ವಿಷ್ಣು ಸೂಕ್ತಮ್ विष्णुसूक्तम् vishnu suktam

 ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುಸೂಕ್ತಮ್ ೧

ಓಂ ವಿಷ್ಣೋರ್ನುಕಂ ವೀರ್ಯಾಣಿ ಪ್ರವೋಚಂ ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವಾನಿ
ವಿಮಮೇ ರಜಾꣳಸಿ ಯೋ ಅಸ್ಕಭಾಯದುತ್ತರꣳ ಸಧಸ್ಥಂ
ವಿಚಕ್ರಮಾಣಸ್ತ್ರೇಧೋರುಗಾಯೋ ವಿಷ್ಣೋರರಾಟಮಸಿ ವಿಷ್ಣೋಃ
ಪೃಷ್ಠಮಸಿ ವಿಷ್ಣೋಃ ಶ್ನಪ್ತ್ರೇಸ್ಥೋ ವಿಷ್ಣೋಸ್ಸ್ಯೂರಸಿ
ವಿಷ್ಣೋರ್ಧ್ರುವಮಸಿ ವೈಷ್ಣವಮಸಿ ವಿಷ್ಣವೇ ತ್ವಾ॥

ತದಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಮಭಿಪಾಥೋ ಅಶ್ಯಾಮ್। ನರೋ ಯತ್ರ ದೇವಯವೋ
ಮದನ್ತಿ। ಉರುಕ್ರಮಸ್ಯ ಸ ಹಿ ಬನ್ಧುರಿತ್ಥಾ। ವಿಷ್ಣೋಃ ಪದೇ
ಪರಮೇ ಮಧ್ವ ಉತ್ಥ್ಸಃ। ಪ್ರತದ್ವಿಷ್ಣುಸ್ಸ್ತವತೇ ವೀರ್ಯಾಯ। ಮೃಗೋ
ನ ಭೀಮಃ ಕುಚರೋ ಗಿರಿಷ್ಠಾಃ। ಯಸ್ಯೋರುಷು ತ್ರಿಷು
ವಿಕ್ರಮಣೇಷು। ಅಧಿಕ್ಷಿಯನ್ತಿ ಭುವನಾನಿ ವಿಶ್ವಾ। ಪರೋ ಮಾತ್ರಯಾ
ತನುವಾ ವೃಧಾನ। ನ ತೇ ಮಹಿತ್ವಮನ್ವಶ್ನುವನ್ತಿ॥

ಉಭೇ ತೇ ವಿದ್ಮ ರಜಸಿ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ವಿಷ್ಣೋ ದೇವತ್ವಮ್। ಪರಮಸ್ಯ
ವಿಥ್ಸೇ। ವಿಚಕ್ರಮೇ ಪೃಥಿವೀಮೇಷ ಏತಾಮ್। ಕ್ಷೇತ್ರಾಯ ವಿಷ್ಣುರ್ಮನುಷೇ
ದಶಸ್ಯನ್। ಧ್ರುವಾಸೋ ಅಸ್ಯ ಕೀರಯೋ ಜನಾಸಃ।  ಉರುಕ್ಷಿತಿꣳ
ಸುಜನಿಮಾಚಕಾರ । ತ್ರಿರ್ದೇವಃ ಪೃಥಿವೀಮೇಷ ಏತಾಮ್ ।
ವಿಚಕ್ರಮೇ ಶತರ್ಚಸಂ ಮಹಿತ್ವಾ। ಪ್ರವಿಷ್ಣುರಸ್ತು
ತವಸಸ್ತವೀಯಾನ್ । ತ್ವೇಷꣳಹ್ಯಸ್ಯ ಸ್ಥವಿರಸ್ಯ ನಾಮ॥

