸಿನಿಂದ ಜಗತ್ತು ತನ್ನ ಒಳಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಬೆಳಂದಿಗಳನ್ನು ಕಂಡ ಚಕೋರಪಕ್ಷಿಯಂತೆ ಆನಂದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಶಿವ - ಶಿವೆಯರ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಫಲವಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೇನು?
ಸಮುನ್ಮೀಲತ್ಸಂವಿತ್ಕಮಲಮಕರಂದೈಕರಸಿಕಂ
ಭಜೇ ಹಂಸದ್ವಂದ್ವಂಕಿಮಪಿ ಮಹತಾಂ ಮಾನಸಚರಮ್ |
ಯದಾಲಾಪಾದಷ್ಟಾದಶಗುಣಿತವಿದ್ಯಾಪರಿಣತಿ
ರ್ಯದಾದತ್ತೇ ದೋಷಾದ್ಗುಣಮಖಲಮದ್ಬ್ಯಃಪಯೈವ ||
ಹೇ ತ್ರಿಪುರಸುಂದರಿ.. ಅರಳಿದ ತಾವರೆಯಂತೆ ಕಾಣಬರುವ ಹಂಸದ ಜೋಡಿಯ ಮಧುರದ್ವನಿಗಳಿಂದ ಹದಿನೆಂಟು ಸದ್ವಿದ್ಯೆಗಳ ಉಗಮವೋ, ಹಂಸ ಕ್ಶೀರ ನ್ಯಾಯದಂತೆ ದೋಷಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಗುಣಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಗ್ರಹಿಸಿ, ಸಾಧಕರ ಮನಸ್ಸೆಂಬ ಮಾನಸಸರೋವರದಲ್ಲಿ ವಿಹರಿಸುವುದೋ.. ಆ ಲೋಕೋತ್ತರ ಜೋಡಿಯಾದ ಶಿವ - ಶಿವೆಯರನ್ನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಭಜಿಸುತ್ತೇನೆ....
ತವ ಸ್ವಾದಿಷ್ಟಾನೇ ಹುತವಹಮಧಿಷ್ಟಾಯ ನಿರತಂ
ತಮೀಡೇ ಸಂವರ್ತಂ ಜನನಿ ಮಹತೀಂ ತಾಂ ಚ ಸಮಾಯಮ್ |
ಯದಾಲೋಕೇ ಲೋಕಾನ್ ದಹತಿ ಮಹತಿ ಕ್ರೋಧಕಲಿತೇ
ದಯಾರ್ದ್ರಾ ಯಾದೃಷ್ಟಿಃ ಶಿಶಿರಮುಪಚಾರಂ ರಚಯತಿ ||
ಹೇ ಮಾತಾ.... ಸ್ವಾದಿಷ್ಟಾನಚಕ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಅಗ್ನಿತತ್ವವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿ, ಅದರಲ್ಲಿರುವ "ಸಂವರ್ತ"ಎಂಬ ರೂಪದ ಪರಶಿವನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವೆ. ಅದರೊಡನಿರುವ "ಸಮಯಾ’ ಎಂಬ ನಿನ್ನ ರೂಪವನ್ನು ನಮಿಸುವೆ ತಾಯೇ. ಮಹಾಕ್ರೋಧರೂಪವಾಗಿರುವ ಪರಶಿವನ ದೃಷ್ಟಿಯು ಮಹತ್ ಮೊದಲಾದ ಲೋಕವನ್ನು ಸುಟ್ಟರೆ, ಕೃಪಾರಸಪೂರಿತವಾದ ನಿನ್ನ ತಣ್ಣನೆಯ ನೋಟ ಶೈತ್ಯೋಪಚಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆಯಮ್ಮಾ...
ತಟಿತ್ತ್ವಂತಂ ಶಕ್ತ್ಯಾತಿಮಿರಪರಿಪಂಥಿಸ್ಛುರಣಯಾ
ಸ್ಛುರನ್ನಾನಾರತ್ನಾಭರಣಪರಿಣದ್ದೇಂದ್ರಧನುಷಮ್ |
ತವ ಶ್ಯಾಮಂ ಮೇಘಂ ಕಮಪಿ ಮಣಿಪೂರೈಕಶರಣಂ
ನಿಶೇವೇ ವರ್ಷಂತಂ ಹರಮಿಹಿರತಪ್ತಂ ತ್ರಿಭುವನಮ್ ||
ಹೇ ಭಗವತಿ.. ಮಣಿಪೂರಕದಲ್ಲಿರುವ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಡೆದೋಡಿಸುವ ಮಿಂಚಿನ ಪ್ರಭೆಯುಳ್ಳ, ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿ ದಿವ್ಯರತ್ನ ಸದೃಶವಾದ, ಕಾಮನಬಿಲ್ಲಿನಂತೆ ಮನಮೋಹಕವಾದ, ಶ್ಯಾಮಲವರ್ಣದಸದಾಶಿವನೆಂಬ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ತಪ್ತವಾಗಿ, ಮಳೆಗೆರೆವ ಮೋಡವಾದ ನಿನ್ನನ್ನು ಭಜಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪರಶಿವನನ್ನು ಕಾರ್ಮುಗಿಲಿಗೂ, ದೇವಿಯನ್ನು ಮಿಂಚಿಗೂ ಹೊಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
*****
Soundarya Lahari Meaning:
Lord Shiva, only becomes able.
