ಧನ್ಯಾಷ್ಟಕಂ ಆದಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಕೃತಂ धन्याष्टकं DHANYASHTAKAM by adi shankaracharya

ಧನ್ಯಾಷ್ಟಕಂ

ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಶಮಕರಂ ಯದಿನ್ದ್ರಿಯಾಣಾಂ

ತಜ್ಜ್ಞೇಯಂ ಯದುಪನಿಷತ್ಸು ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಮ್ ।

ತೇ ಧನ್ಯಾ ಭುವಿ ಪರಮಾರ್ಥನಿಶ್ಚಿತೇಹಾಃ

ಶೇಷಾಸ್ತು ಭ್ರಮನಿಲಯೇ ಪರಿಭ್ರಮನ್ತಃ ॥ 1॥

ಆದೌ ವಿಜಿತ್ಯ ವಿಷಯಾನ್ಮದಮೋಹರಾಗ-

ದ್ವೇಷಾದಿಶತ್ರುಗಣಮಾಹೃತಯೋಗರಾಜ್ಯಾಃ ।

ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮತಂ ಸಮನುಭೂಯಪರಾತ್ಮವಿದ್ಯಾ-

ಕಾನ್ತಾಸುಖಂ ವನಗೃಹೇ ವಿಚರನ್ತಿ ಧನ್ಯಾಃ ॥ 2॥

ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಗೃಹೇ ರತಿಮಧೋಗತಿಹೇತುಭೂತಾಮ್

ಆತ್ಮೇಚ್ಛಯೋಪನಿಷದರ್ಥರಸಂ ಪಿಬನ್ತಃ ।

ವೀತಸ್ಪೃಹಾ ವಿಷಯಭೋಗಪದೇ ವಿರಕ್ತಾ

ಧನ್ಯಾಶ್ಚರನ್ತಿ ವಿಜನೇಷು ವಿರಕ್ತಸಂಗಾಃ ॥ 3॥

ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಮಮಾಹಮಿತಿ ಬನ್ಧಕರೇ ಪದೇ ದ್ವೇ

ಮಾನಾವಮಾನಸದೃಶಾಃ ಸಮದರ್ಶಿನಶ್ಚ ।

ಕರ್ತಾರಮನ್ಯಮವಗಮ್ಯ ತದರ್ಪಿತಾನಿ

ಕುರ್ವನ್ತಿ ಕರ್ಮಪರಿಪಾಕಫಲಾನಿ ಧನ್ಯಾಃ ॥ 4॥

ತ್ಯಕ್ತ್ವಈಷಣಾತ್ರಯಮವೇಕ್ಷಿತಮೋಕ್ಷಮರ್ಗಾ

ಭೈಕ್ಷಾಮೃತೇನ ಪರಿಕಲ್ಪಿತದೇಹಯಾತ್ರಾಃ ।

ಜ್ಯೋತಿಃ ಪರಾತ್ಪರತರಂ ಪರಮಾತ್ಮಸಂಜ್ಞಂ

ಧನ್ಯಾ ದ್ವಿಜಾರಹಸಿ ಹೃದ್ಯವಲೋಕಯನ್ತಿ ॥ 5॥

ನಾಸನ್ನ ಸನ್ನ ಸದಸನ್ನ ಮಹಸನ್ನಚಾಣು

ನ ಸ್ತ್ರೀ ಪುಮಾನ್ನ ಚ ನಪುಂಸಕಮೇಕಬೀಜಮ್ ।

ಯೈರ್ಬ್ರಹ್ಮ ತತ್ಸಮಮುಪಾಸಿತಮೇಕಚಿತ್ತೈಃ

ಧನ್ಯಾ ವಿರೇಜುರಿತ್ತರೇಭವಪಾಶಬದ್ಧಾಃ ॥ 6॥

ಅಜ್ಞಾನಪಂಕಪರಿಮಗ್ನಮಪೇತಸಾರಂ

ದುಃಖಾಲಯಂ ಮರಣಜನ್ಮಜರಾವಸಕ್ತಮ್ ।

ಸಂಸಾರಬನ್ಧನಮನಿತ್ಯಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಧನ್ಯಾ

ಜ್ಞಾನಾಸಿನಾ ತದವಶೀರ್ಯ ವಿನಿಶ್ಚಯನ್ತಿ ॥ 7॥

ಶಾನ್ತೈರನನ್ಯಮತಿಭಿರ್ಮಧುರಸ್ವಭಾವೈಃ

ಏಕತ್ವನಿಶ್ಚಿತಮನೋಭಿರಪೇತಮೋಹೈಃ ।

ಸಾಕಂ ವನೇಷು ವಿಜಿತಾತ್ಮಪದಸ್ವರುಪಂ

ತದ್ವಸ್ತು ಸಮ್ಯಗನಿಶಂ ವಿಮೃಶನ್ತಿ ಧನ್ಯಾಃ ॥ 8॥

ಅಹಿಮಿವ ಜನಯೋಗಂ ಸರ್ವದಾ ವರ್ಜಯೇದ್ಯಃ

ಕುಣಪಮಿವ ಸುನಾರೀಂ ತ್ಯಕ್ತುಕಾಮೋ ವಿರಾಗೀ ।

ವಿಷಮಿವ ವಿಷಯಾನ್ಯೋ ಮನ್ಯಮಾನೋ ದುರನ್ತಾನ್

ಜಯತಿ ಪರಮಹಂಸೋ ಮುಕ್ತಿಭಾವಂ ಸಮೇತಿ ॥ 9॥

ಸಮ್ಪೂರ್ಣಂ ಜಗದೇವ ನನ್ದನವನಂ ಸರ್ವೇಽಪಿ ಕಲ್ಪದ್ರುಮಾ

ಗಾಂಗಂ ವರಿ ಸಮಸ್ತವಾರಿನಿವಹಃ ಪುಣ್ಯಾಃ ಸಮಸ್ತಾಃ ಕ್ರಿಯಾಃ ।