ಅತೋ ದೇವಾ ಅವನ್ತುನೋ ಯತೋ ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಚಕ್ರಮೇ। ಪೃಥಿವ್ಯಾಸ್ಸಪ್ತ
ಧಾಮಭಿಃ। ಇದಂ ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಚಕ್ರಮೇ ತ್ರೇಧಾ ನಿದಧೇ
ಪದಮ್। ಸಮೂಢಮಸ್ಯ ಪಾꣳಸುರೇ। ತ್ರಿಣಿ ಪದಾ ವಿಚಕ್ರಮೇ
ವಿಷ್ಣುರ್ಗೋಪಾ ಅದಾಭ್ಯಃ।  ತತೋ ಧರ್ಮಾಣಿ ಧಾರಯನ್। ವಿಷ್ಣೋಃ
ಕರ್ಮಾಣಿ ಪಶ್ಯತ ಯತೋ ವ್ರತಾನಿ ಪಸ್ಪಶೇ। ಇನ್ದ್ರಸ್ಯ
ಯುಜ್ಯಸ್ಸಕಾ॥

ತದ್ವಿಷ್ಣೋಃ ಪರಮಂ ಪದꣳ ಸದಾ ಪಶ್ಯನ್ತಿ ಸೂರಯಃ। ದಿವೀವ
ಚಕ್ಷುರಾತತಮ್। ತದ್ವಿಪ್ರಾಸೋ ವಿಪನ್ಯವೋ ಜಾಗೃವಾꣳ
ಸಸ್ಸಮಿನ್ಧತೇ। ವಿಷ್ಣೋರ್ಯತ್ಪರಮಂ ಪದಮ್। ಪರ್ಯಾಪ್ತ್ಯಾ
ಅನನ್ತರಾಯಾಯ ಸರ್ವಸ್ತೋಮೋಽತಿ ರಾತ್ರ ಉತ್ತಮ ಮಹರ್ಭವತಿ
ಸರ್ವಸ್ಯಾಪ್ತ್ಯೈ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಿತ್ಯೈ ಸರ್ವಮೇವ ತೇನಾಪ್ನೋತಿ ಸರ್ವಂ
ಜಯತಿ॥

॥ ಓಂ ಶಾನ್ತಿಃ ಶಾನ್ತಿಃ ಶಾನ್ತಿಃ ॥
*********

श्री विष्णुसूक्तम्  ೧

ॐ विष्णो॒र्नुकं॑ वी॒र्या॑णि॒ प्रवो॑चं॒ यः पार्थि॑वानि
विम॒मे रजाꣳ॑सि॒ यो अस्क॑भाय॒दुत्त॑रꣳ स॒धस्थं॑
विचक्रमा॒णस्त्रे॒धोरु॑गा॒यो विष्णो॑र॒राट॑मसि॒ विष्णोः᳚
पृ॒ष्ठम॑सि॒ विष्णोः॒ श्नप्त्रे᳚स्थो॒ विष्णो॒स्स्यूर॑सि॒
विष्णो᳚र्ध्रु॒वम॑सि वैष्ण॒वम॑सि॒ विष्ण॑वे त्वा॥

तद॑स्य प्रि॒यम॒भिपाथो॑ अश्याम्। नरो॒ यत्र॑ देव॒यवो॒
मद॑न्ति। उ॒रु॒क्र॒मस्य॒ स हि बन्धु॑रि॒त्था। विष्णोः᳚ प॒दे
प॑र॒मे मध्व॒ उत्थ्सः॑। प्रतद्विष्णु॑स्स्तवते वी॒र्या॑य। मृ॒गो
न भी॒मः कु॑च॒रो गि॑रि॒ष्ठाः। यस्यो॒रुषु॑ त्रि॒षु
वि॒क्रम॑णेषु। अधि॑क्षि॒यन्ति॒ भुव॑नानि॒ विश्वा᳚। प॒रो मात्र॑या
त॒नुवा॑ वृधान। न ते॑ महि॒त्वमन्व॑श्नुवन्ति॥