To do the creation in this world along with Shakthi
Without her, Even an inch he cannot move,
And so how can, one who does not do good deeds,
Or one who does not sing your praise,
Become adequate to worship you
Oh , goddess mine, Who is worshipped by the trinity. ॥ 1 ॥
Lord Brahma, the creator of yore,
Selects dust from your feet,
And creates he this world,
The great Adisesha* with his thousand heads,
Somehow carries dust of your feet,
With effort great,
And the great Lord Rudra,
Takes it and powders it nice,
And uses it as the holy ash. ॥ 2 ॥
The dust under your feet, Oh Goddess great,
Is like the city of the rising sun,
That removes all darkness, unfortunate,
From the mind of the poor ignorant one,
Is like the honey that flows,
From the flower bunch of vital action,
To the slow witted one,
Is like the heap of wish giving gems,
To the poorest of men,
And is like the teeth of Lord Vishnu
In the form of Varaha,
Who brought to surface,
The mother earth,
To those drowned in this sea of birth. ॥ 3 ॥
Oh, She who is a refuge to all this world,
All gods except your mother,
Give refuge and grants wishes,
Only by hand.
But only your mother
Never show the world in detail,
The boons and refuge that you can give,
For even your holy feet will suffice,
To remove fear forever,
And grant boons much more than asked. ॥ 4 ॥
You who grant all the good things,
To those who bow at your feet,
Was worshipped by the Lord Vishnu,
Who took the pretty lovable feminine form,
And could move the mind of he who burnt the cities,
And make him fall in love with him.
And the God of love, Manmatha,
Took the form which is like nectar,
Drunk by the eyes by Rathi his wife,
After venerating you,
Was able to create passion,
Even in the mind of Sages the great. ॥ 5 ॥
Oh, daughter of the mountain of ice,
With a bow made of flowers,
Bowstring made of honey bees,
Five arrows made of only tender flowers,
With spring as his minister,
And riding on the chariot of breeze from Malaya mountains
The god of love who does not have a body,
Gets the sideways glance of your holy eyes,
And is able to win all the world alone. ॥ 6 ॥
With a golden belt,
Adorned by tiny tingling bells,
Slightly bent by breasts like the two frontal globes
Of an elephant fine,
With a thin pretty form,
And with a face like the autumn moon,
Holding in her hands,
A bow of sugar cane, arrows made of flowers,
And the noose and goad,
She who has the wonderful form,
Of the ego of the God who burnt the three cities,
Should please come and appear before us. ॥ 7 ॥
In the middle of the sea of nectar,
In the isle of precious gems,
Which is surrounded by wish giving Kalpaga trees,
In the garden Kadamba trees,
In the house of the gem of thought,
On the all holy seat of the lap of the great God Shiva,
Sits she who is like a tide
In the sea of happiness of ultimate truth,
And is worshipped by only by few select holy men. ॥ 8 ॥
Oh Goddess mine,
You live in seclusion with your consort,
In the lotus with thousand petals,
Reached after breaking through the micro ways,
Of the power of the earth in Mooladhara,
Of the power of the water of Mani poora,
Of the power of the fire of Swadhishtana,
Of the fire of air in the heart,
And of the power of ether in between the eyelids* ॥ 9 ॥
Using the nectar that flows in between your feet,
To drench all the nerves of the body,
And descending from the moon with nectar like rays,
Reaching back to your place,
And coiling your body into a ring like serpent,
You sleep in the Kula Kunda* with a hole in the middle. ॥ 10 ॥
With four wheels of our Lord Shiva,
And with five different wheels of you, my mother,
Which are the real basis of this world,
Your house of the holy wheel,
Has four different parts,
Of eight and sixteen petals,
Three different circles,
And three different lines,
Making a total of forty four angles*. ॥ 11 ॥
Oh, daughter of ice mountain,
Even the creator who leads,
An array of great poets,
Fails to describe your sublime beauty.