ವಾಚಃ ಪ್ರಾಕೃತಸಂಸ್ಕೃತಾಃ ಶ್ರುತಿಶಿರೋವಾರಾಣಸೀ ಮೇದಿನೀ

ಸರ್ವಾವಸ್ಥಿತಿರಸ್ಯ ವಸ್ತುವಿಷಯಾ ದೃಷ್ಟೇ ಪರಬ್ರಹ್ಮಣಿ ॥ 10॥

॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಮದ್ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯವಿರಚಿತಂ ಧನ್ಯಾಷ್ಟಕಂ ಸಮಾಪ್ತಮ್ ॥

************

धन्याष्टकं 

तज्ज्ञानं प्रशमकरं यदिन्द्रियाणां
तज्ज्ञेयं यदुपनिषत्सु निश्चितार्थम् ।
ते धन्या भुवि परमार्थनिश्चितेहाः
शेषास्तु भ्रमनिलये परिभ्रमन्तः ॥ १॥

आदौ विजित्य विषयान्मदमोहराग-
द्वेषादिशत्रुगणमाहृतयोगराज्याः ।
ज्ञात्वा मतं समनुभूयपरात्मविद्या-
कान्तासुखं वनगृहे विचरन्ति धन्याः ॥ २॥

त्यक्त्वा गृहे रतिमधोगतिहेतुभूताम्
आत्मेच्छयोपनिषदर्थरसं पिबन्तः ।
वीतस्पृहा विषयभोगपदे विरक्ता
धन्याश्चरन्ति विजनेषु विरक्तसङ्गाः ॥ ३॥

त्यक्त्वा ममाहमिति बन्धकरे पदे द्वे
मानावमानसदृशाः समदर्शिनश्च ।
कर्तारमन्यमवगम्य तदर्पितानि
कुर्वन्ति कर्मपरिपाकफलानि धन्याः ॥ ४॥

त्यक्त्वईषणात्रयमवेक्षितमोक्षमर्गा
भैक्षामृतेन परिकल्पितदेहयात्राः ।
ज्योतिः परात्परतरं परमात्मसंज्ञं
धन्या द्विजारहसि हृद्यवलोकयन्ति ॥ ५॥

नासन्न सन्न सदसन्न महसन्नचाणु
न स्त्री पुमान्न च नपुंसकमेकबीजम् ।
यैर्ब्रह्म तत्सममुपासितमेकचित्तैः
धन्या विरेजुरित्तरेभवपाशबद्धाः ॥ ६॥

अज्ञानपङ्कपरिमग्नमपेतसारं
दुःखालयं मरणजन्मजरावसक्तम् ।
संसारबन्धनमनित्यमवेक्ष्य धन्या
ज्ञानासिना तदवशीर्य विनिश्चयन्ति ॥ ७॥

शान्तैरनन्यमतिभिर्मधुरस्वभावैः
एकत्वनिश्चितमनोभिरपेतमोहैः ।
साकं वनेषु विजितात्मपदस्वरुपं
तद्वस्तु सम्यगनिशं विमृशन्ति धन्याः ॥ ८॥

अहिमिव जनयोगं सर्वदा वर्जयेद्यः
कुणपमिव सुनारीं त्यक्तुकामो विरागी ।
विषमिव विषयान्यो मन्यमानो दुरन्तान्
जयति परमहंसो मुक्तिभावं समेति ॥ ९॥

सम्पूर्णं जगदेव नन्दनवनं सर्वेऽपि कल्पद्रुमा
गाङ्गं वरि समस्तवारिनिवहः पुण्याः समस्ताः क्रियाः ।
वाचः प्राकृतसंस्कृताः श्रुतिशिरोवाराणसी मेदिनी
सर्वावस्थितिरस्य वस्तुविषया दृष्टे परब्रह्मणि ॥ १०॥


॥ इति श्रीमद् शङ्कराचार्यविरचितं धन्याष्टकं समाप्तम् ॥
**********