उ॒भे ते॑ विद्म॒ रज॑सि पृथि॒व्या विष्णो॑ देव॒त्वम्। प॒र॒मस्य॑
विथ्से। विच॑क्रमे पृथि॒वीमे॒ष ए॒ताम्। क्षेत्रा॑य॒ विष्णु॒र्मनु॑षे
दश॒स्यन्। ध्रु॒वासो॑ अस्य की॒रयो॒ जना॑सः।  उ॒रु॒क्षि॒तिꣳ
सु॒जनि॑माचकार । त्रिर्दे॒वः पृ॑थि॒वीमे॒ष ए॒ताम् ।
विच॑क्रमे श॒तर्च॑सं महि॒त्वा। प्रवि॑ष्णुरस्तु
त॒वस॒स्तवी॑यान् । त्वे॒षꣳह्य॑स्य॒ स्थवि॑रस्य॒ नाम॑॥

अतो॑ दे॒वा अ॑वन्तुनो॒ यतो॒ विष्णु॑र्विचक्र॒मे। पृ॒थि॒व्यास्स॒प्त
धाम॑भिः। इ॒दं विष्णु॒र्विच॑क्रमे त्रे॒धा निद॑धे
प॒दम्। समू॑ढमस्य पाꣳसु॒रे। त्रिणि॑ प॒दा विच॑क्रमे॒
विष्णु॑र्गो॒पा अदा᳚भ्यः।  ततो॒ धर्मा॑णि धा॒रयन्॑। विष्णोः॒
कर्मा॑णि पश्यत॒ यतो᳚ व्र॒तानि॑ पस्प॒शे। इन्द्र॑स्य॒
युज्य॒स्सका᳚॥

तद्विष्णोः᳚ पर॒मं प॒दꣳ सदा॑ पश्यन्ति सू॒रयः॑। दि॒वीव॒
चक्षु॒रात॑तम्। तद्विप्रा॑सो विप॒न्यवो॑ जागृ॒वाꣳ
स॒स्समि॑न्धते। विष्णो॒र्यत्प॑र॒मं प॒दम्। पर्या᳚प्त्या
अन॑न्तरायाय॒ सर्व॑स्तोमोऽति रा॒त्र उ॑त्त॒म मह॑र्भवति॒
सर्व॒स्याप्त्यै॒ सर्व॑स्य॒ जित्यै॒ सर्व॑मे॒व तेना᳚प्नोति॒ सर्वं॑
जयति॥

॥ ॐ शान्तिः॒ शान्तिः॒ शान्तिः॑ ॥

श्रीविष्णुसूक्तम् ।
(स्वराङ्कनविरहितम्)

ॐ विष्णोर्नुकं वीर्याणि प्रवोचं यः पार्थिवानि
विममे रजाꣳसि यो अस्कभायदुत्तरꣳ सधस्थं
विचक्रमाणस्त्रेधोरुगायो विष्णोरराटमसि विष्णोः
पृष्ठमसि विष्णोः श्नप्त्रेस्थो विष्णोस्स्यूरसि
विष्णोर्ध्रुवमसि वैष्णवमसि विष्णवे त्वा॥

तदस्य प्रियमभिपाथो अश्याम्। नरो यत्र देवयवो
मदन्ति। उरुक्रमस्य स हि बन्धुरित्था। विष्णोः पदे
परमे मध्व उत्थ्सः। प्रतद्विष्णुस्स्तवते वीर्याय। मृगो
न भीमः कुचरो गिरिष्ठाः। यस्योरुषु त्रिषु
विक्रमणेषु। अधिक्षियन्ति भुवनानि विश्वा। परो मात्रया
तनुवा वृधान। न ते महित्वमन्वश्नुवन्ति॥

उभे ते विद्म रजसि पृथिव्या विष्णो देवत्वम्। परमस्य
विथ्से। विचक्रमे पृथिवीमेष एताम्। क्षेत्राय विष्णुर्मनुषे
दशस्यन्। ध्रुवासो अस्य कीरयो जनासः।  उरुक्षितिꣳ
सुजनिमाचकार । त्रिर्देवः पृथिवीमेष एताम् ।
विचक्रमे शतर्चसं महित्वा। प्रविष्णुरस्तु
तवसस्तवीयान् । त्वेषꣳह्यस्य स्थविरस्य नाम॥