The heavenly maidens pretty,
With a wish to see your pristine loveliness,
Try to see you through the eyes your Lord, the great Shiva,
And do penance to him and reach him through their mind. ॥ 12 ॥
With disheveled hair,
With upper cloths slipping from their busts,
With the lock of the golden belt getting open due to the haste,
And with saris slipping away from their shoulders,
Hundreds of young lasses,
Run after the men,
Who get your sidelong glance,
Even though they are very old,
Bad looking and not interested in love sports. ॥ 13 ॥
Your two holy feet are far above,
The fifty six rays of the essence of the earth of Mooladhara,
The fifty two rays of the essence of water of Mani pooraka,
The sixty two rays of the essence of fire of Swadhishtana,
The fifty four rays of the essence of air of Anahatha,
The seventy two rays of the essence of ether of Visuddhi,
And the sixty four rays of the essence of mind of Agna chakra. ॥ 14 ॥
Sweetest words rivaling the honey, milk and grapes,
Can only Come to the thoughts of the devotee,
Who once meditates on your face,
Which is like the white autumn moon,
On your head with a crown with the crescent moon and flowing hair,
And hands that shower boons and give protection,
Which hold the crystal chain of beads and books. ॥ 15 ॥
She who is the purple luster of the dawn,
To the lotus forest like mind,
Of the kings of poets of the world,
And thus called Aruna-the purple coloured one,
Creates happiness in the mind of the holy,
With tender passionate wave of words,
(Of Sarswathi the darling of Brahma,)
Which are royal and youthful. ॥ 16 ॥
Oh, mother holy,
He who worships you,
Along with the goddess like Vasini,
Who are the prime source of words,
And you who are having the great luster,
Got by breaking the moonstone,
Becomes the author of great epics,
Which shine like those written by great ones,
And which have the sweet scent
Of the face of the goddess of knowledge ॥ 17 ॥
He who meditates on,
The luster of your beautiful body,
Which is blessed by the rising sun,
And which dissolves the sky and the world,
In light purple hue,
Makes celestial damsels like Uravasi and others,
Who have eyes like the wild startled deer,
Follow him like slaves. ॥ 18 ॥
Hey, Mother who is Goddess of all universe,
He who meditates on you,
As the crescent of love of our lord great,,
On the dot of the holy wheel,
Your two busts just below,
And you as the half of Shiva our lord,
Not only Creates waves of emotion in ladies,
But charms the world, which has moon and sun as busts. ॥ 19 ॥
He who meditates in his mind,
On you who showers nectar from all your limbs,
And in the form which resembles,
The statue carved out of moonstone,
Can with a single stare,
Put an end to the pride of snakes,
And with his nectar like vision,
Cure those afflicted by fever. ॥ 20 ॥
Those souls great,
Who have removed all the dirt from the mind,
And meditate on you within their mind,
Who is of the form of sun and moon,
And living in the forest of lotus,
And also above the six wheels of lotus,
Enjoy waves after waves,
Of happiness supreme. ॥ 21 ॥
If anyone has wish in his mind to pray.
“You, Bhavani, my mother,
Please shower on me, a part of your merciful look”,
Even before he says, “You Bhavani”,
You my goddess,
Would give to him the water,
Falling from the crowns,
Of Vishnu, Rudra and Brahma,
At your feet,
And grant him, the eternal life in your world. ॥ 22 ॥
Your form in my mind,
Is the colour of red of the rising sun,
Is adorned with three eyes,
Has two heavy busts,
Is slightly bent,
And wears a crown with the crescent moon,
And hence arises a doubt in me,
That you were not satisfied,
By half the body of Shambu that he gave,
And occupied all his body. ॥ 24 ॥
Brahma creates the world,
Vishnu looks after it,
Shiva destroys it,
Easwara makes them disappear,
And also disappears himself,
And Sadshiva blesses them all,
By your order given to him,
By a momentary move of your eyebrows. ॥ 25 ॥
Consort of Shiva,
The worship done at the base of your feet,
Is the worship done to the holy Trinity,
Born based on your trine properties.
This is so true, oh mother,
Because don’t the trinity,
Always stand with folded hands,
Kept on their crown
Near the jeweled plank,
Which carries the feet. ॥ 26 ॥
The creator reaches the dissolution,
The Vishnu attains death,
The god of death even dies,
Kubera the lord of wealth expires,
The Indras close their eyes one after one,
And attain the wakeless sleep,
During the final deluge,
But you my chaste mother,
Play with your consort the Sadashiva ॥ 27 ॥
Let the mutterings that I do,
With the sacrifice in my soul.
Become chanting of your name,
Let all my movements become the Mudhras,
Let my travel become perambulations around thee,
Let the act of eating and drinking become fire sacrifice to thee,
Let my act of sleeping becomes salutations to you,
And let all actions of pleasure of mine,
Become parts of the worship. ॥ 28 ॥
Oh, mother mine,
Gods like Indra and brahma,
Who have drunk deep the nectar divine,
Which removes the cruel aging and death,
Do die and disappear.
But Shambu thy consort,
Who swallowed poison that is potent,
Does never die,
Because of the greatness,
Of the ear studs. ॥ 29 ॥
Yours escorts divine,
Shout with concern at thee.
“Avoid the crown of Brahma,
You may hit your feet,
At the hard crown of Vishnu,
Who killed the ogre Kaidaba,
Avoid the crown of Indra”,
When you get up and rush in a hurry,
To receive the lord who comes to your place. ॥ 30 ॥
It is not surprising to know, Oh mother,
Who does not have birth and death,
And who is most suitable to be served,
That the destroying fire of the deluge,
Shows prayerful harathi to the one.