अतो देवा अवन्तुनो यतो विष्णुर्विचक्रमे। पृथिव्यास्सप्त
धामभिः। इदं विष्णुर्विचक्रमे त्रेधा निदधे
पदम्। समूढमस्य पाꣳसुरे। त्रिणि पदा विचक्रमे
विष्णुर्गोपा अदाभ्यः।  ततो धर्माणि धारयन्। विष्णोः
कर्माणि पश्यत यतो व्रतानि पस्पशे। इन्द्रस्य
युज्यस्सका॥

तद्विष्णोः परमं पदꣳ सदा पश्यन्ति सूरयः। दिवीव
चक्षुराततम्। तद्विप्रासो विपन्यवो जागृवाꣳ
सस्समिन्धते। विष्णोर्यत्परमं पदम्। पर्याप्त्या
अनन्तरायाय सर्वस्तोमोऽति रात्र उत्तम महर्भवति
सर्वस्याप्त्यै सर्वस्य जित्यै सर्वमेव तेनाप्नोति सर्वं
जयति॥

॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
***********


॥ ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುಸೂಕ್ತಮ್ 2 ॥
ಯುಂಜತೇ ಮನ ಉತ ಯುಂಜತೇ ಧಿಯೋ ವಿಪ್ರಾಛಿಪ್ರಸ್ಯ ಬೃಹತೋವಿಪಶ್ಚಿತೋ-
ವಿಹೋತ್ರಾದಧೇವಯುನಾವಿದೇಕ ಇನ್ಮಹೀದೇವಸ್ಯ ಸವಿತುಃ ಪರಿಷ್ಟುತಿಃ ಸ್ವಾಹಾ ॥ 1॥

ಇದಂ ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಚಕ್ರಮೇ ತ್ರೇಧಾ ನಿದಧೇ ಪದಂ ಸಮೂಢಮಸ್ಯ ಪಾँಂಸುರೇ ಸ್ವಾಹಾ ॥ 2॥

ಇರಾವತೀ ಧೇನುಮತೀ ಹಿ ಭೂತँಂ ಸೂಯಬಸಿನೀಮ ಸರಸಸ್ತೋತ್ರಸಾರಸಂಗ್ರಹಃ ನವೇದಶಸ್ಯಾ ।
ವ್ಯಸ್ಕಬ್ಮ್ನಾರೋದಸೀ ವಿಷ್ಣವೇ ತೇ ದಾಧರ್ಥಪೃಥಿವೀಮಭಿತೋ ಮಯೂಖೈಃ ಸ್ವಾಹಾ ॥ 3॥

ವೇದಶ್ರುತೌ ದೇವೇಷ್ವಾಘೋಷತಮ್ಪ್ರಾಚೀಪ್ರೇತಮಧ್ವರಂ ಕಲ್ಪಯನ್ತೀ
ಊರ್ಧ್ವಂ ಯಜ್ಞನ್ನಯತಮ್ಮಾಜಿಹ್ವರತಮಸ್ವಂಗೋಷ್ಟಮಾವದತನ್ದೇವೀ
ದುರ್ಯೇ ತ್ರಾಯುರ್ಮ್ಮಾ ನಿರ್ವಾದಿಷ್ಟಮ್ಪ್ರಜಾಮ್ಮಾ ನಿರ್ವಾದಿಷ್ಟಮತ್ರರಮೇಥಾಮ್ವರ್ಷ್ಮನ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಃ ॥ 4॥

ವಿಷ್ಣೋರ್ನ್ನುಕಂ ವೀರ್ಯ್ಯಾಣಿ ಪ್ರವೋಚಂ ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವಾನಿ ವಿಮಮೇ ರಜಾँಸಿ ಯೋ
ಅರಕಭಾಯದುತ್ತರँ ಸಧಸ್ಥಂ ಇವಿಚಕ್ರಮಾಣಸ್ಸ್ರೇಧೋರುಗಾಯೋ ವಿಷ್ಣವೇ ತ್ವಾ ॥ 5॥

ದಿವೋವಾ ವಿಷ್ಣಽ ಉತ ವಾಪೃಥಿವ್ಯಾಮಹೋವಾ ವಿಷ್ಣ ಉರೋರನ್ತರಿಕ್ಷಾತ
ಉಭಾಹಿಹಸ್ತಾವಸುನಾ ಪೃಣಸ್ವಾ ಪ್ರಯಚ್ಛದಕ್ಷಿಣಾದೋತಸವ್ಯಾ ವಿಷ್ಣವೇತ್ವಾ ॥ 6॥

ಪ್ರತದ್ವಿಷ್ಣುಃ ಸ್ತವತೇ ವೀರ್ಯ್ಯೇಣ ಮೃಗೋನಭೀಮಃ ಕುಚರೋಗಿರಿಷ್ಟಾಃ
ಯಸ್ಯೋರುಷು ತ್ರಿಷು ವಿಕ್ರಮ್ಣೇಷ್ವಧಿಕ್ಷಿಯನ್ತಿ ಭುವನಾನಿ ವಿಶ್ವಾ ॥ 7॥

ವಿಷ್ಣೋರರಾಟಮಸಿ ವಿಷ್ಣೋಃ ಶ್ನಪ್ತ್ರೇಸ್ಥೋ ವಿಷ್ಣೋಃ ಸ್ಯೂರಸಿ ವಿಷ್ಣೋಽರ್ಧುವೋಸಿ
ವೈಷ್ಣವಮಸಿ ವಿಷ್ಣವೇ ತ್ವಾ ॥ 8॥

ದೇವಸ್ಯ ತ್ವಾ ಸವಿತುಃ ಪ್ರಸವೇಶ್ವಿನೋರ್ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ಪೂಷ್ಣೋ ಹಸ್ತಾಭ್ಯಾಂ
ಆದದೇನಾರ್ಯಸೀದಮಹँ ರಕ್ಷಸಾಂಗ್ರೀವಾ ಅಪಿಕೃನ್ತಾಮಿ ಬೃಹನ್ನಸಿ
ಬೃಹದ್ರವಾ ಬೃಹತೀಮೀನ್ಧ್ರಯ ವಾಚಂ ವದ ॥ 9॥

ವಿಷ್ಣೋಃ ಕರ್ಮ್ಯಾಣಿ ಪಶ್ಯತ ಯತೋ ವ್ರತಾನಿ ಪಶ್ಯಸೇ ಇನ್ದ್ರಸ್ಯ ಯುಜ್ಯಸ್ಸಖಾ ॥ 10॥

ತದ್ವಿಷ್ಣೋಃ ಪರಮಂ ಪದँ ಸದಾ ಪಶ್ಯನ್ತಿ ಸೂರಯಃ ದಿವೀವನ್ವಕ್ಷುರಾತತಮ್ ॥ 11॥

ಇತಿ ಶ್ರೀವಿಷ್ಣುಸೂಕ್ತಂ 2 ಸಮಾಪ್ತಮ್ ॥
***********


॥ श्रीविष्णुसूक्तम् २ ॥
युञ्जते मन उत युञ्जते धियो विप्राछिप्रस्य बृहतोविपश्चितो-
विहोत्रादधेवयुनाविदेक इन्महीदेवस्य सवितुः परिष्टुतिः स्वाहा ॥ १॥

इदं विष्णुर्विचक्रमे त्रेधा निदधे पदं समूढमस्य पाँंसुरे स्वाहा ॥ २॥

इरावती धेनुमती हि भूतँं सूयबसिनीम सरसस्तोत्रसारसङ्ग्रहः नवेदशस्या ।
व्यस्कब्म्नारोदसी विष्णवे ते दाधर्थपृथिवीमभितो मयूखैः स्वाहा ॥ ३॥

वेदश्रुतौ देवेष्वाघोषतम्प्राचीप्रेतमध्वरं कल्पयन्ती
ऊर्ध्वं यज्ञन्नयतम्माजिह्वरतमस्वङ्गोष्टमावदतन्देवी
दुर्ये त्रायुर्म्मा निर्वादिष्टम्प्रजाम्मा निर्वादिष्टमत्ररमेथाम्वर्ष्मन्पृथिव्याः ॥ ४॥