Who considers you,
(Who is of the form of rays,
And is surrounded on all four sides,
By the angels of power called Anima,)
As his soul always,
And who considers the wealth of the three eyed God,
As worthless and as equal to dried grass. ॥ 31 ॥
The Lord of all souls, Pasupathi*,
Did create the sixty four thanthras,
Each leading to only one desired power,
And started he his relaxation..
But you goaded him mother,
To create in this mortal world.
Your thanthra called Sri vidya.
Which grants the devotee,
All powers that give powers,
Overall the states in life. ॥ 32 ॥
She who is mother of us all,
The seed letter “ka” of my lord Shiva,
The seed letter “a” of goddess Shakthi,
The seed letter “ee” of the god of love,
The seed letter “la” of earth,
The seed letter “ha” of the sun god,
The seed letter “sa” of the moon with cool rays,
The seed letter “ka” of again the god of love,
The seed letter ”ha” of the sky,
The seed letter “la” of Indra , the king of devas,
The seed letter “sa” of Para,
The seed letter “ka” of the God of love,
The seed letter “la” of the Lord Vishnu,
Along with your seed letters “Hrim”,
Which joins at the end of each of the three holy wheels,
Become the holy word to worship you. ॥ 33 ॥
Oh, mother who is ever present,
Those who realize the essence,
Of the limitless pleasure of the soul you give,
And who add the seed letter “Iim” of the god of love,
The seed letter “Hrim” of the goddess Bhuavaneswaree,
And the seed letter “Srim” of the goddess Lakhmi,
Which are the three letter triad,
Wear the garland of the gem of thoughts,
And offer oblations to the fire in the triangle of Shiva,
With the pure scented ghee of the holy cow, Kamadhenu,
Several times and worship you. ॥ 34 ॥
Oh goddess supreme,
I always see in my minds eye,
That your body with sun and moon,
As busts is the body of Shiva,
And his peerless body with nine surrounding motes,
Is your body, my goddess.
And so the relation of,” that which has”,
And” he who has”,
Becomes the one perfect relation of happiness,
And becomes equal in each of you. ॥ 35 ॥
Mind you are, Ether you are,
Air you are, Fire you are,
Water you are, Earth you are,
And you are the universe, mother,
There is nothing except you in the world,
But to make believe your form as the universe,
You take the role of the wife of Shiva,
And appear before us in the form of ethereal happiness. ॥ 36 ॥
The one who worships Parameshwara,
Who has the luster of billions of moon and sun
And who lives in the Agna chakra- the holy wheel of order,
And is surrounded by the two forms,
On both sides,
Would forever live,
In that world where rays of sun and moon do not enter,
But which has its own luster,
And which is beyond the sight of the eye,
But is different from the world we see. ॥ 37 ॥
I bow before the Shiva,
Who is of the pure crystal form,
In the supremely pure wheel
And who creates the principle of ether,
And to you my mother,
Who has same stream of thought as Him.
I bow before you both,
Whose moon like light,
Forever removes the darkness of ignorance,
Forever from the mind,
And which shines like the Chakora* bird ,
Playing in the full moonlight. ॥ 38 ॥
I pray before the swan couple,
Who only enjoy the honey ,
From the fully open,
Lotus flowers of knowledge,
And who swim in the lake ,
Which is the mind of great ones,
And also who can never be described.
From them come the eighteen arts,
And they differentiate the good from the bad,
Like the milk from water. ॥ 39 ॥
Mother, think and worship I, of the fire,
In your holy wheel of Swadishtana,
And the Rudra who shines in that fire,
Like the destroying fire of deluge,
And you who shine there as Samaya.
When that angry fire of look of Rudhra,
Burns the world,
Then your look drenches it in mercy,
Which treats and cools it down. ॥ 40 ॥
I bow before that principle,
Which is in your wheel of Manipooraka,
Which as Parashakthi shines like the enemy of darkness,
Which is with the streak of lightning,
Which is with the shining jewels of precious stones of lightning,
Which is also black as night,
Which is burnt by Rudhra like the sun of the deluge,
And which cools down the three worlds like a strange cloud. ॥ 41 ॥
I pray in your holy wheel of Mooladhara,
You who likes to dance,
And calls yourself as Samaya,
And that Lord who performs the great vigorous dance,
Which has all the shades of nine emotions.
This world has you both as parents,
Because you in your mercy wed one another,
To recreate the world,
As the world was destroyed in the grand deluge. ॥ 42 ॥
Hey, daughter of the ice mountain,
He who chooses to describe,
Your crown, bedecked with shining jewels,
Which are but the transformed form,
And arranged very close to one another,
Of the twelve holy suns,
Will see the crescent in your crown,
In the dazzling light of those jewels,
And think them as a rainbow,
Which is but the bow of Indra. ॥ 43 ॥
Oh, Goddess, who is the consort of Shiva,
Let the darkness of our mind be destroyed,
By the crowning glory on your head,
Which is of like the forest of opened blue lotus flowers,
And which is soft, dense and shines with luster.
I believe my mother,
That the pretty flowers of Indra’s Garden,
Are all forever there,
To get the natural scent of the hair. ॥ 44 ॥
Oh mother, let the line parting the hairs,
Which looks like a canal,
Through which the rushing waves of your beauty ebbs,
And which on both sides imprisons,
Your Vermillion, which is like a rising sun
By using your hair which is dark like,
The platoon of soldiers of the enemy,
Protect us and give us peace. ॥ 45 ॥
By nature slightly curled,
And shining like the young honey bees
Your golden thread like hairs,
Surround your golden face.
Your face makes fun of the beauty of the lotus.
And adorned with slightly parted smile,
Showing the tiers of your teeth,
Which are like the white tendrils,
And which are sweetly scented.
Bewitches the eyes of God,
Who burnt the god of love. ॥ 46 ॥
I suspect oh, mother,
That your forehead,
Which shines with the beauty of the moon,
Is but an imprisoned half moon,
By your glorious crown,
For If joined opposite
To the inverted half moon in your crown,
It would give out the nectar like luster,
Of the moon on a full moon day. ॥ 47 ॥
Oh Goddess Uma,
She who removes fear from the world,
The slightly bent eyebrows of yours,
Tied by a hoard of honey bees forming the string,
I feel Resembles the bow of the god of love
Held by his left hand.
And having hidden middle part*,
Hid by the wrist, and folded fingers. ॥ 48 ॥
Right eye of yours is like the sun,
And makes the day,
Left eye of yours is like the moon,
And creates the night,
the middle eye,
Which is like the golden lotus bud,
Slightly opened in to a flower,
Makes the dawn and the dusk. ॥ 49 ॥
The look from your eyes, Oh goddess
Is all pervasive,
Does good to every one,
Sparkles everywhere,
Is a beauty that can never be challenged,
Even by blue lily flowers,
Is the source of rain of mercy,
Is sweetness personified,
Is long and pretty,
Is capable of saving devotees,
Is in the several cities as its victory..
And can be called by several names,
According to which aspect one sees. ॥ 50 ॥
the two long eyes, Oh goddess,
Are like the two little bees which want to drink the honey,
And extend to the ends,
With a pretense of side glances,
To the two ears,
Which are bent upon drinking the honey,
From the flower bunch of poems.
Presented by your devotees,
And make the third eye light purple,
With jealousy and envy, ॥ 51 ॥
mother of all universe,
The look from your eyes,
Is kind and filled with love, when looking at your Lord,
Is filled with hatred at all other men,
Is filled with anger when looking at Ganga,
The other wife of your Lord,
Is filled with wonder, When hearing the stories of your Lord,
Is filled with fear, when seeing the snakes worn by your Lord,
Is filled with red colour of valour of the pretty lotus fine,
Is filled with jollity, when seeing your friends,
And filled with mercy, when seeing me. ॥ 52 ॥
Oh, flower bud,
Who is the headgear,
Of the king of mountains,
Wearing black eyebrows above,
Resembling the feathers of eagle,
And determined to destroy peace,
From the mind of he who destroyed the three cities,
Your two eyes elongated up to the ears,
Enact the arrows of the God of love. ॥ 53 ॥
Oh, Darling of God Shiva,
Those three eyes of the,
Coloured in three shades,
By the eyeshades you wear,
To enhance the beauty,
Wear the three qualities,
Of satvam, rajas and thamas,
As if to recreate the holy trinity,
Of Vishnu, Brahma and Rudra,
After they become one with you,
During the final deluge. ॥ 54 ॥
She who has a heart owned by Pasupathi,
Your eyes which are the companions of mercy,
Coloured red, white and black,
Resemble the holy rivers,
Sonabhadra, which is red,
Ganga which is white,
Yamuna , the daughter of Sun, which is black,
And is the confluence of these holy rivers,
Which remove all sins of the world.
We are certain and sure,
That you made this meet and join,
To make us, who see you, as holy. ॥ 55 ॥
The learned sages tell,
Oh, daughter of the king of the mountain,
That this world of us,
Is created and destroyed,
When you open and shut,
Your soulful eyes.
I believe my mother,
That you never shut your eyes,
So that this world created by you,
Never , ever faces deluge. ॥ 56 ॥
Oh, She who is begotten to none,
It is for sure,
That the black female fish in the stream,
Are afraid to close their eyes.
Fearing that the long eyes,
Resembling them all,
Would murmur bad about them,
In your ears to which they are close by.
It is also for sure,
That the Goddess Lakshmi,
Enters the blooming blue Lilly flowers,
Before your eyes close at night,
And reenter in the morn when they open. ॥ 57 ॥
She who is the consort of Lord Shiva,
Please bathe me with your merciful look,
From your eyes which are very long,
And have the glitter of slightly opened,
Blue lotus flower divine.