विष्णोर्न्नुकं वीर्य्याणि प्रवोचं यः पार्थिवानि विममे रजाँसि यो
अरकभायदुत्तरँ सधस्थं इविचक्रमाणस्स्रेधोरुगायो विष्णवे त्वा ॥ ५॥

दिवोवा विष्णऽ उत वापृथिव्यामहोवा विष्ण उरोरन्तरिक्षात
उभाहिहस्तावसुना पृणस्वा प्रयच्छदक्षिणादोतसव्या विष्णवेत्वा ॥ ६॥

प्रतद्विष्णुः स्तवते वीर्य्येण मृगोनभीमः कुचरोगिरिष्टाः
यस्योरुषु त्रिषु विक्रम्णेष्वधिक्षियन्ति भुवनानि विश्वा ॥ ७॥

विष्णोरराटमसि विष्णोः श्नप्त्रेस्थो विष्णोः स्यूरसि विष्णोऽर्धुवोसि
वैष्णवमसि विष्णवे त्वा ॥ ८॥

देवस्य त्वा सवितुः प्रसवेश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां
आददेनार्यसीदमहँ रक्षसाङ्ग्रीवा अपिकृन्तामि बृहन्नसि
बृहद्रवा बृहतीमीन्ध्रय वाचं वद ॥ ९॥

विष्णोः कर्म्याणि पश्यत यतो व्रतानि पश्यसे इन्द्रस्य युज्यस्सखा ॥ १०॥

तद्विष्णोः परमं पदँ सदा पश्यन्ति सूरयः दिवीवन्वक्षुराततम् ॥ ११॥

इति श्रीविष्णुसूक्तं २ समाप्तम् ॥
************

ಓಂ ವಿಷ್ಣೋರ್ನುಕಂ ವೀರ್ಯಾಣಿ ಪ್ರವೋಚಂ|
ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವಾನಿ ವಿಮಮೇ ರಾಜಾಗ್‍ಮ್ಸಿ|
ಯೋ ಅಸ್ಕಭಾಯದುತ್ತರಗ್‍ಮ್ ಸಧಸ್ಥಂ| ವಿಚಕ್ರಮಾಣಸ್ತ್ರೇಧೋರುಗಾಯೋ ವಿಷ್ಣೋರರಾಟಮಸಿ| 
ವಿಷ್ಣೋಃ ಪೃಷ್ಠಮಸಿ ವಿಷ್ಣೋಃಶ್ನಪ್ತ್ರೇಸ್ಥೋ ವಿಷ್ಣೋಸ್ಯೋರಸಿ ವಿಷ್ಣೋರ್ಧ್ರುವಮಸಿ ವೈಷ್ಣವಮಸಿ ವಿಷ್ಣವೇ ತ್ವಾ ||

ತದಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಮಭಿಪಾಥೋ ಅಶ್ಯಾಮ್ |
ನರೋ ಯತ್ರ ದೇವಯವೋ ಮದಂತಿ |
ಉರುಕ್ರಮಸ್ಯ ಸ ಹಿ ಬಂಧುರೀತ್ಯಾ  |
ವಿಷ್ಣೋ ಪದೇ ಪರಮೇ ಮಧ್ವ ಉಥ್ಸಃ |
ಪ್ರತದ್ವಿಷ್ಣುಸ್ಸ್ತವತೇ ವೀರ್ಯಾಯ |
ಮೃಗೋ ನ ಭೀಮಃ ಕುಚರೋ ಗಿರಿಷ್ಠಾಃ | 
ಯಸ್ಯೋರುಷು ತ್ರಿಷು ವಿಕ್ರಮಣೇಷು | 
ಅಧಿಕ್ಷಯಂತಿ ಭುವನಾನಿ ವಿಶ್ವಾ |
ಪರೋ ಮಾತ್ರಯಾ ತನುವಾವೃಧಾನ | 
ನ ತೇ ಮಹಿತ್ವಮನ್ವಶ್ನುವಂತಿ ||