By this look I will become rich with all that is known,
And you do not loose anything whatsoever,
For does not the moon shine alike,
In the forest and palaces great. ॥ 58 ॥
Oh goddess, who is the daughter of king of mountains,
Who will not but believe,
That the two arched ridges between your eyes and ears,
Are the flower bow of the God of Love,?
Side glances of your eyes,
Piercing through these spaces,
Makes one wonder as if the arrows have been,
Sent through the ears. ॥ 59 ॥
I feel that the face,
With the pair of ear studs,
Reflected in the two mirror like cheeks.
Is the four wheeled Charriot,
Of the God of love.
Perhaps he thought he can win Lord Shiva,
Who was riding in the chariot of earth,
With Sun and moon as wheels,
Because he was riding in this chariot. ॥ 60 ॥
Oh Goddess, who is the consort of Lord Shiva,
Your sweet voice which resembles,
The continuous waves of nectar,
Fills the ear vessels of Saraswathi,
Without break,
And she shakes her head hither and thither,
And the sound made by her ear studs,
Appear as if they applaud your words. ॥ 61 ॥
Oh Goddess, who is the flag of the clan of Himalayas,
Let your nose which is like a thin bamboo,
Give us the blessings which are apt and near.
I feel mother,
That you are wearing a rare pearl,
Brought out by your breath,
Through your left nostril,
For your nose is a storehouse,
Of rarest pearls divine. ॥ 62 ॥
Oh goddess who has beautiful rows of teeth,
I tried to find a simile to your blood red lips,
And can only imagine the fruit of the coral vine!
The fruits of the red cucurbit,
Hangs its head in shame,
On being compared to your lips,
As it has tried to imitate its colour.from you,
And knows that it has failed miserably. ॥ 63 ॥
The Chakora* birds,
Feel that their tongues have been numbed,
By forever drinking,
The sweet nectar like light emanating,
From your moon like face,
And for a change wanted to taste,
The sour rice gruel during the night,
And have started drinking,
The white rays of the full moon in the sky. ॥ 64 ॥
Mother mine,
The well known tongue of yours,
Which without rest chants and repeats,
The many goods of your Consort, Shiva,
Is red like the hibiscus flower.
The Goddess of learning Saraswathi,
Sitting at the tip of your tongue,
Though white and sparkling like a crystal,
Turns red like the ruby,
Because of the colour of your tongue. ॥ 65 ॥
Oh mother of the world,
The lords subrahmanya, Vishnu and Indra,
Returning and resting after the war with Asuras.
Have removed their headgear,
And wearing the iron jackets,
Are not interested in the leftover,
After the worship of Shiva,
Which belongs to Chandikeswara,
And are swallowing with zest,
The half chewed betel,
From your holy mouth,
Which has the camphor as white as the moon. ॥ 66 ॥
Oh mother of all,.
When you start nodding your head,
Muttering sweetly, “good, good”,
To the Goddess Saraswathi,
When she sings the great stories to you,
Of Pasupathi our lord,
With the accompaniment of her Veena,
She mutes the Veena by the covering cloth,
So that the strings throwing sweetest music,
Are not put to shame,
By your voice full of sweetness. ॥ 67 ॥
Oh daughter of the mountain,
How can we describe the beauty of your chin,
Which was with affection caressed,
By the tip of his fingers by your father Himavan:
Which was oft lifted by the Lord of the mountain, Shiva,
In a hurry to drink deeply from your lips;
Which was so fit to be touched by his fingers;
Which did not have anything comparable,
And which is the handle of the mirror of your face. ॥ 68 ॥
Your neck appears full of thorns always,
Due to the hairs standing out,
By the frequent embrace of thy Lord,
Who destroyed the three cities.
And looks like the beauty of the stalk,
Of your lotus like face.
The chain of white pearls worn below,
Is dulled by the incense and myrrh,
And the paste of sandal applied there,
And is like the tender stalk,
Dirtied by the bed of mud. ॥ 69 ॥
She who is an expert in Gathi, Gamaka and Geetha*,
The three lucky lines on your neck,
Perhaps remind one,
Of the number of the well tied manifold thread,
Tied during your marriage,
And also remind of the place,
In your pretty neck,
Where originates the three musical notes,
Of Shadja, Madhyama and Gandhara, ॥ 70 ॥
Brahma, the God born out of Lotus,
Afraid of the nails Of Shiva,
Who killed the Asura called Andhaka,
Which has clipped of one of his heads,
Praises with his four faces,
Your four pretty, tender hands,
Resembling the lotus flower stalk,
So that he can ask for protection for his remaining four heads,
By use of your four merciful hands at the same time. ॥ 71 ॥
Oh Goddess Uma,
You only tell us, how,
How we can describe,
The shining of your hands,
By the light of your nails,
Which tease the redness of freshly opened lotus?