ಉಭೇ ತೇ ವಿದ್ಮಾ ರಜಸೀ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ವಿಷ್ಣೋ ದೇವತ್ವಮ್ | 
ಪರಮಸ್ಯವಿಥ್ಸೇ | 
ವಿಚ’ಕ್ರಮೇ ಪೃಥಿವೀಮೇಷ ಏತಾಮ್ | 
ಕ್ಷೇತ್ರಾಯ ವಿಷ್ಣುರ್ಮನುಷೇ ದಶಸ್ಯನ್ | 
ಧ್ರುವಾಸೋ  ಅಸ್ಯ ಕೀರಯೋ ಜನಾಸಃ | 
ಊರುಕ್ಷಿತಿಗ್‍ಮ್ ಸುಜನಿಮಾಚಕಾರ | 
ತ್ರಿರ್ದೇವಃ ಪೃ’ಥಿವೀಮೇಷ ಏತಾಮ್ | 
ವಿಚ’ಕ್ರಮೇ ಶತರ್ಚಸಂ ಮಹಿತ್ವಾ | 
ಪ್ರವಿಷ್ಣುರಸ್ತು ತವಸಸ್ತವೀಯಾನ್ | 
ತ್ವೇಷಗ್ಗ್ ಹ್ಯಸ್ಯ ಸ್ಥವಿರಸ್ಯ ನಾಮ ||

ಅತೋ ದೇವಾ  ಆವಂತು  ನೋ ಯತೋ ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಚಕ್ರಮೇ | 
ಪೃಥಿವ್ಯಾಃ ಸಪ್ತಧಾಮಭಿಃ |
ಇದಂ ವಿಷ್ಣುರ್ವಿಚಕ್ರಮೇ ತ್ರೇಧಾ ನಿದಧೇ ಪದಮ್ | ಸಮೂಢಮಸ್ಯಪಾಗ್‍ಮ್ಸುರೇ || 
ತ್ರೀಣಿ ಪದಾ ವಿಚಕ್ರಮೇ ವಿಷ್ಣುರ್ಗೋಪಾ ಅದಾಭ್ಯಃ | 
ತತೋ ಧರ್ಮಾಣಿ ಧಾರಯನ್ | 
ವಿಷ್ಣೋಃ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪಶ್ಯತಯತೋ ವ್ರತಾನಿಪಸ್ಪೃಶೇ | 
ಇಂದ್ರಸ್ಯಯುಜ್ಯಃ ಸಖಾ ||

ತದ್ವಿಷ್ಣೋಃ ಪರಮಂ ಪದಗ್‍ಮ್ ಸದಾ ಪಶ್ಯಂತಿ ಸೂರಯಃ | 
ದಿವೀವ ಚಕ್ಷುರಾತತಮ್ | 
ತದ್ವಿಪ್ರಾಸೋ ವಿಪನ್ಯವೋ ಜಾಗೃವಾಗ್‍ಮ್ ಸಸ್ಸಮಿಂಧತೇ |
ವಿಷ್ಣೋರ್ಯತ್ಪರಮಂ ಪದಮ್  ಪರ್ಯಾಪ್ತ್ಯಾ  ಅನಂತರಾಯಾಯಸರ್ವಸ್ತೋಮೋ‌ಽತಿ ರಾತ್ರ ಉತ್ತಮ ಮಹರ್ಭವತಿ ಸರ್ವಸ್ಯಾಪ್ತ್ಯೈ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜಿತ್ತ್ಯೈ ಸರ್ವಮೇವ ತೇನಾ”ಪ್ನೋತಿ ಸರ್ವಂ’ ಜಯತಿ ||
ಓಂ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ||
*******

Lord Vamana or Trivikrama is the fifth avatara (incarnation) of Vishnu, and the first incarnation of the Treta yuga. Also he is the first avatar of Vishnu which appears with a completely human form, though it was that of a dwarf brahmin. Vamana took birth as the son of Kashyapa and Aditi in the month of Bhadrapada. He is also sometimes known as Upendra or Indranuja.