Perhaps if the red lotus mixes,
With the liquid lac adorning,
The feet of Lakshmi,
Some resemblance can be seen. ॥ 72 ॥
Our Goddess Devi,
Let your two cool breasts,
Which have faces that always,
Give out milk,
And are simultaneously drunk deeply.
By Skanda and the elepahant faced Ganesha,,
Destroy all our sorrows.
Seeing them and getting confused,
The Herambha* feels for his two frontal globes,
To see whether they are there,
Making you both laugh. ॥ 73 ॥
Oh, Victory flag of the king of mountains,
We never have any doubt in our mind,
That your two breasts divine,
Are the nectar filled pot made of rubies,
For The elephant faced one,
And he who killed Crownchasura*,
Even today do not know the pleasure of women,
And remain as young children. ॥ 74 ॥
Oh mother mine.
The center place of your holy breasts,
Wear the glittering chain,
Made out of the pearls,
Recovered from inside the head of Gajasura,
And reflect the redness of your lips,
Resembling the Bimba fruits,
And are coloured red inside.
You wear the chain with fame,
Like you wear the fame of our Lord.
Who destroyed the three cities. ॥ 75 ॥
Oh daughter of the king of mountains,
I feel in my mind,
That the milk that flows from your breast,
Is really the goddess of learning, Saraswati,
In the form of a tidal wave of nectar.
For, milk given by you, who is full of mercy,
Made the child of Dravida*,
The king among those great poets,
Whose works stole one’s mind. ॥ 76 ॥
Oh daughter of the mountain,
The God of love who is the king of the mind,
Being lit by the flame of anger of Shiva,
Immersed himself in the deep pond of the navel.
The tendril like smoke emanated from there,
And mother, people think,
That this is the line of hair,
That climbs from your navel upwards. ॥ 77 ॥
The mother of the universe who is Shiva and Shakthi,
In the narrow part of the middle of your body.
The learned men seem to see a line,
Which is in the shape of a small wave of the river Yamuna,
And which shines and glitters, and appears like the sky,
Made very thin by the dense colliding breasts,
Entering your cave-like navel. ॥ 78 ॥
Oh daughter of the mountain,
Is your navel a whirlpool in river Ganga,
Which looks very stable!
Or is it the root of the climber,
Of the stream of your hairline,
Which has two breasts of yours as buds,
Or is it the Homa fire,
Where the fire is the light from cupid,
Or is it the playhouse of Rathi, the wife of God of love,
Or is it the opening to the cave,
In which Shiva’s tapas gets fulfilled,
I am not able to make up my mind! ॥ 79 ॥
Oh daughter of the mountain,
You who is the greatest among women,
Long live your pretty hips,
Which look fragile,
Which are by nature tiny,
Which are strained by your heavy breasts,
And hence slightly bent,
And which look like the tree,
In the eroded banks of a rushing river. ॥ 80 ॥
Oh Goddess mine,
Placed just below your shoulders,
By Cupid, the God of love,
Tearing your blouse which is attached,
To your body by the sweat,
When you think of the greatness of your Lord,
And resembling pots of Gold,
Your breasts appear to be tied by him,
Securely three times,
By the three creeper like folds*. ॥ 81 ॥
Oh, daughter of the mountain,
Perhaps Himavan, the king of mountains,
Gave readily as dowry to you,
The density and breadth from his bottom,
So that your behinds are broad and dense.
And therefore they both hide all the world,
And make the world light. ॥ 82 ॥
Oh daughter of the mountain,
Who knows the rules of the Vedas,
Using your two thighs,
You have achieved victory over,
The trunks of the elephant,
And the Golden pseudostem of group of Banana plants,
And achieved victory over frontal globes,
Of Iravatha* the divine elephant,
By your holy round knees,
Which have become hard,
By repeated prostrations to your lord. ॥ 83 ॥
Oh daughter of the mountain,
The five arrowed cupid,
To win, Rudhra your lord,
Has made your legs,
In to an arrow case,
With ten arrows.
In the end of the case,
Are your two feet,
Studded with ten of your so-called nails,
Which are the ten steel tipped arrows,
Sharpened on the crowns of Devas. ॥ 84 ॥
Oh mother mine,
Be pleased to place your two feet,
Which are the ornaments of the head of Upanishads,
The water which washes them are the river Ganges,
Flowing from Shiva’s head,
And the lac paint adorning which,
Have the red luster of the crown of Vishnu,
On my head with mercy ॥ 85 ॥
We tell our salutations,
To the two sparkling feet.
Which are most beautiful to the eyes,
And Painted by the juice of red cotton.