The legend of Bhagavata has it that the Vamana avatar was taken by Vishnu to restore Indra's authority over the heavens, which was taken away by force by the demon king Bali. Vamana in the disguise of a short Brahmin, carrying a wooden umbrella requested three steps of land for him to live in. Given a promise of three steps of Land by King Bali against the warning given by his Guru Shukracharya, Vamana, The Supreme God grows so huge that he could cover from heaven to earth, earth to lower worlds in two simple steps. King Bali unable to fulfill the promise of three paces of Land to the Supreme God, offers his head for the third step. Thus Vamana places his third step on King Bali's head and gives him immortality for his benevolence.

Vamana taught King Bali that arrogance and pride should be abandoned if any advancement in life is to be made, and that wealth should never be taken for granted since it can so easily be taken away. Vamana then took on the form of Mahavishnu. He was pleased by King Bali's determination and ability to keep his promise in the face of his spiritual master's curse and the prospect of losing all his wealth. Vishnu named the King Mahabali since he was a Mahatma (great soul). He allowed Mahabali to return to the spiritual sky to associate with Prahlada (the demoniac Hiranyakashipu's pious son, also a descendant of the demon race) and other divine beings. Mahavishnu also declared that Mahabali would be able to rule the universe in the following yuga (age).

Mahabali is supposed to return every year to the land of his people, to ensure that they are prosperous. This is celebrated as the Onam festival in Kerala, and he is also called Maveli.

                                                         

Significance Of Vishnu Sukta:

Most of the Rigveda Mantra revolve around either Indra, Agni or Aditya. As per the niruktakara Shri Yaska, Vishnu tattva points towards the Principle of Aditya. Vishnu Sukta describes the Aditya having expanded in three lokas ie., Prithvi, Antariksha and Dyu Lokas which denote the 3 subtle planes of consciousness presided by Agni, Vydyutagni and Saura Agni. They also represent the 3 vyahritis bhuh, bhuvah & suvah. These 3 planes of Consciousness is described in " vedic symbolism " as the 3 steps of " Vishnu " or " Trivikrama " .

Sakapuni explains this Vishnu Sukta from " Agni " point of view whereas the Niruktakara explains from " Aditya " perspective. Whatever may be the principle, it is the Trivikrama tattva that is contemplated here (visEshena kramana kritavan) ie., conquering and extending Himself into a triple-fold Consciousness with His 3 Strides on Earth, Atmosphere & Heaven. And such a Trivikrama having expanded Himself in 3 planes with his 3 strides has become all-pervasive ie.,

sarva-vyapaka (vish dhatu or vi+upasya with asi dhatu denotes the sarva-vyapti). Vishnu means " all-pervasive principle " .

Hence, such an Aditya is also called Trivikrama (due to His 3-fold expansion)and also Vishnu (due to His deep penetration in the pindanda & brahmanda & all-pervasiveness).

This stride of three-fold movement of Trivikrama denotes the Journey of Jivatma towards the supreme goal from physical gross.

Now, among the 3 strides of the Trivikrama, the first 2 strides (or the 2 planes of consciousness) can be perceived by Ordinary Mortals. But the 3rd Stride of3rd Plane of Consciousness is the TRANSCEDENTAL STATE which is described as " PARAMA PADAM " in this Vishnu Sukta (Ref:(तत् विष्णोः परम पदम्  सदा पश्यन्ति सूरयः दिवीव चक्षुः अततम् ) (tat vishnoh parama padam sadA pashyanti surayah diviva chakshuh atatam). It is this PARAMA PADAM that has also created 7-lokas or 7-planes of Consciousness with the help of Saptha (7) Chandas . The first  rigveda of the sukta indicates this with the term "Saptadhamabhih".

It is also this same transcendantal principle that moves alongwith Indra and  hence called "Indrasya Yujya Sakha " .

***********