We also know well,
That God of all animals, your consort,
Is very jealous of the Asoka trees in the garden,
Which yearn for kick by your feet. ॥ 86 ॥
In a playful mood, after teasing you,
About you and your family,
And at a loss to control your love tiff,
When your consort does prostrations,
Your lotus-like feet touches his forehead,
And the God of love, the enemy of your Lord, who was burnt,
By the fire from his third eye,
And was keeping the enmity with your lord,
Like the ever hurting arrow,
Makes sounds like Kili Kili*,
From your belled anklets on the legs. ॥ 87 ॥
Oh mother mine,
The lotus flower rots in snow,
But your feet are aces in being in snow,
The lotus flower sleeps at night,
But your feet are wakeful night and after night,
The lotus makes the goddess of wealth Lakshmi live in it,
But your feet gives Lakshmi* to its devotees,
And so your two feet always wins over the lotus,
What is so surprising in this? ॥ 87 ॥
Oh, Goddess Devi,
How did the poets compare,
The foreside of your merciful feet,
Which are the source of fame to your devotees,
And which are not the source of danger to them,
To the hard shell of a tortoise,
I do not understand.
How did he who destroyed the three cities,
Take them in his hand,
And place them on hard rock*,
During your marriage? ॥ 88 ॥
Your moon like nails,
Oh mother who killed Chanda,
Which makes the celestial maidens,
Fold their hands in shame,
Forever tease your two feet,
Which unlike the holy trees in heaven,
(Which by their leaf bud like hands,
Give all they wish to the Gods,)
Give the poor people wealth and happiness,
Always and fast. ॥ 89 ॥
My soul with six organs,
Is similar to the six-legged honey bees,
Which dip at your holy feet,
Which are as pretty,
As the flower bunch,
Of the Celestial tree,
Which always grant wealth to the poor,
Whenever they wish,
And which without break showers floral honey. ॥ 90 ॥
She who has a holy life,
The swans in your house,
Follow you without break,
As if to learn,
Your gait which is like a celestial play.
So the lotus like feet,
Taking recourse to the musical sound,
Produced by gems in your anklets,
Appears to teach them what they want. ॥ 91 ॥
Brahma, Vishnu, Rudhra and Easwara,
Who are the gods who rule the world,
Become the four legs of your cot,
So that they are able to serve you always.
Sadhashiva who is white in colour.
Becomes the bedspread on which you sleep,
And appears red, because he reflects your colour.
And to your eyes which are the personification,
Of the feelings of love,
He gives a lot of happiness. ॥ 92 ॥
Her mercy is beyond.
The mind and words of Our Lord Shiva,
Is forever victorious in the form of Aruna,
So as to save this world.
That spirit of mercy is in the form of,
Curves in her hairs,
In the form of natural sweetness in her smile.
In the form of the pretty tenderness of a flower in her mind,
In the form of firmness of a ruby stone in her breasts,
In the form of thin seductiveness in her hips,
In the form of voluptuousness in her breasts and back. ॥ 93 ॥
The moon that we know is the jewel box,
Filled with water of incense,
The blackness we see in the moon,
The musk put for thy use in this box,
And the crescents we see of the moon
Is thy canister of emerald,
Full of divine camphor.
And for sure,
Brahma the creator refills these daily,
After your use,
So that they are always full. ॥ 94 ॥
You are the Leading light of the home of Lord Shiva,
Who destroyed the three cities,
And so coming near you and worshipping at the feet,
Are not for those with a weak mind.,
Who do not have control of their senses.
And that is why perhaps,
Indra and other Gods,
Stay outside your gates,
And attain your sweet self,
By the practice of siddhis like Anima. ॥ 95 ॥
Many poets reach the Goddess of learning,
The wife of the creator,
By composing soulful poems.
Many who search and attain riches,
Are termed as the Lord of the Goddess of wealth.
Oh, first among chaste woman,
Except for Lord Shiva your consort.
Your breasts have not even touched,
The holy henna* tree. ॥ 96 ॥
Oh, Parashakthi who is one with Parabrahma,
Though those who have learned Vedas,
Call you as Brahma’s wife Saraswathi,
Or call you as Vishnu’s wife Lakshmi,
Or call you as Shiva’s wife Parvathi,
You are the fourth called Maha Maya,
Who gives life to the world,
And have attained all that is to attain. ॥ 97 ॥
Oh, mother mine,
When shall I, who begs for knowledge
Be able to drink, the nectar-like water,
Flowing from your feet,
Mixed with reddish lac applied there?
When shall that water attain,
The goodness of saliva mixed with Thambola*,
From the mouth of the goddess of learning,
Which made one born mute,
Into the king of poets? ॥ 98 ॥
Those who worship the, oh mother,
Are so learned and so rich,
That even Brahma and Vishnu,
Are jealous of them
They are so handsome,
That even the wife of Cupid, Rathi,
Yearns for them.
He unbound from the ties of this birth,
Always enjoys ecstatic happiness,
And lives forever ॥ 99 ॥
Oh Goddess who is the source of all words,
This poem which is made of words,
That you only made,
Is like showing the camphor lamp to the Sun,
Is like offering as ablation to the moon,
The water got from the moonstone,
And is like offering water worship ॥ 100 ॥
*********
No comments:
Post a Comment